Charakterystyka i ocena zasobów genowych roślin użytkowych ma kluczowe znaczenie dla polskiego rolnictwa i produkcji żywności. Projekt AGROBANK w pewnym stopniu przyczynia się do oceny i ochrony tych zasobów genowych.
Celem projektu jest rozwój nowoczesnego sektora rolno-spożywczego w Polsce poprzez usprawnianie procesu transferu wiedzy i innowacyjności do praktyki rolniczej. Nacisk w projekcie został położony na praktykę rolniczą, nie tylko z uwagi na przewidziany zakres działalności, ale przede wszystkim dlatego, iż to ona jest nieodłączną częścią gospodarki żywnościowej, stanowiącą jej podstawę w Polsce, a innowacyjne rozwiązania, które zostaną w niej zastosowane, przekładają się na dalsze etapy produkcji żywności.
Projekt jest realizowany przez konsorcjum, które składa się z następujących podmiotów:
- Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie (CDR), lider konsorcjum,
- Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy (IHAR-PIB),
- Instytut Chemii Bioorganicznej PAN, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS),
- Fundacja Kaleckiego.
W 2021 roku, poprzez doświadczenie polegające na wysiewie pradawnych gatunków i odmian zbóż, jest zaangażowany w projekt Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Wymienione wyżej doświadczenie jest prowadzone na poletkach Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego nr 2 z siedzibą w Sielinku.
Pierwszym etapem doświadczenia było odpowiednie przygotowanie podłoża oraz zastosowanie odpowiedniego nawożenia. Zalecana dawka nawozów, jaką należało wysiać, to 250-300 kg/ha Polifoski 6 przed uprawą oraz dodatkowe nawożenie azotem w dawce 60 kg/ha w czystym składniku. Kolejnym z etapów był siew, który został przeprowadzony ręcznie. Każda z odmian była siana na poletku o rozmiarach: 1x3 m, w 4 rzędach o rozstawie rzędów 25 cm. Zachowana została odległość między poletkami wynosząca 40 cm. Głębokość siewu wynosiła około 4 cm, natomiast odległość między nasionami – odpowiednio 4,5 cm dla jęczmienia i co 3,5 maksymalnie 4 cm dla pszenicy. Został wykonany również obsiew z odmian, które były w zestawie oznaczone jako wzorcowe.
Wykaz odmian zasianych na poletkach demonstracyjnych w Sielinku
Numer obiektu | Nazwa obiektu | Gatunek | Gatunek (nazwa łacińska) |
---|---|---|---|
1 | Ostka chłopicka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
2 | Ostka pokucka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
3 | Pszenica samopsza | Triticum monococcum L. | |
4 | Assirijsky Tondar | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
5 | Bazylei | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
6 | White spring | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
7 | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. | |
8 | Vernol | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
9 | May Emmer | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
10 | Kahler Emmer | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
11 | Dickson 21023 | Pszenica płaskurka | Triticum dicoccum L. |
12 | Arnautka | Pszenica twarda | Triticum durum L. |
13 | Orkisz | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
14 | Putza | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
15 | Kutnowski | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
16 | Jarzec | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
17 | Przebój II | Owies zwyczajny | Avena sativa L. |
18 | Tatrzański | Owies zwyczajny | Avena sativa L. |
19 | Więcławski jubileuszowy | Owies zwyczajny | Avena sativa L. |
20 | Puławski średniorychły | Owies zwyczajny | Avena sativa L. |
21 | Urbanka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
22 | Ordynatka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
23 | Nagradowicka niska | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
24 | Opolanka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
25 | Omega | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
26 | Hera | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
27 | Ostka świeburczyńska | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
28 | E0359 | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
29 | Wieloryb z Podhorec | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
30 | Markowicki | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
31 | Dłużewski | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
32 | Polonez | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
33 | Słodowy | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
Wzorzec/obsiew 1 | Odmiana lokalna – z Jasienia 2-rzędowy | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
Wzorzec/obsiew 2 | Odmiana lokalna – z Jasienia wielorzędowy | Jęczmień jary | Hordeum vulgare L. |
Wzorzec/obsiew 3 | Ostka Smolicka | Pszenica zwyczajna | Triticum aestivum L. |
Wzorzec/obsiew 4 | Wiritas | Pszenica orkisz | Triticum spelta L. |
Do prowadzonego projektu została załączona także lista prac mających na celu promocję i upowszechnianie wprowadzania starych odmian do produkcji:
- obserwacje polowe z porównaniem rozwoju odmian – wigor, choroby, szkodniki, wyleganie,
- wykonanie zdjęć poletek (całe, poszczególne odmiany) w istotnych fazach rozwojowych – wschody, krzewienie, strzelanie w źdźbło, kłoszenie, dojrzałość zbiorcza,
- krótkie nagrania z wykorzystaniem telefonu,
- organizacja pokazów/szkoleń na demonstracji – rolnicy, uczniowie, doradcy,
- w dostępnych źródłach przekazu (gazetka ośrodka, strona internetowa) zamieszczenie artykułu o tych odmianach, materiały dostarczone przez IHAR-PIB,
- sporządzenie sprawozdania – opis lokalizacji, gleby, warunków klimatycznych, zamieszczenie zdjęć z przebiegu demonstracji, obserwacje, ocena odmian, ich potencjalnej przydatności, porównanie z obsiewem.
W trakcie projektu realizowane są prace badawczo-rozwojowe (w tym badania podstawowe oraz badania stosowane), a także działania mające na celu wdrożenie osiągniętych rezultatów dotyczące optymalnego wykorzystania narodowych zasobów genowych roślin użytkowych.
Projekt jest skierowany do takich grup docelowych jak: rolnicy, doradcy rolniczy, hodowcy, ośrodki naukowe, instytucje państwowe oraz wszystkie inne podmioty związane z gospodarką rolno-spożywczą w Polsce.
Wśród spodziewanych efektów społecznych i ekonomicznych projektu przewiduje się między innymi wzrost innowacyjności i konkurencyjności polskiego rolnictwa, transfer wiedzy i wyników badań naukowych do praktyki gospodarczej oraz w szerszej perspektywie poprawę warunków ekonomiczno-społecznych na polskich wsiach.
Źródła: