Ceny  jaj kurzych spożywczych na rynku są zróżnicowane, bo oczywiście zależą głównie od ich wielkości (S, M, L, XL), ale też zależą od sposobu ich produkcji, czyli czy pochodzą z hodowli fermowej, czy z hodowli zagrodowej (na tzw. wolnym wybiegu), no i też czy są z hodowli ekologicznej, jak również mogą być na rynku jaja z importu. Niemały wpływ na cenę jaj ma również tzw. cykl niesności kur niosek (podaż) i również okres większego ich zakupu (popytu), tak jak w okresie bezpośrednio przed Wielkanocą i w czasie Wielkanocy.

Dwa lata temu konsumentów bulwersowały ceny jaj kurzych, które dochodziły nawet do 80-90 groszy za sztukę, a wzrost tych cen był uzasadniany wejściem od 01.01.2012 r. Dyrektywy Rady UE 1999/WE/74 z 19.07.1999 r. czyli przepisów o dobrostanie kur niosek w klatkowej produkcji jaj, wg których minimalna powierzchnia dla 1 kury nioski to 750 cm2, a inne wymogi to m.in. grzędy, gniazda i ściółka w klatkach i minimalna wysokość klatki 35 cm. Wymogi te spowodowały wzrost kosztów produkcji klatek o ok. 30 %, czym tłumaczono wpływ na koszt produkcji i cenę jaj w sprzedaży, choć z wyliczenia kosztów eksploatacji klatek dla kur, wynika że wpływ ten na cenę 1 sztuki  jaja jest minimalny. Więc głównym „naturalnym” czynnikiem wzrostu cen jaj jest coroczna, (w okresie Wielkanocy) sezonowość popytu na jaja.

Cena jaj XL klasy A w marcu 2011 r. w handlu wynosiła średnio 36,0 groszy za sztukę, choć w 2010 r. wynosiła nawet 46,5 groszy, a w 2012 r. była na poziomie 65-75 groszy, i w ub.r. to ok. 60 - 70 gr, a obecnie ceny te kształtują się na poziomie od 50 do 70 groszy,  wg cen targowiskowych luty/marzec br. Cena sprzedaży w tzw. zakładach pakowania to 41 groszy za sztukę -  wg ZSRIR z 30.03.2014 r.

Zachodzi jednak pytanie jaka cena zbytu daje rolnikowi-hodowcy wpływy ze sprzedaży jaj w aktualnej sytuacji rynkowej, która pokryje koszty produkcji oraz da tzw. parytet dochodu, czyli zapłatę za pracę na poziomie średniego wynagrodzenia krajowego (netto) wg GUS?

Wyliczenie sporządzone dla stada 6 tys. sztuk kur niosek w cyklu produkcyjnym 74 tygodnie (20 odchów, 54 produkcja) z niesnością 310 jaj od nioski, (1.785 tys. jaj w cyklu), i zużyciem 53 kg paszy na 1 sztukę (na cykl 74 tygodnie) na odchów i produkcję oraz z uwzględnieniem kosztów pośrednich na poziomie 23,84 % kosztów bezpośrednich daje:

• koszt produkcji 1 szt. jaja (bez robocizny) to 45 groszy,
• cena sprzedaży 1 szt. jaja rolnika-hodowcy dla zachowania parytetu dochodu to 49 grosze.

Czy cena 49 grosze za sztukę jaja kurzego spożywczego jest tą ceną, która zadowoli producenta jaj i czy jest do zaakceptowania przez kupujących? Windowanie ceny jaja do ok. 70 groszy, czy też większej za sztukę w handlu targowiskowym i detalicznym, nie wynika więc z kosztów produkcji, a jest wynikiem większego popytu  na jaja (w okresie Wielkanocy), jak też uczestniczeniu tzw. pośredników w ich obrocie. I odwrotnie, dużo niższe ceny jaj mogą sugerować, że to ceny jaj z hodowli z dużych ferm lub z nieznanego importu.

Jan Brożek,

Dział Ekonomiki, WODR w Poznaniu