W związku z sytuacją związaną z przypadkami zastosowania na fermach drobiu w Belgii i Holandii niedozwolonych substancji do ochrony przed pasożytami drobiu (fipronil), Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi apeluje do rolników utrzymujących zwierzęta gospodarskie, z których lub od których pozyskiwana jest żywność, aby zwrócili uwagę na problem stosowania w zakładach produkcyjnych i na fermach niedozwolonych preparatów potencjalnie zanieczyszczonych fipronilem lub innymi niedozwolonymi substancjami.

Fipronil jest silnie toksycznym biocydem o szerokim spektrum działania. Jest wykorzystywany do zwalczania szkodliwych owadów i pajęczaków takich jak mrówki, muchy, wszy, wszoły, kleszcze, karaluchy, roztocza itp. W Polsce fipronil jest stosowany jako substancja czynna produktów biobójczych do stosowania w celu likwidacji insektów domowych, np. mrówek czy prusaków, oraz w różnych preparatach weterynaryjnych, np. w obrożach dla psów. Aktualnie w kraju nie jest zarejestrowany żaden środek ochrony roślin zawierający w składzie fipronil.

Według ustaleń strony belgijskiej, źródłem zanieczyszczenia jaj drobiowych i mięsa mógł być produkt pn. „DEGA 16”, stosowany do spryskiwania drobiu przeciw ptaszyńcowi kurzemu (Dermanyssus gallinae). Było to wynikiem nielegalnego dodania fipronilu do tego preparatu (DEGA 16) przez firmę, która prowadziła tego typu usługi dla ferm. Preparat „DEGA 16” był w Belgii zarejestrowany jako lek weterynaryjny, nie był też bezpośrednio stamtąd dystrybuowany do Polski, lecz był dystrybuowany do innych krajów (z których potencjalnie mógł trafić do naszego kraju). Ponadto, dwa inne preparaty również były stosowane w podobny sposób w zablokowanych fermach. Niestety, jak dotąd nie przekazano szczegółowych informacji nt. dystrybucji tych preparatów do innych krajów. Wiele informacji dotyczących preparatów jest niedostępnych, ze względu na dochodzenie prokuratorskie prowadzone w Holandii.

Pierwotne powiadomienie ze strony belgijskiej nie zawierało informacji o dystrybucji do Polski jaj, mięsa i produktów drobiowych zawierających fipronil, jednak z uwagi na potencjalne zagrożenie na terenie całej Unii Europejskiej, Główny Lekarz Weterynarii polecił terenowym organom Inspekcji Weterynaryjnej sprawdzenie podczas rutynowych kontroli ferm utrzymujących stada drobiu, czy w obiektach są nielegalnie stosowane preparaty biobójcze zawierające w swoim składzie fipronil. Również Komisja Europejska zwróciła uwagę, że niezbędne jest, aby wszystkie państwa członkowskie UE zachowały czujność w odniesieniu do produktów stosowanych do zwalczania ptaszyńca kurzego na fermach i w zakładach drobiarskich w celu zapewnienia, że nie będą przeprowadzane zabiegi z użyciem tej niedozwolonej substancji.

Narażenie konsumentów na fipronil niesie za sobą ryzyko wystąpienia objawów ze strony układu nerwowego, wątroby i tarczycy. Ocena ryzyka przeprowadzona przez ekspertów z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny wskazuje, że stężenia tej substancji w jajach mogą okazać się niebezpieczne dla dzieci. Podstawą do takiej oceny ryzyka są ustalone przez EFSA bardzo niskie toksykologiczne wartości referencyjne tej substancji.

MRiRW przypomina, aby wszelkie zabiegi lekarsko-weterynaryjne odbywały się w konsultacji z Powiatowym Lekarzem Weterynarii oraz aby produkty biobójcze były dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i były stosowane zgodnie z zasadami użycia preparatu zawartymi na jego etykiecie.