Odstępstwa od warunków produkcji ekologicznej
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych rozpatruje wnioski o pozwolenie na zastosowanie przewidzianych prawem odstępstw od zasad produkcji ekologicznej. W ustawie z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 116 poz. 975) przyjęto, że zgody na odstępstwa od warunków produkcji ekologicznej w przypadkach określonych w rozporządzeniu nr 889/2008 udziela wojewódzki inspektor JHARS lub Główny Inspektor JHARS, po zapoznaniu się z opinią w tej sprawie jednostki certyfikującej kontrolującej danego producenta. Wydawanie pozwoleń na odstępstwo, ich zmiana, cofnięcie lub odmowa wydania, odbywa się w drodze decyzji administracyjnej, na wniosek producenta ekologicznego skierowany bezpośrednio lub za pośrednictwem jednostki certyfikującej do Głównego Inspektora lub właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności Wojewódzkiego Inspektora JHARS. Do Wojewódzkiego Inspektora JHARS należy przekazać wniosek o odstępstwo, na którym powinna się znajdować opinia jednostki certyfikującej. Aby ułatwić i przyspieszyć procedurę istnieje możliwość przesyłania wniosku do właściwej jednostki certyfikującej tzn. tej która wydaje producentowi certyfikat, z zaznaczonym polem "Wyrażam zgodę, aby jednostka certyfikująca, po zaopiniowaniu niniejszego wniosku, przesłała go do właściwego WIJHARS”. Na tej podstawie, po zaopiniowaniu wniosku, Jednostka Certyfikująca przesyła go w imieniu rolnika do właściwego Inspektoratu. Pozwolenie na odstępstwo wydaje Wojewódzki Inspektor bądź Główny Inspektor w zależności od tego o jakie odstępstwo wnioskuje rolnik.
Odstępstwa od warunków produkcji ekologicznej, w sprawie których wnioski należy kierować do Wojewódzkich Inspektorów JHARS:
F-2/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na wprowadzenie do gospodarstwa, w celu odnowienia stada, nieekologicznych samic w liczbie większej niż przewiduje art. 9 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008
F-3/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na mocowanie taśmy do ogonów owiec, przycinanie ogonów, piłowanie zębów, kształtowanie dziobów, usuwanie rogów
F-4/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na stosowanie naturalnych barwników do tradycyjnego barwienia skorup gotowanych jaj wielkanocnych
F-5/ BRE-07-IR-01 Wniosek o uznanie z mocą wsteczną uprzedniego okresu, jako części okresu konwersji
F-6/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na trzymanie bydła na uwięzi w małym gospodarstwie
F-7/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na prowadzenie równoległej ekologicznej i nieekologicznej produkcji roślin wieloletnich o odmianach trudnych do rozróżnienia, wymagających co najmniej 3-letniego okresu uprawy
F-8/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na równoległy chów zwierząt tego samego gatunku metodą ekologiczną i nieekologiczną w gospodarstwie objętym badaniami rolniczymi lub formalnymi działaniami edukacyjnymi
F-9/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na wprowadzenie do ekologicznej jednostki produkcji drobiarskiej nieekologicznego drobiu
F-10/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na użycie zwierząt nieekologicznych w celu odnowienia lub odbudowy stada w związku z zaistniałymi okolicznościami katastroficznymi
F-11/ BRE-07-IR-01Wniosek o wydanie zgody na trzymanie w budynkach inwentarskich bydła na uwięzi
F-12/ BRE-07-IR-01Wniosek o wydanie zgody na zastosowanie dodatku (azotyn sodu, azotan potasu)
F-13/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na prowadzenie równoległej ekologicznej i nieekologicznej produkcji roślin na obszarze przeznaczonym do badań rolniczych lub formalnych działań edukacyjnych
F-14/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na prowadzenie równoległej produkcji nasion, wegetatywnego materiału rozmnożeniowego i transplantów metodą ekologiczna i nieekologiczną
F-15/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na odtworzenie ekologicznej pasieki przy użyciu nieekologicznych pszczół w związku z zaistniałymi okolicznościami katastroficznymi
F-16/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na użycie nieekologicznych pasz w związku z zaistniałymi okolicznościami katastroficznymi
F-17/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na dokarmianie pszczół miodem, cukrem lub syropem cukrowym uzyskanymi metodami ekologicznymi w związku z zaistniałymi okolicznościami katastroficznymi
F-18/ BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na zmianę warunków w pomieszczeniach inwentarskich i/lub obsady zwierząt
F-22/BRE-07-IR-01 Wniosek o wydanie zgody na odstępstwo w sprawie wstecznego zaliczenia udokumentowanego okresu do okresu konwersji dla urządzeń wykorzystywanych w produkcji w sektorze akwakultury.
Odstępstwa od warunków produkcji ekologicznej, w sprawie których wnioski należy kierować do Głównego Inspektora JHARS:
- Zastosowanie składnika pochodzenia rolniczego nie ujętego w załączniku IX do rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008. Odstępstwo przewidziane w art. 29 ust. 1 rozporządzenia nr 889/2008.
- Przekroczenie w danym roku limitu zastosowania 6 kg/ha miedzi. Odstępstwo przewidziane w pierwszym wierszu pkt 6 załącznika II do rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008.
- Zastosowanie syntetycznych witamin A, D i E w karmieniu przeżuwaczy. Odstępstwo przewidziane w trzecim akapicie lit. a) pkt 1. 1 załącznika nr VI do rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008.
Wnioski, wraz z opiniami jednostek certyfikujących, należy kierować do Głównego Inspektora JHARS w formie tradycyjnej.
Za wszystkie udzielane producentom pozwolenia nie są pobierane żadne opłaty.
Najczęściej rolnicy występują o wydanie zgody na trzymanie bydła na uwięzi w małym gospodarstwie. Trzeba zwrócić uwagę na wybór właściwego wniosku. Wniosek o symbolu F-11/ BRE-07-IR-01 o wydanie zgody na trzymanie w budynkach inwentarskich bydła na uwięzi dotyczy „dużych gospodarstw” tzn . powyżej 40 sztuk bydła, natomiast o symbolu F-6/ BRE-07-IR-01 jest dla „małych gospodarstw”. Przy określaniu wielkości „małego gospodarstwa” przyjęto jako granicę ilość bydła w stadzie, która nie powinna przekraczać 40 sztuk. W takich gospodarstwach można trzymać bydło na uwięzi, jeżeli nie ma możliwości podzielenia zwierząt na grupy odpowiednie do ich sposobu zachowania się. Zwierzęta te muszą mieć jednak dostęp do pastwisk w okresie wypasania i dostęp do obszarów na otwartej przestrzeni przynajmniej dwa razy w tygodniu wtedy, gdy wypasanie nie jest możliwe. Odstępstwo to przewiduje się tylko w przypadku, gdy jest niezbędne do tego, aby produkcja ekologiczna została rozpoczęta lub utrzymana w gospodarstwach, które mają trudności związane z klimatem, położeniem geograficznym lub trudności strukturalne. Bydło można również trzymać na uwięzi w budynkach istniejących już przed dniem 24 sierpnia 2000 r., pod warunkiem, że zwierzęta mają zapewniony regularny ruch, a chów odbywa się zgodnie z wymaganiami dobrostanu zwierząt na wygodnie wyściełanych stanowiskach, jak również pod indywidualną opieką. Odstępstwo to było dopuszczone do dnia 31 grudnia 2010 r., jednak na indywidualny wniosek podmiotu gospodarczego właściwe organy mogą nadal zezwalać na stosowanie tego środka w okresie kończącym się przed dniem 31 grudnia 2013 r.
Zagadnienie odstępstw w rolnictwie ekologicznym jest bardzo szerokie. Szczegółowe informację na ten temat rolnik może uzyskać w Upoważnionych Jednostkach Certyfikujących oraz u doradców WODR zajmujących się rolnictwem ekologicznym.
Opracowanie: Elżbieta Dryjańska WODR w Poznaniu, EOŚ