Specyfika rynku rolnego – rynek mleka za III kwartały 2012r.
Rynek to ogół stosunków i powiązań między producentami, sprzedającymi i kupującymi. To za jego pośrednictwem zaspokajane są w większości potrzeby na dobra i usługi. W gospodarce rynkowej, przy wysokiej produkcji i dużej podaży produktów, konieczne jest badanie potrzeb i zachowań nabywców, relacji pomiędzy podażą a popytem, siłę konkurencji oraz kształtowanie się cen.
Rynek rolny ma jednak pewne szczególne cechy, które wynikają ze specyfiki rolnictwa. Charakterystyczne cechy ruchu cen na rynku rolnym spowodowane są:
- sezonowością (niskie ceny w sezonie, wysokie poza sezonem – zwłaszcza na rynku warzyw i owoców);
- cyklicznością (po spadku cen spowodowanym nadprodukcja następuje silny spadek produkcji, co z kolei powoduje duży wzrost cen, ponowną nadprodukcje itd.) Trzeba tu pamiętać, że stosunkowo łatwo można dokonać zmian w wysokości produkcji roślinnej, trudniej w trzodzie, najtrudniej w bydle, gdzie odbudowa zlikwidowanego na skutek małej opłacalności stada trwa kilka lat, oraz w sadownictwie, gdyż zlikwidowane sady trudno założyć od nowa;
- dużym wpływem warunków atmosferycznych (susze, mrozy, wymoknięcia itp. wpływają na wysokość plonów i w efekcie na ceny);
- dużym, wzajemnym uzależnieniem cen jednych produktów rolnych od drugich (np. ceny zbóż paszowych bardzo silnie wpływają na ceny pasz, a zatem i na ceny żywca i mleka krowiego);
Najczęściej rynek rolny rozumie się jako sferę obrotu produktami rolniczymi między producentami (gospodarstwami rolnymi), a ogniwami handlu i przetwórstwa, ale w jego zakres wchodzą również:
- zaopatrzenie rolnictwa w środki produkcji pochodzenia przemysłowego,
- zaopatrzenie gospodarstw rolnych w środki produkcji z innych gospodarstw rolnych (materiał siewny, zwierzęta zarodowe, niektóre pasze).
Cena produktu w istotny sposób wpływa na wysokość wpływów ze sprzedaży i zysk gospodarstwa. Jest jednym z elementów kształtującym popyt. Wysoka cena daje wprawdzie większy zysk ze sprzedanej jednostki produktu, ale obniża wysokość sprzedaży.
Dynamiczne zmiany na rynkach rolnych i coraz większa złożoność czynników ekonomicznych i przyrodniczych wpływających na te rynki powodują, że stale trzeba reagować na nowe wyzwania. Rynki rolne, coraz silniej podlegają globalizacji – na sytuację na tych rynkach znaczący wpływ wywiera sieć powiązań w skali światowej. Rynki unijne, a zatem również rolnictwo każdego z krajów członkowskich UE, funkcjonuje na rynkach coraz bardziej uzależnionych od koniunktury światowej. Tak dzieje się również na rynku mleka.
W Polsce skup mleka surowego w okresie trzech kwartałów 2012 roku był większy o ok. 7,6% niż w tym samym okresie roku poprzedniego.
Wg danych GUS we wrześniu 2012 roku skupiono ponad 786 mln litrów mleka, tj. o 5,9% mniej niż w sierpniu tego roku, ale jednak o 3% więcej niż we wrześniu poprzedniego roku.
Więcej w załączniku
Opracowanie: Teresa Stefańczyk
Dział Ekonomiki WODR w Poznaniu