Promocja produktów regionalnych w oparciu o wybrane przykłady
Dziś w dobie powszechnej chemizacji całego procesu wytwarzania i przetwarzania żywności (łącznie z modyfikacjami genetycznymi) produkty regionalne i lokalne stanowią swoistą przeciwwagę i alternatywę dla konsumentów w stosunku do produktu masowego. Produkty żywnościowe i potrawy charakteryzujące się szczególnymi cechami jakościowymi, tradycyjnymi sposobami przyrządzania i wytwarzania, sięgającymi często odległej historii, posiadające ścisły związek z określonym obszarem geograficznym – regionem, reprezentują wartości, kształtujące dzisiejszy rynek Europy, a z pewnością i świata.
Wielkopolska posiada ogromne potencjalne możliwości wytwarzania takich produktów ze względu na tradycyjne rolnictwo, rodzinne gospodarstwa rolne, dużą ilość siły roboczej na obszarach wiejskich, czyste środowisko naturalne i ogromne bogate, zróżnicowane dziedzictwo kulturowe.
Zagadnienia związane z ochroną produktów regionalnych i wytwarzanych tradycyjnymi metodami określone są w prawie Unii Europejskiej:
- w Rozporządzeniu Rady WE nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych
- w Rozporządzeniu Rady WE nr 509/2006 w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami.
Wzory wniosków o uzyskanie oznaczeń unijnych określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 22 maja 2006r. (Dz. U. z 2006 Nr 92 poz. 644).
Zgodnie z Ustawą z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 Nr 10, poz. 68) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest odpowiedzialne za przyjmowanie, ocenę i przekazywanie wniosków o rejestrację nazw i oznaczeń produktów rolnych lub środków spożywczych do Komisji Europejskiej.
Przepisy Polskie dotyczące produktów regionalnych i tradycyjnych
W ustawie o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych oprócz regulacji dotyczących rejestracji nazw na szczeblu UE, tworzy się także Listę Produktów Tradycyjnych. Na Listę wpisywane są produkty których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji. Za tradycyjne uważa się metody wykorzystywane co najmniej od 25 lat.
Produkty tradycyjne z województwa wielkopolskiego są wpisane na Krajową Listę Produktów Tradycyjnych. Lista Produktów Tradycyjnych została stworzona w celu identyfikacji i promocji produktów wytworzonych tradycyjnymi metodami.
Aktualna lista produktów dostępna jest na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi www.minrol.gov.pl
Jednym z głównych celów powstania tej listy jest promocja i rozpowszechnianie informacji o produktach wytwarzanych tradycyjnymi, historycznie ugruntowanymi metodami na terenie kraju, po to, aby następnie móc je skuteczniej promować także za granicą. Lista ta służy również pośrednio przygotowaniu producentów do rejestracji nazw wpisanych na nią produktów na szczeblu unijnym
Wzór wniosku określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 22 marca 2005 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę produktów tradycyjnych.
Wielkopolskie Produkty Tradycyjne na Krajowej Liście.
Sery i inne produkty mleczne
1.Gzik wielkopolski został wpisany w dniu 11 maja 2007 roku
2. Serek twarogowy kozi witoldziński został wpisany w dniu 18 kwietnia 2006 roku
3. Wielkopolski Ser smażony został wpisany w dniu 18 listopada 2005 roku
Orzechy, nasiona, zboża, warzywa i owoce-woj. Wielkopolskie
1. Wielkopolskie kompoty zostały wpisane w dniu 21 marca 2007 roku
2. „Marynata z korbola” została wpisana w dniu 1 marca 2007 roku
3. Szabel w zalewie został wpisany w dniu 21 marca 2007 roku
4. Ogórki osieckie zostały wpisane w dniu 16 stycznia 2006 roku
Wyroby piekarnicze i cukiernicze-woj. Wielkopolskie
1. „ Poznański pumpernikiel Adama” został wpisany w dniu 29 grudnia 2006 roku
2. „Chleb żytni wielkopolski” został wpisany w dniu 12 września 2006 roku
3. Andruty kaliskie zostały wpisane w dniu 9 grudnia 2005 roku
Mięso świeże oraz produkty mięsne-woj. Wielkopolskie
1. Kiełbasa polska wędzona została wpisana w dniu 8 maja 2007 roku
2. Wędzonka krotoszyńska została wpisana w dniu 27 kwietnia 2007 roku
3. Kiełbasa biała wielkopolska została wpisana w dniu 27 kwietnia 2007 roku
4. Jagnięcina z owcy rasy wielkopolskiej została wpisana w dniu 29 marca 2007 roku
5. Udziec pieczony ze świni złotnickiej białej został wpisany w dniu 15 stycznia 2007r
6. Salceson wiejski kruszewski został wpisany w dniu 10 listopada 2006 roku
7. Wątrobianka wiejska kruszewska została wpisana w dniu 10 listopada 2006 roku
8. Kiełbasa wiejska kruszewska została wpisana w dniu 9 października 2006 roku
9. Półgęski wędzone. zostały wpisane dniu 12 września 2006 roku
11. Kiełbasa nowotomyska została wpisana w dniu 25 sierpnia 2006 roku
12. Kiełbasa wiejska ostrzeszowska została wpisana w dniu 20 czerwca 2006 roku
13. Udziec wieprzowy ostrzeszowski został wpisany w dniu 14 czerwca 2006 roku
14. Wędzonka ostrzeszowska została wpisana w dniu 19 maja 2006 roku
15. Kiełbasa jałowcowa rokietnicka została wpisana w dniu 12 maja 2006 roku
16. Wielkopolska wieprzowina złotnicka została wpisana w dniu 12 maja 2006 roku
Napoje alkoholowe i bezalkoholowe-woj. Wielkopolskie
1. Piwo czarne zostało wpisane w dniu 10 listopada 2006 roku
2. Wino z czarnej porzeczki zostało wpisane w dniu 2 października 2006 roku
3. Domowe soki tłoczone na zimno z świeżych owoców ziemi kaliskiej zostały wpisa ne w dniu 9 maja 2006 roku
4. Piwo „Noteckie” zostało wpisane w dniu 20 marca 2006 r
5. Miodówka „Witosławska” została wpisana w dniu 23 stycznia 2006 roku
Gotowe dania i potrawy-woj. Wielkopolskie
1. „Szare kluski” zostały wpisane w dniu 11 maja 2007 roku
2. Pierogi z Wargowa zostały wpisane w dniu 19 lipca 2006 roku
Oleje i tłuszcze-woj. Wielkopolskie
1. Masło wielkopolskie zostało wpisane w dniu 16 lipca 2007 roku
2. Olej rydzowy został wpisany w dniu 25 sierpnia 2006 roku
Prof. A. Listowski podaje, że nasiona rośliny używanej do tłoczenia oleju lniankowego (rydzowego) znaleziono w wykopaliskach w Strzegomiu Śląskim pochodzących z epoki brązu, tj. 3000 lat temu. Z pietyzmem odtworzona metoda tłoczenia na zimno pozwoliła wejść na rynek olejowi, który prawie zaginął przed 50 laty.
Inne produkty-woj. Wielkopolskie
1. Wielkopolskie grzyby solone
2.„Borowik wielkopolski” został wpisany dniu 28 lutego 2006 roku
3. Miód Witosławski” został wpisany w dniu 19 lutego 2007 roku
Duży wkład w promocę produktów regionalnych i lokalnych ma organizowany już od 11. lat konkurs "Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów" na najlepszy regionalny produkt żywnościowy oraz na najlepsze danie i potrawę regionalną.
Celem konkursu – obok głównego, jakim jest identyfikacja regionalnych produktów oraz ich promocja, istotnym stało się przygotowanie ich producentów do uczestniczenia w systemach jakości żywności, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym. Ideą konkursu jest też zachęcanie mieszkańców obszarów wiejskich, zwłaszcza tych o niekorzystnych warunkach gospodarowania, do poszukiwania alternatywnych źródeł dochodu.
W pierwszym etapie – w czasie finałów regionalnych – wyłonieni zostaną laureaci w czterech kategoriach: produktów pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, napojów i produktów mieszanych oraz najlepsze dania i potrawy regionalne i tradycyjne.
Drugi etap konkursu to wybór dokonany przez Krajową Kapitułę Konkursu – spośród produktów nominowanych w regionach – najlepszych produktów oraz potraw i dań do prestiżowej nagrody konkursu „PERŁA
Perła w 2010 przyznana została dla:
1. Krystyny i Jerzego Justów, SEMCO S.N.G. i P za Olej lniany wielkopolski. Pomimo upływu lat i znacznej modernizacji maszyn służących do tłoczenia oleju lnianego, pozostała niezmienna zasada, wedle której olej jest zawsze tłoczony na zimno, a temperatura prażenia nasion nie przekracza 50ºC.
Perła 2011 została wręczona dla trzech zdobywców:
1.Beaty Futyma Gospodarstwo Ekologiczne “Farma pod Świerkami” za Cygier. CYGIER - delikatesowy, nagrodzony, unikatowy. To ser albuminowy , zaliczany do kategorii serów zwarowych , bardzo zbliżony do ricotty.
Ze słodkiej serwatki pozostałej produkcji naszych podpuszczkowych Kreuzerów możemy odzyskać jeszcze cenne białka - albuminy i globuliny. Niezwykła łatwość przyswajania przez organizm człowieka sprawia, że ser ten powinny regularnie spożywać dzieci, kobiety w stanie błogosławionym, rekonwalescenci. Znakomita poznańska restauracja Toga http://toga.poznan.pl/ włączyła go swego menu serwując cygier z miodem i pieprzem bądź z kwaszonymi warzywami.
Cygier został zauważony na Konkursie Kulinarnego Dziedzictwa w 2010 roku, gdzie uzyskał I-sze miejsce w kategorii produktów pochodzenia zwierzęcego.
2. Beaty Walkowiak za szparagi kiszone - Pakosław pow. Rawicki
oraz w konkursie gastronomicznym dla:
3. restauracji „Jaśkowa Zagroda” Napachanie za śledzie w oleju rydzowym i szare kluchy z okrasą i kapustą zasmażaną. Restauracja "Jaskowa Zagroda", oferuje dobrą, tradycyjną i regionalną kuchnię, opartą na surowcach najwyższej jakości, pochodzących z najbliższej okolicy. Potrawy sporządzane są bezpośrednio według rodzinnych receptur. Podawane są też sezonowe dania, charakterystyczne dla naszego regionu.
Opracowała
Teresa Ewa Tuliszka
Gł. specjalista ds. ROW