Podstawowe wymagania

Osoby chore i wykazujące objawy chorobowe nie mogą pracować w zakładach spożywczych, dotyczy to również rolników i ich rodzin. Wynika to zarówno z ogólnych wymagań higienicznych przy produkcji żywności, jak również z aktualnego zagrożenia COVID-19. Dlatego też konieczne jest unikanie bliskiego kontaktu z każdą osobą, która ma objawy chorobowe ze strony układu oddechowego (kichanie, kaszel).

Kolejnym podstawowym wymaganiem jest właściwa higiena rąk. Informacje, jak skutecznie myć ręce, znajdziemy na stronie: https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/03/mycie-r%C4%85k-A4-druk.pdf.

Obowiązkowe jest też częste stosowanie środków do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu (minimum 60%). Informacje, jak skutecznie dezynfekować ręce, znajdziemy na stronie: https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/03/ulotka-dezynfekcja_ra%cc%a8k.pdf.

Konieczna jest właściwa higiena dróg oddechowych (kasłania, kichania). Podczas kaszlu i kichania należy zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką – jak najszybciej wyrzuć chusteczkę do zamkniętego kosza i umyć ręce używając mydła i wody lub zdezynfekować je środkami na bazie alkoholu (minimum 60%). NIE należy dotykać dłońmi okolic twarzy zwłaszcza ust, nosa i oczu.

W miejscu, gdzie jest produkowana i przechowywana żywność, niezbędne jest również częste mycie/dezynfekcja powierzchni roboczych i miejsc często dotykanych – takich jak klamki, uchwyty etc.

Rolnicy wykonujący prace polowe powinni obserwować swój stan zdrowia i w przypadku wystąpienia symptomów COVID-19 postępować zgodnie z zaleceniami: https://www.gov.pl/web/koronawirus/podejrzewasz-u-siebie-koronawirusa.

Więcej informacji dotyczących prawidłowych zachowań znajdziemy na stronie: https://gis.gov.pl/bez-kategorii/dekalog-bezpiecznego-zachowania-podczas-epidemii-koronawirusa/.

Kwarantanna

Rolnik pozostający w kwarantannie jest osobą zdrową mającą potencjalny kontakt z osobą chorą. Jeżeli nie występują u niego objawy zakażenia, może wykonywać prace w swoim gospodarstwie. Nie może jednakże opuszczać terenu gospodarstwa i mieć kontaktu z innymi osobami. Należy zachować wysoki poziom higieny (mycie rąk, dezynfekcja rąk, powierzchni etc). Dopuszczalne jest prowadzenie na terenie gospodarstwa prac polowych i zajmowanie się inwentarzem, jednakże zalecane jest stosowanie maseczki. W przypadku wystąpienia objawów COVID-19 czynności te nie mogą być wykonywane.

Dystans społeczny i środki ochrony osobistej

Wszystkich, a więc również rolników, obowiązują przepisy dotyczące dystansu społecznego, w tym konieczność utrzymania co najmniej 2-metrowej odległości między pieszymi. Dotyczy to także rodzin i bliskich (poza rodzicami z dziećmi wymagającymi opieki – do 13 roku życia i osobami niepełnosprawnymi lub niemogącymi się samodzielnie poruszać i ich opiekunów).

Aktualnie zakaz przemieszczania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie dotyczy przemieszczania się danej osoby w celu:

• wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych;
• pozarolniczej działalności gospodarczej;
• prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym;
• realizacji zadań mających na celu ochronę i zabezpieczenie upraw i płodów rolnych przed szkodami wyrządzanymi przez zwierzynę lub przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych zwierząt lub zakupu towarów i usług z tym związanych.

Obowiązek zakrywania nosa i ust nie dotyczy rolników podczas pracy w gospodarstwie rolnym czy też podczas przebywania na terenie prywatnym wokół domu.

Jednak, gdy działalność rolnika wymaga uczestnictwa innych osób niż domownicy (np. sortowanie, obieranie, krojenie warzyw/owoców), stanowiska pracy poszczególnych osób muszą być oddalone od siebie o co najmniej 1,5 metra. Jeśli nie można zapewnić takiej odległości z obiektywnych względów – gdy zbyt małe są odległości pomiędzy stanowiskami pracy na linii produkcyjnej, to pracownicy powinni stosować środki ochrony osobistej związanej ze zwalczaniem epidemii, a więc przede wszystkim maseczki.

Bardzo ważne jest prawidłowe noszenie, zakładanie i zdejmowanie maseczek i rękawiczek, dlatego zachęcamy do zapoznania się z informacjami jak prawidłowo to zrobić na stronach: https://gis.gov.pl/aktualnosci/jak-prawidlowo-nalozyc-i-zdjac-maseczke/ oraz https://gis.gov.pl/aktualnosci/koronawirus-jak-prawidlowo-nalozyc-i-zdjac-rekawice/.

W przypadku stosowania rękawiczek powinny być one zmieniane często, szczególnie po wszelkich czynnościach nie związanych z żywnością, przykładowo – ręczne otwieranie/zamykanie drzwi, wyrzucanie śmieci. Stosowanie rękawiczek może być dobrym środowiskiem dla rozwoju drobnoustrojów na powierzchni rąk, więc po zdjęciu rękawiczek ręce muszą być zawsze umyte. Należy unikać dotykania twarzy i oczu w trakcie noszenia rękawiczek. Używanie rękawiczek nie może zastąpić mycia rąk.

Higiena produkcji rolnej

Przedsiębiorców branży spożywczej w UE, w tym rolników, obowiązują surowe przepisy dotyczące higieny żywności, a ich wdrażanie podlega kontrolom urzędowym. Wymagania higieniczne wdrożone przez podmioty działające na rynku spożywczym, w tym również producentów rolnych, mają na celu zapobieganie zanieczyszczeniu żywności przez jakiekolwiek patogeny, a zatem będą również miały na celu zapobieganie zanieczyszczeniu żywności przez wirus odpowiedzialny za COVID-19.

Rolnicy powinni uczestniczyć jak najczęściej w dostępnych szkoleniach z zakresu higieny i bezpieczeństwa żywności.

Bardzo ważne jest zapewnienie wszystkim osobom zaangażowanym w prace polowe dostępu do toalet, wody i środków do mycia i dezynfekcji rąk.

Więcej informacji dotyczących obowiązków w zakresie higieny produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego można znaleźć na stronie: https://gis.gov.pl/zywnosc-i-woda/normy-i-prawo/informacja-dla-plantatorow-i-punktow-skupu-owocow-i-warzyw/.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności opublikował 9 marca 2020 r. stanowisko, iż zgodnie z aktualną wiedzą nie ma dowodów na to, że żywność może być źródłem lub pośrednim ogniwem transmisji wirusa SARS-CoV-2.

W związku z obecną sytuacją dotyczącą ryzyka zakażenia koronawirusem oraz wątpliwościami konsumentów i przedsiębiorców dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, w szczególności żywności nieopakowanej, w tym warzyw i owoców, na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego można znaleźć pytania i odpowiedzi w tym zakresie: https://gis.gov.pl/aktualnosci/qa-dotyczace-zywnosci-i-koronawirusa/.

Wszelkie aktualne informacje znajdują się również na stronie: https://www.gov.pl/web/koronawirus.

Targowiska i bazary

Zarządcy targowisk/bazarów powinni postępować zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 25.03.2020 r. dla targowisk i bazarów, na których sprzedawana jest żywność, w celu zapobiegania zagrożeniu jakim jest ryzyko zakażenia COVID-19.

W wyżej wymienionych zaleceniach należy zwrócić szczególną uwagę na stosowanie właściwej higieny rąk (mycie i dezynfekcję) przez prowadzących sprzedaż, ale również obsługę targowiska i dostawców, a więc także rolników. Osoby, które mają objawy chorobowe, również ze strony układu oddechowego, nie powinny być dopuszczone do pracy. Należy stosować zasady bezpieczeństwa żywności i zapewnić, aby zachowana została bezpieczna odległość klient-klient, klient-sprzedawca, sprzedawca-sprzedawca. Wskazane jest też ograniczenie liczby punktów sprzedaży na targowisku, tak aby zapewnić odstępy między poszczególnymi stoiskami. Zgodnie z aktualnie obwiązującymi przepisami, liczba osób przebywających na terenie targowiska powinna być nie większa niż do trzech osób przy jednym stoisku. Bardzo ważna jest dbałość o czystość i higienę całego targowiska, w tym zarządzanie odpadami, wywóz śmieci, regularne sprzątanie, zintensyfikowanie mycia i dezynfekcji toalet. Wskazane jest ustalenie harmonogramów dezynfekcji obiektów ogólnodostępnymi środkami. Cały dokument znajduje się na stronie: https://gis.gov.pl/aktualnosci/targowiska-bazary-na-ktorych-sprzedawana-jest-zywnosc-zalecane-dzialania-zapobiegajace-zagrozeniu-epidemiologicznemu-covid-19-koronawirus/.

W związku ze stale zmieniającą się sytuacją epidemiczną należy na bieżąco śledzić przepisy prawa oraz wytyczne na stronie https://www.gov.pl/web/koronawirus oraz www.gis.gov.pl.