Po ile jaja (kurze)?

Konsumentów bulwersują ostatnio ceny jaj na rynku, które dochodzą nawet do 80-90 gr za sztukę. Wzrost cen jaj został spowodowany wejściem od tego roku Dyrektywy Rady UE 1999/WE/74 z 19.07.1999 r. czyli przepisów o dobrostanie kur niosek w klatkowej produkcji jaj, wg których minimalna powierzchnia dla 1 szt. kury nioski to 750 cm2, a inne wymogi to m.in. grzędy, gniazda i ściółka w klatkach i min. wysokość klatki 35 cm. Wymogi te spowodowały wzrost kosztów klatek o ok. 30 %, co może mieć wpływ na koszt produkcji i cenę jaj w sprzedaży. Innym czynnikiem wzrostu cen jaj może być aktualna sezonowość popytu na jaja. Klatki nie dostosowane do wymogów Dyrektywy mogą funkcjonować do końca lipca br. pod warunkiem ich bieżącej wymiany. W UE dotyczy to ok. 50 mln szt. kur niosek na 290 mln, a w Polsce 4 mln szt. na 33 mln.

Produkcja jaj w Polsce systematycznie rośnie i wg IERiGŻ w 2009 r. wynosiła 614 tys. ton, w 2010 r. 645 tys. ton, za 2011 r. brak danych. Ceny jaj XL w marcu ub.r. wynosiły średnio 36,0 groszy za sztukę, a w roku 2010 wynosiły 46,5 groszy za sztukę, a obecnie ceny te kształtują się na poziomie ok. 60-70 groszy za sztukę.

Zachodzi pytanie jaka cena to cena „właściwa”, a jest to cena, która daje rolnikowi-hodowcy wpływy ze sprzedaży jaj, które pokryją koszty produkcji oraz dadzą parytet dochodu, czyli zapłatę za pracę na poziomie średniego wynagrodzenia krajowego (netto) wg GUS.

Wyliczenie sporządzone dla stada 6 tys. szt. oraz cyklu produkcji 74 tygodnie (20 odchów, 54 produkcja), 310 jaj od nioski, 5760 niosek po uwzględnieniu upadków, 53 kg paszy na 1 sztukę na odchów i produkcję i inne koszty niezbędne w produkcji oraz koszty pośrednie na poziomie 21,53 % kosztów bezpośrednich daje:

 - koszt produkcji 1 szt. jaja (bez robocizny) to 56 groszy,

- cena sprzedaży 1 szt. jaja dla zachowania parytetu dochodu rolnika-hodowcy to 60 groszy.

 Czy cena 60 groszy jest ceną, która zadowoli producentów i czy jest do zaakceptowania przez kupujących? Dostosowanie ferm kurzych do wymogów Dyrektywy Rady UE na pewno spowoduje większe koszty produkcji jednorazowo, ale w przeliczeniu na czas eksploatacji klatek i ilość wyprodukowanych jaj przez ten okres, będą to koszty znikome w przeliczeniu na sztukę jaja i windowanie cen do 70, 80 groszy czy większej za sztukę nie wynika z kosztów produkcji.

 Jan Brożek

Dział Ekonomiki, WODR w Poznaniu.