Jaka jest bieżąca opłacalność najważniejszych kierunków produkcji rolniczej i jakie są perspektywy jej poprawy?

Sytuacja na rynku trzody chlewnej nadal jest bardzo słaba, głównie ze względu na niskie ceny skupu w stosunku do cen opłacalnych dla tego kierunku produkcji. Koszt produkcji w grudniu 2014 r. 1 kg tucznika wyniósł ok. 5,88 zł (w cyklu zamkniętym bez robocizny), a średnia cena rynkowa skupu (24 grudnia) – ok. 3,79 zł/kg brutto wagi żywej, czyli że cena skupu nie pokrywa kosztów produkcji, a tym bardziej nie zapewnia opłacalności tej produkcji. Jedną z przyczyn tak trudnej sytuacji w opłacalności tej produkcji jest tzw. afrykański pomór świń, co spowodowało mniejszy eksport wieprzowiny i spadek skupu tuczników, a to głównie spowodowało spadek cen skupu tuczników i niską opłacalność produkcji. W grudniu ceny skupu tuczników wykazywały tendencję spadkową. Cena skupu tzw. opłacalna, która dałaby rolnikowi parytet dochodu, czyli średnie krajowe wynagrodzenie netto wg GUS, to ok. 6,35 zł/kg wagi żywej, wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godz. rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość w tym kierunku produkcji nie są dobre, bo wzrost cen skupu może spowodować większy eksport i mniejszy import wieprzowiny, o co w aktualnej sytuacji rynkowej, spowodowanej tzw. embargiem, jest trudno.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Sytuacja na rynku bydła mięsnego jest stabilna, choć poniżej opłacalności produkcji. W 2014 roku ze względu na prawie stałe ceny skupu w stosunku do cen tzw. minimalnych, czyli opłacalnych dla tego kierunku produkcji, opłacalność nie rosła i nadal jest niska. Spowodowane to było w głównej mierze niskim eksportem mięsa wołowego w wyniku prawnego zakazu w kraju tzw. uboju rytualnego. W grudniu 2014 r. koszt produkcji 1 kg żywca wołowego dla byków kl. A bez robocizny wyniósł ok. 6,56 zł, a średnia cena rynkowa skupu (24 grudnia) – ok. 6,71 zł/kg brutto wagi żywej, czyli że cena skupu pokrywa tylko koszty produkcji, ale nie daje opłacalności w tej produkcji na poziomie parytetu dochodu rolnika, czyli średniego wynagrodzenia krajowego netto wg GUS, którą daje dopiero cena skupu ok. 7,16 zł/kg żywca wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godz. rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość mogą być dobre, bo ceny skupu dające opłacalność tej produkcji mogą kształtować się na dużo większym od obecnego poziomie i mogą mieć tendencję wzrostową, po wznowieniu eksportu wołowiny z uboju rytualnego, co w aktualnej sytuacji prawnej w kraju jest już możliwe, na czym zyskają głównie rolnicy, jak też zakłady przetwórstwa.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Sytuacja na rynku mleka była w pierwszej połowie 2014 r. dobra, a od lipca ubr. ma tendencję spadkową ze względu na spadające ceny skupu mleka w stosunku do cen tzw. minimalnych, czyli opłacalnych dla tego kierunku produkcji. Spadek cen skupu w tym okresie wyniósł ok. 30 groszy na litrze. Aktualnie koszt produkcji 1 litra mleka to ok. 1,14 zł bez robocizny, a bieżąca średnia cena rynkowa skupu mleka kl. ekstra (24 grudnia 2014 r.) to ok. 1,24 zł brutto za litr, czyli że cena skupu pokrywa koszty produkcji i prawie daje minimalną opłacalność tej produkcji. Cena tzw. opłacalna dla mleka na parytet dochodu rolnika, czyli średnie wynagrodzenie krajowe netto wg GUS, to ok. 1,29 zł brutto za 1 litr, wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godzin rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość są nieokreślone, tzn. cenę skupu mleka, czyli opłacalność produkcji może utrzymać większe spożycie w kraju wyrobów mleczarskich i głównie ich eksport, choć o to trudno ze względu na embargo.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Stąd wniosek, że w 2014 r. jedynie produkcja mleka krowiego dawała opłacalność produkcji, czyli parytet dochodu porównywalny do średniego wynagrodzenia krajowego netto (wg GUS), a produkcja żywca wieprzowego i wołowego jest poniżej opłacalności dającej parytet dochodu, choć ceny skupu tych kierunków produkcji mają okresowe wahnięcia, wzrostów i spadków. Na wzrost opłacalności wszystkich kierunków produkcji w 2015 roku duży wpływ będzie mieć sytuacja na rynku rolnym w kraju, czyli głównie koszty produkcji i ceny skupu, jak również sytuacja na rynku unijnym i światowym w rolnictwie.