Zakwaterowanie jest jednym z podstawowych składników oferty agroturystycznej, dlatego jego standard odgrywa ogromną rolę w ogólnym wrażeniu o jakości pobytu na kwaterze. Utrzymaniu odpowiedniego poziomu usług w turystyce wiejskiej oraz kształtowaniu jej pozytywnego wizerunku na rynku ofert służy system kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej. System ten został opracowany
i wdrożony w ramach programu TOURIN II pt. ˝Turystyka wiejska na obszarach wiejskich
i zalesionych˝ już w 1997r. Jest wzorowany na systemach i kryteriach przyjętych w krajach Unii Europejskiej.

Kategoryzacja stanowi narzędzie sprawowania kontroli nad jakością ofert gospodarstw agroturystycznych. Jest systemem dobrowolnym i płatnym. Właścicielem systemu jest Polska Federacja Turystyki Wiejskiej ˝Gospodarstwa Gościnne˝. Federacja przygotowuje kadrę inspektorów przeprowadzających kategoryzację organizując szkolenia w tym zakresie oraz stale aktualizuje
i ulepsza system kategoryzacji. W chwili obecnej upoważnionych do przeprowadzenia kategoryzacji jest 44 inspektorów, w tym 2 osoby z województwa wielkopolskiego.

Z kategoryzacji mogą korzystać obiekty znajdujące się na terenach wiejskich, które nie podlegają ustawowemu obowiązkowi kategoryzacji, wynikającemu z przepisów Ustawy o usługach turystycznych. Skategoryzowane obiekty gwarantują odpowiednio wysoką jakość usług i są chętniej odwiedzane przez gości, zaś kwaterodawca zyskuje prawo do posługiwania się znakiem nadanej kategorii przez okres 4 lat (wcześniej tylko 2 lata). Gospodarstwa skategoryzowane są chętniej promowane przez samorządy lokalne, bo uzyskanie kategorii potwierdza wysoki standard wyposażenia i usług towarzyszących i daje starostwu powiatowemu wydającemu katalog  czy gminie tworzącej agroturystyczna stronę internetową pewność, że objęte promocją obiekty rzeczywiście na nią zasługują i nie przyniosą wstydu miejscowej społeczności. Ostatnio w Wielkopolsce Starostwo Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego, wychodząc z takiego założenia, dofinansowało kategoryzację kwater ze swojego terenu i ma pewność, że promowane są rzeczywiście dobre kwatery.

Świadectwem sprawdzonej jakości kwater wiejskich są słoneczka. Maksymalnie można uzyskać III kategorię, czyli trzy słoneczka. Kategoria Standard otrzymuje znak podstawowy bez słoneczka. Kategoryzacja polega na ocenie kwatery na miejscu przez inspektora i na nadaniu poszczególnym obiektom noclegowym określonej kategorii, świadczącej o jakości wyposażenia
i oferowanych usług. Ostatecznie cała kwatera otrzymuje kategorię na poziomie najniżej ocenionego obiektu wchodzącego w jej skład. Jeśli więc w kwaterze agroturystycznej są 4 pokoje i turystyczny domek, i uzyskały one następujące kategorie: 1 pokój – kat I (jedno słoneczko), 2 pokoje – kat. III (trzy słoneczka, 1 pokój – kat. Standard, domek (Samodzielna Jednostka Mieszkaniowa - SJM) – kat. III (trzy słoneczka) to cały obiekt niestety dostanie kategorię standard (wg najniżej ocenionej części składowej), co będzie uwidocznione na tablicy kategoryzacyjnej, ale pełna informacja o przyznanych kategoriach składowych znajdzie się na dokumencie potwierdzającym nadanie kategorii, który też powinien być udostępniony gościom.

W 2012r. system kategoryzacji uległ daleko posuniętym zmianom. Nowy system obowiązuje od 1.01.2013r., a wszelkie szczegółowe dane i regulamin znaleźć można na nowoutworzonej stronie internetowej www.pftw.pl. Ceny za poddanie się kategoryzacji są różne w zależności od tego, czy właściciel obiektu należy do stowarzyszenia będącego członkiem Federacji, czy też nie. Stowarzyszeni płacą 350 zł, niestowarzyszeni – 700. Ponadto dodatkowej opłaty w wysokości 20 zł wymaga kategoryzacja każdego pokoju pow. pięciu, a w przypadku SJM – 50zł – każdej SJM powyżej dwóch. Zainteresowani sprawdzeniem jakości przygotowanej oferty mogą sami poddać ocenie swoje gospodarstwo agroturystyczne poprzez analizę tabel z kryteriami oceny na ww. stronie internetowej w zakładkach „o kategoryzacji”, a następnie „formularz kategoryzacyjny” w części „cechy kwatery”
i dalszych. Dla ułatwienia formularze z wymogami dla poszczególnych rodzajów obiektów i kategorii załączamy poniżej w załączniku „kategoryzacja 2013-wymogi”.

Generalnie nowy system jest prostszy, kryteriów jest mniej, skala ocen krótsza, oceny dokonuje tylko 1 inspektor, wycofano z kategoryzacji przyzagrodowe pola namiotowe oraz tzw. pokoje grupowe, za to zwiększono maksymalną  pojemność pokoju gościnnego do 6 osób, zrezygnowano z prób specjalizacji kwater oraz wprowadzono 2 główne kategorie obiektów ocenianych: kwatera na wsi i kwatera u rolnika. Dzięki temu klienci, którzy zwykle ze względu na dzieci, chcą trafić do miejsca, gdzie jest produkcja rolnicza, zwierzęta, z którymi dzieci mogą mieć kontakt oraz dostęp do gospodarskich produktów żywnościowych, łatwiej trafią do odpowiedniego, zaspokajającego takie potrzeby  miejsca.

Tablice kategoryzacyjne

Federacja czyni też starania, by wymóg kategoryzacji obiektów turystyki wiejskiej pojawił się jako obligatoryjny w warunkach korzystania z pomocy w ramach działania analogicznego do obecnego „Różnicowania w kierunku działalności nierolniczej” w przyszłym PROW na lata 2014 – 2020.

{phocadownload view=file|id=60|text="Kategoryzacja - wymogi"|target=s}

Wiktoria Maciejewska