Jak jesień to dania z dyni

Dynia trafiła do Europy po odkryciu Ameryki i od razu w wielu krajach stała się warzywem powszechnie uprawianym. W Polsce uprawiane są dwa gatunki dyni - olbrzymia i zwyczajna. Do gatunku dyni zwyczajnej należą następujące odmiany botaniczne: kabaczek, cukinia, dynia makaronowa i patison. W Polsce znaczenie gospodarcze dyni nie jest duże. Jest uprawiana głównie na działkach i w ogrodach przydomowych. Jednak w ostatnich latach zainteresowanie dynią, szczególnie dynią zwyczajną, znacznie wzrosło. Dynia jest rośliną łatwą w uprawie, daje duży plon, może być przechowywana przez kilka miesięcy –co wzbogaca asortyment warzyw świeżych w okresie późnojesiennym.

Dynia olbrzymia może być wszechstronnie wykorzystywana – jako dodatek lub główny składnik potraw gotowanych, smażonych, duszonych, pieczonych, a nawet do wyrobu marmolad, marynat i wina. Stanowi jeden z ważniejszych komponentów odżywek dla dzieci. Okazało się, że jest lepszym produktem żywieniowym dla dzieci niż marchew, gdyż nie wiąże azotanów z gleby.

Wartości odżywcze dyni

Wartość energetyczna miąższu dyni to tylko 39 kcal w100 g, ale wartość odżywcza jest dość wysoka. Dynia zawiera 1,3 g białka, 0,3 g tłuszczu, 7,7 g węglowodanów. Szczególnie cenna jest dynia o pomarańczowym miąższu, gdyż ma dużo karotenu, czyli prowitaminy A. Miąższ dyni zawiera witaminę A ( 2 mg),witaminę C ( 8-9 mg) i witaminy z grupy B ( B1, B2). Dynia jest zasobna w składniki mineralne takie jak wapń ( 20 mg), magnez ( 10 mg), żelazo ( 0,8 mg), fosfor (140 mg).Jeszcze bardziej bogate w składnik odżywcze są pestki dyni. Jest w nich około 45%tłuszczu, około 27% białka, od 11 do 19 % węglowodanów. Wartość energetyczna pestek nasion dyni jest 20 razy większa niż miąższu. Nasiona zawierają witaminy B1 i B2, lecytynę, enzymy, pektyny i kwasy organiczne.

Właściwości  lecznicze dyni

Spożywanie dyni jest zalecane:

• w chorobach reumatycznych, przy zapaleniu pęcherza moczowego i nerek-przyspiesza oddawanie moczu
• przy zapaleniu jelita cienkiego i krwawej biegunce jako środek uspokajający i łagodzący

stosuje się dynię gotowaną, smażoną lub świeży sok z dyni

• przy zaparciach – kompot z dyni
• w chorobach żołądka, przy łuszczycy,
• do wzmocnienia odporności organizmu
• przeciwko pasożytom przewodu pokarmowego –pestki
• do zwalczania stanów zapalnych gruczołu krokowego i do profilaktyki-pestki

A oto kilka propozycji na potrawy z dyni

Dynia pieczona

Składniki: 1 kg dyni, 1 szklanka oleju, 1-2 ząbki czosnku, po ¼ łyżeczki przypraw - papryki słodkiej i ostrej, zmielonego kminku, zmielonej kolendry-, cząber, majeranek, sól, pieprz - wg uznania

Wykonanie: dynię umyć, usunąć miąższ z pestkami, odkroić skórę – pokroić miąższ w średniej wielkości kostkę i włożyć do naczynia żaroodpornego. Do miseczki wsypać przyprawy i przeciśnięty przez praskę czosnek. Dolać olej, wymieszać i polać dynię. Naczynie z dynią włożyć do piekarnika nagrzanego do temperatury około 160°C.Piec do miękkości 20 – 30 minut, podawać na ciepło.

Zupa z dyni

Składniki: 1 kg dyni, 2 kostki rosołowe,1 duża cebula, 2 łyżki masła,¾ l wody, 3 łyżki kwaśnej śmietany, sól, pieprz, gałka muszkatołowa

Wykonanie: cebulę obrać i pokrojoną w kostkę zeszklić na maśle. Przygotować bulion i włożyć pokrojoną w kostkę dynię, gotować około 10 minut. Dodać cebulę i jeszcze gotować 15 minut, potem wszystko zmiksować. Na końcu wlać śmietanę i przyprawić do smaku. Zupę można podawać z grzankami lub groszkiem ptysiowym.

Placki dyniowe

Składniki: 0,5 kg dyni, 2 jajka, 1 niepełna szklanka mąki, sól, olej do smażenia

Wykonanie: dynię obrać, usunąć miąższ z pestkami, zetrzeć na tarce o małych oczkach. Dodać rozmącone jajka, mąkę i sól. Wszystko wymieszać. Placki smażyć z obu stron na rozgrzanym oleju. Podawać z sosem pomidorowym, ze śmietaną lub na słodko.

Racuchy z dyni

Składniki: 0,8 kg dyni, 2-3 jajka, 15 dag mąki, 4 dag tłuszczu, cukier, sól, olej do smażenia

Wykonanie: żółtka utrzeć z tłuszczem, dodać łyżeczkę cukru. Dynię opłukać, obrać, usunąć miąższ z pestkami, zetrzeć na tarce o grubych otworach. Utarte żółtka wymieszać z dynią, mąką i ubitą pianą. Wszystko lekko posolić, kłaść łyżką nieduże placki na rozgrzany olej, smażyć na złoty kolor. Podawać ze śmietaną.

Opracowanie Alicja Nowak, WODR w Poznaniu

Literatura: Internet, Tygodnik Rolniczy, przepisy rolniczek