"...woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie..."
(z preambuły Ramowej Dyrektywy Wodnej)
W miarę rozwoju cywilizacji, wprowadzania różnych technologii produkcji do przemysłu i rolnictwa stan wód uległ i ulega ciągłej degradacji a na świecie coraz mniej wody nadaje się do spożycia.
W ostatnim czasie w różnych środkach masowego przekazu, podczas szkoleń i konferencji wiele mówi się o Dyrektywie Wodnej.
Zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju zadaniem naszego pokolenia jest zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom m.in. naturalnego, nieskażonego środowiska a w nim m.in. dostępu do dobrej jakości wody przy jednoczesnym korzystaniu z niej przez rolnictwo i przemysł. Pod koniec XX wieku powstało kilka dyrektyw ( np. dyrektywa azotanowa, fosforowa itp.), które zwracały uwagę na różne, szczególne źródła zanieczyszczeń wody pochodzące z rolnictwa i przemysłu. Dyrektywy te nakazują poszczególnym państwom podjęcie działań zmierzających do ograniczenia spływu określonych zanieczyszczeń do wód. Nie traktują jednak stanu wód jako efektu oddziaływania zanieczyszczeń z różnych źródeł.
Unia Europejska zajęła się więc tym zagadnieniem kompleksowo. 23 października 2000r został przyjęty do realizacji dokument pod nazwą Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) a w grudniu 2000r wszedł w życie.
Głównym założeniem RDW jest uzyskanie przynajmniej dobrego stanu wszystkich wód do 2015r. Dyrektywa przewiduje, że możliwe jest czasowe pogorszenie stanu wód ale może ono być spowodowane jedynie wystąpieniem naturalnych czynników od nas niezależnych np. powodzi, długotrwałych susz, czy też innych sytuacji wyjątkowych
W związku z tym dokumentem,w kolejnych latach nastąpiło dostosowanie prawa krajowego do założeń RDW.
W naszym kraju najważniejszymi dokumentami regulującymi gospodarkę wodną są Ustawa Prawo Wodne z dnia 18.07.2001r (Dz.U. z 2005 r Nr 239, poz.2019 z późn.zm.), ustawa z dnia 5 maja 1998r o administracji rządowej w województwie (Dz.U.z 2001r Nr80, poz.872 z późn.zm.) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz.U.2006 nr126). Te wspomniane dokumenty musiały ulec zmianie tak aby uwzględniały zapisy RDW.
RDW nakazuje podjąć działania, które powinny wpłynąć na poprawę jakości wód. W procesie poprawiania jakości wód należy uwzględnić m.in. konieczność zaspokojenia potrzeb ludności na wodę przydatną do spożycia i do powszechnego użycia ale także wodę dla rolnictwa i przemysłu, które to z kolei muszą gospodarować nią z tak,żeby nie zanieczyszczać środowiska. Ważne jest też aby chronić wody i ekosystemy znajdujące się obecnie w dobrym stanie ekologicznym przed zanieczyszczeniem i degradacją. Zobowiązuje ona też państwa członkowskie do racjonalnego wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych w myśl zasady zrównoważonego rozwoju oraz poprawy jakości wód i stanu ekosystemów zdegradowanych działalnością człowieka. Innym bardzo ważnym zadaniem jest dążenie do zmniejszenia zanieczyszczenia wód podziemnych oraz zmniejszenia skutków powodzi i suszy. RDW jest dokumentem, która ustanawia reguły wspólnego, jednolitego działania w zakresie polityki wodnej przez wszystkie państwa Unii Europejskiej. Woda nie uznaje granic politycznych Konieczna jest więc współpraca między państwami zwłaszcza przygraniczna
Działania te mają prowadzić do lepszej ochrony wód prowadzonej na podstawie jasnych, efektywnych i spójnych przepisów.
Ramowa Dyrektywa Wodna porządkuje istniejące unijne prawodawstwo dotyczące spraw związanych z wodą a także wskazuje sposób postępowania chroniący wodę przed zanieczyszczeniem u jej źródła. Jak już wspomniano Ramowa Dyrektywa ma na celu utrzymanie i poprawę środowiska wodnego w całej Wspólnocie.
Ponieważ dla wody nie istnieją granice polityczne dlatego ustalono zlewniowy system zarządzania wodami.
W celu osiągnięcia dobrego stanu wód opracowywano, zgodnie z wytycznymi RDW plany gospodarowania wodami na obszarach ustalonych dorzeczy (zlewni) oraz program wodno-środowiskowy kraju Rada Ministrów 22 lutego 2011r. zatwierdziła plany gospodarowania wodami na obszarach 10 wcześniej wyznaczonych dorzeczy: Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Niemna, Pregoły, Świeżej, Jarfu, Łaby i Ucker.
Tym sposobem objęto Ramową Dyrektywą Wodną obszar całego kraju, wszystkie wody rzek, jezior, wody podziemne oraz przybrzeżne.
Wykonano charakterystykę obszarów dorzeczy, przegląd wpływu działalności człowieka na środowisko na tych obszarach, analizę ekonomiczną korzystania z wody. Powstały też programy monitoringu wód i obszarów chronionych
W celu koordynacji działań zmierzających do ochrony czystości wód konieczna jest także współpraca państw sąsiadujących i zainteresowanych stron w podejmowanych działaniach na rzecz gospodarowania wodą.
Jolanta Szydłowska