Aktualna sytuacja na rynku zbóż i rzepaku jest niepokojąca dla rolników, producentów tych upraw jako upraw towarowych. Ceny skupu tych produktów rolnych z początkiem ubiegłorocznych żniw zaczęły obniżać się, co spowodowało niepokój rolników w trosce o przyszłość gospodarstw rolnych, których sytuacja finansowa i tak nie jest dobra. Spadek cen skupu w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym wynosi dla zbóż ok. 3-6%, a dla rzepaku ok. 10%. Taka sytuacja spowodowała protesty rolników i samorządów rolniczych, skierowane głównie do rządu i do ministerstwa o spowodowanie interwencji na rynku zbóż i rzepaku. Praktycznie na wolnym rynku nie ma możliwości interwencji w sprawie zmiany cen skupu i w tej sytuacji pozostaje rolnikom zmagazynowanie zapasów zbóż i rzepaku oraz sprzedanie tych zapasów w okresie unormowania się cen skupu, co nie zawsze jest możliwe ze względu na brak możliwości i koszty magazynowania, jak też sytuację finansową gospodarstw, ponieważ gospodarstwo musi funkcjonować – ponosić systematycznie koszty na produkcję oraz musi mieć wpływy na potrzeby bytowe rodziny rolnika.

Zachodzi pytanie, co mogło spowodować obniżkę cen skupu zbóż i rzepaku. Tych czynników może być wiele, jak np. większe zapasy ubiegłoroczne, mniejsze zapotrzebowanie tegoroczne, import, czy też inne czynniki tzw. spekulacyjne, jak zmowa cenowa lub też wystąpienie tych czynników łącznie. Większe zapasy w tym roku oraz mniejsze zapotrzebowanie na zboża jest prawdopodobnie wynikiem spadku pogłowia trzody chlewnej w poprzednich latach ze stanu średniorocznego ok. 18 mln szt. do stanu ok. 11,5 mln szt. obecnie, co było spowodowane niską opłacalnością tej produkcji w poprzednich latach.

Inną też prawdą jest tzw. cykliczność w rolnictwie, która potwierdza się głównie w produkcji tuczników jako tzw. dołki, górki świńskie, ale daje się zauważyć też w innej produkcji, jak np. w ostatnich latach zboża, co 2-3 lata. Wysoki wzrost cen zbóż wystąpił w 2010 r. (w okresie żniw?), gdzie po pewnym okresie ceny pszenicy dochodziły do ok. 110 zł za 1 dt, a (po wahnięciach w międzyczasie) zaczęły lekko spadać dopiero wiosną następnego roku.

Obserwacja cen w perspektywie wieloletniej oraz analiza sytuacji w poszczególnych kierunkach produkcji rolniczej może dać możliwości do złagodzenia skutków finansowych dla gospodarstwa w wyniku drastycznych, okresowych spadków cen poszczególnych produktów rolnych.

Wykres cen skupu na tle kosztów produkcji, cen minimalnych (opłacalnych) z dopłatami i bez dopłat (początek 2015 r.)