Dział Ekonomiki, Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankiet gospodarstw rolnych, badania koniunktury w rolnictwie prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH w Warszawie.
Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy, a następnie zestawiana jest ankieta dla województwa. Odpowiedzi ilościowe w ankiecie zbiorczej są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Poza tym na str. 2 zamieszczone są wykresy, które obrazują graficznie odpowiedzi rolników, a na str. 3 są wykresy prezentujące graficznie koniunkturę z kwietnia 2011, 2012, 2013 i 2014 r.
Główne pytania ankiety to:
- sytuacja finansowa gospodarstw rolnych,
- zakupy bieżące,
- inwestycje,
- kredyty,
- ocena perspektyw gospodarowania,
- dane o wykształceniu i wieku kierowniku gospodarstwa.
W styczniu br. ankietowano 273 gospodarstw rolnych, gospodarujących na 7,.789,79 ha gruntów rolnych. Na podstawie ankiet można wywnioskować:
Ad.1. przychody pieniężne 42 % rolników wykazuje jako takie same do poprzedniego ankietowania, a 16 % jako większe (razem 58 %) i jednocześnie 47 % przewiduje, że za kwartał też będą takie same, a 25 % że większe (razem 72 %). Proporcjonalnie zbliżone relacje występują w oszczędnościach i zadłużeniach gospodarstw.
Ad.2. w zakupach nawozów mineralnych, 70 % kupiło tyle samo i 11% więcej, pasz 51 % tyle samo i 12 % więcej, środków ochrony roślin 63 % tyle samo i 13 % więcej. Zakupy nawozów mineralnych i zakupy środków ochrony roślin są większe do zakupów z poprzedniej koniunktury, pasze na zbliżonym poziomie.
Ad.3. inwestycje, to 34 % kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze i tylko 14 % w zakresie inwestycji budowlanych. Poziom tych inwestycji jest taki sam w zakupie maszyn i urządzeń rolniczych, a większy niż poprzednio w inwestycjach budowlanych o 5%.
Ad.4. w zakresie kredytów 42 % ankietowanych wzięło lub planuje kredyty preferencyjne, a 14 % kredyty rynkowe. W kredytach preferencyjnych jest mały spadek w planowaniu tych kredytów.
Ad.5. w ocenie perspektyw gospodarowania, na którą jako dobrą było 20 % odpowiedzi, a jako złą 9 % odpowiedzi i aż 71 % odpowiedzi to obawa w przyszłość gospodarowania, na co głównie ma wpływ bieżąca sytuacja opłacalności produkcji rolniczej.
Ad.6. dotyczy informacji, że 44 % rolników ma 31-45 lat, i aż 45 % 46-60 lat, pozostałe 13 % to wiek do 30 i powyżej 60 lat, co świadczy o dość późnym wieku pracy młodych rolników na tzw. własny rachunek, a z drugiej strony wczesne kończenie pracy zawodowej z przyczyn zdrowotnych i ciężkiej pracy rolnika. Wykształcenie rolników to w 56 % średnie lub pomaturalne zawodowe, a w 11 % wyższe. Odpowiedzi te obrazują aktualny w tym zakresie status rolników.
W bieżącej koniunkturze zostało również ocenione planowane przeznaczenie w gospodar-
stwie dopłat z UE w 2014 r., z których 16 % będzie na potrzeby życiowe, 57 % na środki do produkcji, 23 % na inwestycje w gospodarstwie i 4 % inne, co w pewnym stopniu obrazuje status ekonomiczny gospodarstw rolnych.
Prezentowane w ankiecie zbiorczej tabele i wykresy zawierają procentowe odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w kwietniu br., jak też oddają nastroje ludności rolniczej. Z odpowiedzi tych wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi nie są na dobrym poziomie, a widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej z jednej strony i perspektywie gospodarowania, które jako dobre ocenia tylko 20 % rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 80 % rolników, jak też jakie znaczenie dla gospodarstw mają dopłaty, na co również w dużym stopniu ma wpływ niska opłacalność produkcji i sytuacja rynkowa w rolnictwie.
Ankietowanie gospodarstw rolnych jako „pewien” obraz rolnictwa i wsi, będzie kontynuowane przez WODR w Poznaniu, Dział Ekonomiki.
Jan BrożekGł. specjalista ds. ekonomiki, Dział Ekonomiki