Rok 2010 jest trzecim rokiem realizacji programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013. Zainteresowanych złożeniem wniosku należy przypomnieć , że udział w programie rolnośrodowiskowym jest dobrowolny. Przed złożeniem wniosku po raz pierwszy, rolnik musi przygotować, przy udziale doradcy rolnośrodowiskowego, plan działalności rolnośrodowiskowe w swoim gospodarstwie. Lista doradców i ekspertów przyrodniczych zamieszczona jest na stronie internetowej Centrum Doradztwa w Brwinowie(www.cdr.gov.pl). Pomoc eksperta przyrodniczego potrzebna jest do oceny siedlisk przyrodniczych i miejsc lęgowych ptaków na użytkach rolnych gospodarstwa w przypadku chęci uczestnictwa w pakiecie Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 (pakiet 4) i/lub na obszarach natura 2000 (Pakiet 5).Zgodnie z obowiązującymi przepisami płatność rolnośrodowikową do tych pakietów można przyznać, jeżeli rolnik posiada dokumentację przyrodniczą stanowiącą charakterystykę danego siedliska przyrodniczego lub siedliska lęgowego ptaków. Dokumentacje taką należy sporządzić w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego.
Program rolnośrodowiskowy w ramach PROW 2007-2013 skierowany jest do rolników, którzy chcą prowadzić produkcje rolną opartą na metodach zgodnych z wymogami ochrony środowiska i przyrody.
Pomoc finansową, w zakresie tego działania , można przyznać rolnikowi, jeżeli;
-jest rolnikiem, posiadaczem samoistnym(właścicielem)) lub zależnym (dzierżawcą), użytkownikiem co najmniej na okres trwania zobowiązania) gospodarstwa rolnego; położonego w granicach Rzeczpospolitej polskiej,
-prowadzi działalność rolniczą na powierzchni użytków nie mniejszej niż 1 ha;
-zobowiąże się do realizacji programu rolnośrodowiskowego przez 5 lat, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowe;
- zobowiąże się do przestrzegania podstawowych wymagań na obszarze całego gospodarstwa rolnego;
-zobowiąże się do przestrzegania wymagań, wynikających w poszczególnych wariantów, w ramach pakietów rolnośrodowiskowych.
Płatność rolnośrodowiskowa jest pomocą wieloletnią, wypłacaną corocznie, po wykonaniu określonego zestawu wymogów. Jest ona wypłacana w formie zryczałtowanej i stanowi rekompensatę utraconego dochodu, dodatkowo poniesionych kosztów oraz kosztów transakcyjnych ( tych ostatnich w przypadku realizacji pakietów przyrodniczych 4 i 5).
W tabeli 1. przedstawiono liczbę złożonych wniosków oraz wielkość wnioskowanej kwoty pomocy za realizację programu rolnośrodowiskowego w poszczególnych powiatach oraz liczbę pakietów deklarowanych do realizacji w tych wnioskach.
W 2010 roku na realizację działań rolnośrodowiskowcyh w ARiMR składa się obsługa wniosków z dwóch okresów programowania:
- w ramach PROW 2004-2006 wniosków kontynuacyjnych rolników , którzy rozpoczęli realizację programu rolnośrodowiskowego w latach 2005, 2006 i 2007 w liczbie 4859 na kwotę 57529133 zł.
- w ramach PROW 2007-2013-złożonych po raz pierwszy na 2010 rok w liczbie 2269 wniosków na kwotę 35460843 zł oraz 3288 wniosków kontynuacyjnych rolników, którzy rozpoczęli program rolnośrodowiskowe w 2008 i 2009 roku na kwotę 30266068 zł.
Z powyższych danych wynika, że rolnicy województwa wielkopolskiego w 2010 roku z tytułu realizacji programu rolnośrodowiskowego realizowanego w ramach PROW 2004-2007 oraz PROW 2007-2013 złożyli 10 416 wniosków o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych na łączną kwotę 123 256 044 złotych.
W złożonych wnioskach rolnicy deklarują realizację 3565 pakietów, średnio w gospodarstwie 1, 57 pakietu. Wynika to z możliwości wdrażania dowolnej liczby pakietów w gospodarstwie. Jednak na poziomie gospodarstwa nie można łączyć realizacji pakietu rolnictwo ekologiczne (Pakiet 2) z pakietem rolnictwo zrównoważone (Pakiet 1) albo z pakietem ochrona gleb i wód (Pakiet 8).
Tabela 1. Wykaz złożonych po raz pierwszy wniosków, wielkość wnioskowanej kwoty pomocy i liczba deklarowanych pakietów w poszczególnych powiatach województwa wielkopolskiego na 2010 rok w ramach PROW 2007-2013
l
Źródło: ARiMRWykres 1. Ilość wniosków złożonych po raz pierwszy przez rolników w poszczególnych powiatach województwa wielkopolskiego w 2010 r.
Wykres 2. Sumy dotacji wnioskowane przez rolników, którzy złożyli po raz pierwszy wnioski o płatności rolnośrodowiskowe w 2010 r. w poszczególnych powiatach województwa wielkopolskiego.
w wariancie 8.1 wsiewki poplonowe – dokonać wsiewu wiosną w oziminy lub, razem ze zbożami jarymi, roślin pozostających na polu po zbiorze plonu głównego do marca następnego roku; w wariancie 8.2 Międzyplon ozimy – do zasiewu należy nasion roślin ozimych a w wariancie 8.3 Międzyplon ścierniskowy – do zasiewu należy użyć nasion roślin jarych.
Ekstensywne trwałe użytki zielone (Pakiet 3) z 1123 wnioskami ( 31,5% wszystkich pakietów) jest drugim pakietem najczęściej deklarowanym przez rolników w Wielkopolsce. Deklaracja trwałych użytków zielonych w gospodarstwie ma zasadnicze znaczenie w programie rolnośrodowiskowym, gdyz rolnik jest zobowiązany zachować, występujące w gospodarstwie i określone w palnie działalności rolnośrodowiskowe, trwałe użytki zielone oraz elementy krajobrazu rolniczego nieużytkowane rolniczo, tworzące ostoje dzikiej przyrody. Zmniejszenie tego areału w kolejnych latach trwania zobowiązania zagrożone jest zmniejszeniem płatności rolnośrodowiskowe o 20% .
Ewa Kwapich
Główny specjalista ds.ekologii i ochrony środowiska
WODR w Poznaniu