Na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 przeznaczono łącznie ponad 13,5 mld euro. Na kwotę tę składają się środki z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz krajowe środki publiczne. Rozwojowi infrastruktury wiejskiej, reorientacji zawodowej rolników i wzrostowi przedsiębiorczości służyć będzie także 5,2 mld euro pochodzących z Funduszu Spójności.

	Dzięki wsparciu, które rozdzieliła ARiMR z PROW na lata 2007-2013, rolnicy kupili setki tysięcy nowoczesnych ciągników i maszyn,
	powstały tysiące nowych miejsc pracy na terenach wiejskich,
	zakłady przetwórcze należą do najnowocześniejszych w Europie,
	a nasze środowisko zachowało swoje naturalne walory.
	Nowy PROW 2014-2020 stwarza możliwość dalszego rozwoju polskiego rolnictwa – tak jak na plakacie autorstwa Wojciecha Stefańca. Zdjęcia archiwum ARiMR.

Zgodnie z założeniami strategii „Europa 2020” oraz nowej Wspólnej Polityki Rolnej, której jednym z dwóch filarów jest PROW, priorytetową misję polityki rozwoju obszarów wiejskich Unii Europejskiej na lata 2014-2020 można streścić za pomocą trzech długoterminowych celów strategicznych:

• poprawa konkurencyjności rolnictwa;
• zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz działanie na rzecz klimatu;
• zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

PROW na lata 2014-2020 ma sześć priorytetów, z których każdy ma swój tzw. obszar interwencji.

1. Poprawa łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem.
2. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa.
3. Ułatwianie transferu wiedzy o rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich.
4. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych.
5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym.
6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczenie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.

Priorytety Komisji Europejskiej w sprawie przeznaczenia środków na realizację polityki rozwoju obszarów wiejskich od 2014 r. są połączeniem starych i nowych elementów. Środki, które sprawdziły się w latach 2007-2013 zachowano i zaktualizowano, ale dodano też nowe, służące m.in. podnoszeniu konkurencyjności europejskiego rolnictwa i jego innowacyjności. Ekspertom przyświecała troska, by stworzony w ten sposób katalog instrumentów stał się jeszcze bardziej efektywny oraz precyzyjniej odzwierciedlał priorytety polityki rozwoju obszarów wiejskich. Pamiętano także, aby rozwój gospodarczy i cywilizacyjny brał pod uwagę zmiany klimatyczne i troskę o środowisko naturalne. W tych obszarach wprowadzono zupełnie nowe środki.

Przyjęty przez Radę Ministrów 15 kwietnia br. projekt PROW na lata 2014-2020 został przekazany do Komisji Europejskiej. Teraz KE będzie go analizować i jeżeli prowadzone w trakcie opiniowania tego dokumentu negocjacje będą przebiegały sprawnie, w ciągu kolejnych 6 miesięcy powinien on zostać zatwierdzony i nasz kraj będzie mógł rozpocząć rozdysponowywanie środków z tego Programu.

Zakres wsparcia nowego PROW będzie podobny do PROW 2007-2013, przy czym liczba tzw. działań zostanie ograniczona z około 40 do 20. Działania zostały pogrupowane w pakiety.

Jednym z najważniejszych będzie nadal wsparcie dla młodych rolników. Mając na uwadze to, że jedynie 6 proc. zarządców rolnych w krajach Wspólnoty ma mniej niż 35 lat, Unia zamierza postawić na wspieranie wymiany pokoleniowej w gospodarstwach. Zdaniem Komisji Europejskiej należy maksymalnie zachęcać młodych ludzi, by wnieśli do sektora rolnego swoją energię i pomysły, dlatego KE będzie ułatwiać restrukturyzację gospodarstw stojących przed poważnymi problemami strukturalnymi i wspierać zrównoważoną strukturę wiekową w rolnictwie. Dla młodych polskich rolników, oprócz większych dopłat bezpośrednich, przewidziano pomoc w wysokości 100 tys. zł, czyli o 25 tys. więcej niż w PROW 2007-2013 (zwiększona kwota była już dostępna w ostatnim naborze organizowanym w 2014 r.). Obowiązywać będzie jednak odmienny niż dotychczas system rozliczania inwestycji. Młody rolnik otrzyma wsparcie w dwóch etapach: na początek 80 proc. premii, a po zrealizowaniu inwestycji i udokumentowaniu wydatków – pozostałe 20 proc. Taki sposób rozliczeń ma na celu właściwie wykorzystanie pomocy. Zapewne ograniczy to liczbę windykacji, które Agencja musiała w przeszłości wszczynać z chwilą, gdy beneficjent nie wywiązywał się ze zobowiązań.

W PROW 2014-2020, który Polska złożyła do KE, zapisano, że środki na wspieranie modernizacji gospodarstw rolnych będą należały do największych, ale wysokość pomocy będzie uzależniona od rodzaju inwestycji. Inne będą środki na przedsięwzięcia związane z produkcją prosiąt – przewiduje się do 900 tys. zł, inne na wsparcie inwestycji związanych z budynkami inwentarskimi lub magazynami paszowymi w gospodarstwach, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca – 500 tys. zł; na pozostałe operacje będzie można otrzymać do 200 tys. zł.  Maksymalny poziom wsparcia, jaki będzie można dostać na modernizację gospodarstw rolnych z PROW 2014-2020, będzie więc wyższy od tego, który był dostępny w poprzednim okresie programowania, gdzie wynosił 300 tys. zł. Zgodnie z priorytetami nowej WPR pomoc na modernizację gospodarstw rolnych będzie nieco inaczej ukierunkowana. Przede wszystkim pieniądze mają poprawiać konkurencyjność, rentowność, stawiać na ekologię i innowacyjność. Takie cele beneficjenci będą musieli zrealizować w ramach uzyskanego wsparcia.

Pojawi się nowy rodzaj wsparcia: premia na restrukturyzację małych gospodarstw. Nowa WPR w strategii „Europa 2020” zakłada teraz mocniejsze wspieranie gospodarstw rodzinnych. W przeszłości małe gospodarstwa często nie mogły pozyskiwać środków unijnych, ponieważ nie posiadały odpowiedniego potencjału ekonomicznego, a ten był niezbywalnym warunkiem ubiegania się o pomoc. Teraz będzie doceniona ich rola w życiu społecznym i gospodarczym. W nowej perspektywie zaplanowano, że małe gospodarstwa będą mogły otrzymać wsparcie w wysokości 60 tys. zł. Również w dwóch transzach: 80 proc. i 20 proc. po wykonaniu inwestycji zgodnie z biznesplanem. Jeżeli natomiast właściciel małego gospodarstwa zdecyduje się na przerwanie działalności rolniczej i sprzedanie swojego gospodarstwa, wówczas będzie mu przysługiwać rekompensata w wysokości 120 proc. dopłat, które otrzymywałby do 2020 r.

Współczesny świat i globalna gospodarka stawiają przed rolnikami nowe wyzwania. Nie wystarczy już tylko towar wyprodukować. Rolnik musi zadbać o najwyższą jakość produktu, atrakcyjność cenową i znaleźć klienta. Nie wystarczy też nabyć nowy ciągnik czy maszynę, trzeba mieć innowacyjny pomysł i stale mieć na uwadze wymogi środowiska naturalnego, a nawet klimatu. Z nowości zasługujących na uwagę jest także działanie polegające na tym, że rolnicy czy przedsiębiorcy będą mogli dokonać zakupu maszyn i urządzeń służących do produkcji rolnej i świadczyć usługi na rzecz rolnictwa. Otrzymają za to refundację poniesionych kosztów.

Kluczową cechą wszystkich PROW dla poszczególnych krajów Wspólnoty będzie ich elastyczność. Takie podejście pozwoli na stałe zachowanie zdolności do zaspokajania zróżnicowanych i specyficznych, a nawet narodowych potrzeb państw członkowskich. Projekt nowego rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich przewiduje specjalne wparcie dla następujących grup, obszarów i kwestii:

• Młodzi rolnicy, ponieważ to oni są gwarancją przyszłości rolnictwa.
• Drobni producenci rolni, ponieważ to oni zapewnią rynkowi różnorodność produktów.
• Krótkie łańcuchy dostaw, ponieważ chodzi o zmniejszenie dystansu między bramą gospodarstwa a talerzem konsumenta.
• Sektory rolnictwa UE, które mają duży wpływ na obszar wiejski, ale wymagają restrukturyzacji.

Następna nowość wpisująca się w elastyczność przyjętej przez Komisję Europejską strategii wobec obszarów wiejskich polega na tym, że państwa członkowskie i regiony będą miały możliwość opracowania podprogramów rozwoju obszarów wiejskich, w których szczególną uwagę poświęci się ich specyficznym potrzebom i zasili je dodatkowymi środkami finansowymi. Dla przykładu w wielu krajach UE na większe wparcie mogą liczyć gospodarstwa rolne położone na obszarach górskich.

Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa czeka ogrom pracy przy wdrażaniu PROW 2014-2020, ale jest do tego dobrze przygotowana. Zdobyte we wcześniejszych latach doświadczenia pozwalają być spokojnym o to, że nasi rolnicy, przedsiębiorcy i samorządowcy z terenów wiejskich będą potrafili skorzystać z wielkiej i być może już niepowtarzalnej szansy jaką niesie PROW 2014-2020, bo wiele wskazuje, że w przyszłości aż tylu środków Polska nie zdoła uzyskać.

ARiMR rozpoczyna promocję nowego PROW na lata 2014-2020. Jednym z jej elementów jest plakat informujący o możliwościach jakie niesie ten program. Agencja zdecydowała się powierzyć przygotowanie tego plakatu Wojciechowi Stefańcowi (ur. 1980). Ten artysta mieszka w Słupsku, w tym mieście ukończył też edukację artystyczną na Akademii Pomorskiej. Zajmuje się tworzeniem okładek do książek, płyt muzycznych i gazet, jak również plakatów, komiksów i znaków logo. Spośród wielu prestiżowych nagród, które otrzymał, można wymienić przyznane przez Polskie Stowarzyszenie Komiksowe tytuł najlepszego rysownika roku 2011 czy nagrodę za najlepszy komiks 2013 r. (NOIR). Ostatnio plakaty dla ARiMR tworzył jeden z najwybitniejszych przedstawicieli tej trudnej sztuki przekazu Andrzej Pągowski. W 2014 r. przygotował on na zlecenie Agencji dwa plakaty: z okazji 10-lecia wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce oraz 20-lecia funkcjonowania ARiMR.