Okiem specjalisty ds. ochrony środowiska wizytowałam tegoroczne Międzynarodowe Dni Ogrodnika w Gołuchowie. Wydaje się, że w stosunku do lat poprzednich o wiele więcej było różnych reklam i napisów typu „przyjazne środowisku”, „ekologiczne”, „naturalne” itp. Pierwsze kroki zazwyczaj kieruję do firm reklamujących systemy nawadniające. W tym roku wyraźnie wyeksponowano zamknięty system nawadniania, tzn. z ponownym wykorzystaniem. Szczególne moje zainteresowanie od wielu lat wzbudza sposób zagospodarowania nadmiaru pożywki stosowanej do nawożenia upraw pod osłonami. Jedna z firm zaprezentowała zamknięty system obiegu pożywki z powtórnym wykorzystaniem jej w produkcji. Pomimo, że system ten jest bardzo przyjazny środowisku i ogranicza koszty nawożenia, to nie jest powszechnie stosowany, a rzec by można, że bardzo rzadko. Niestety jest to z pewnością rozwiązanie kosztowne. Jednak specjaliści stwierdzają, że korzyści z montażu tego typu systemu są już zauważalne przy zastosowaniu go w szklarniach o powierzchni ok. 10 000 m2.
Następnym ważnym, a może najważniejszym zagadnieniem, dotyczącym upraw pod osłonami jest zagospodarowanie zużytego podłoża mineralnego. Hałdy tego produktu można zaobserwować na obrzeżach pól, rowów, na dzikich wysypiskach itp. Ocenia się, że rozkład w środowisku podłoża z wełny mineralnej może potrwać od 1000 do 4000 lat. I tu niestety niewiele się zmieniło, chociaż… pojawiło się światełko w tunelu. Zaprezentowany już w ubiegłym roku przez prof. dra hab. Józefa Hoffmanna, Kierownika Instytutu Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych z Politechniki Wrocławskiej, projekt „Opracowanie koncepcji technologicznych metod wtórnego, gospodarczego wykorzystania ogrodniczej, odpadowej wełny mineralnej”, finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w Warszawie, zdaje się nabierać realnych kształtów. Projekt przewiduje zagospodarowanie wełny mineralnej odpadowej przez jej przetworzenie na nawozy płynne i stałe, a także na inne cele. Być może w przyszłym roku zostanie uruchomiona linia do przerobu wykorzystanej wełny mineralnej.
Instytut Ogrodnictwa Skierniewice jest wnioskodawcą i głównym wykonawcą zadań badawczo-rozwojowych projektu EkoTechProdukt, współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 1.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka pod nazwą „Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych”. Jednym z naczelnych celów badawczo-rozwojowych jest opracowanie przyjaznych dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka biopreparatów, środków ochrony roślin oraz innowacyjnych technik ich stosowania w produkcji ekologicznej (pożyteczne mikroorganizmy glebowe, biopreparaty doglebowe i dolistne oraz substancje ochronne), a w efekcie do uzyskania dobrych jakościowo owoców i warzyw w ekologicznej produkcji sadowniczej i nie tylko.
Na targach firmy prezentowały m.in preparaty nowej generacji do eliminacji i ograniczenia liczebności populacji szkodliwych owadów i roztoczy żerujących na drzewach i krzewach owocowych, w roślinach ozdobnych i roślinach rolniczych. Ich działanie ma charakter typowo fizyczny lub mechaniczny. Prezentowano preparaty, które mogą być mieszaniną różnych polimerów, które po wymieszaniu z wodą i po oprysku tworzą kleistą otoczkę na roślinie i na żerujących szkodnikach, uniemożliwiając im tym samym oddychanie i żerowanie. Podobnym działaniem charakteryzują się preparaty, którego bazę stanowią polisacharydy. Preparaty te nie wymagają przestrzegania żadnego okresu karencji, bo nie zawierają substancji aktywnej środków ochrony roślin. Nie wymagają też zachowania okresu prewencji dla pszczół, bo nie stwarzają dla nich zagrożenia.
Kilka firm prezentowało możliwości wykorzystania kolektorów słonecznych, pomp cieplnych i ogniw fotowoltaicznych.
Jedna z firma proponowała zwiedzającym naturalny preparat służący do odżywiania i stymulacji roślin oraz do ograniczenia patogenów w różnych uprawach i w różnych miejscach, a także do odkażania sprzętu, pomieszczeń itp. Skład preparatu oparty jest na nadtlenku wodoru stabilizowanego srebrem. W efekcie wspomaga on odporność roślin, stymuluje wzrost, odkaża itp. Można go stosować zarówno doglebowo, na nasiona, na maszyny i urządzenia, jak i na rośliny w różnych okresach wegetacji, także przed zbiorem.
W Gołuchowie zaprezentowano też pielnik wielofunkcyjny do termicznego i mechanicznego niszczenia chwastów w uprawach płaskich i redlinowych, w upraw rolniczych i warzywniczych bez używania środków chemicznych.
Tak praktycznie, to właściwie nie było firmy, która nie prezentowałaby na swoim stoisku środków lub działań, które zastosowane z pewnością przyczynią się do uzyskania dobrych, zdrowych owoców i warzyw z korzyścią dla zdrowia ludzi i środowiska.