W ostatnim czasie mówi się dużo o stosunkowo szybkich, bo dziejących się prawie „na naszych oczach” zauważalnych zmianach klimatu. Gwałtowne zmiany pogody, groźne burze, brak przedwiośnia i krótka jesień, bardzo wysokie temperatury latem, gwałtowne ulewy, wichury i huragany. Przykłady można mnożyć.
W latach 2011-2013 Instytut Ochrony Środowiska wspólnie z Państwowym Instytutem Badawczym, na zlecenie Ministerstwa Środowiska, ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zrealizował projekt badawczy i opracował na podstawie analiz, dokument pn. "Opracowanie i wdrożenie Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu -KLIMADA",
Na podstawie w/w dokumentu powstał „Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020z perspektywą do roku 2030 SPA2020” , który został przyjęty 29 października br. przez Rade Ministrów do realizacji. To pierwszy dokument strategiczny, który bezpośrednio dotyczy kwestii adaptacji do zachodzących zmian klimatu. Powodem opracowania tego dokumentów stały się obawy o stabilny i zrównoważony rozwój zarówno gospodarczy jak i społeczny w kontekście stosunkowo szybkich i znaczących zmian zachodzących w środowisku w efekcie zmian klimatycznych. Obawy o wpływ klimatu na gospodarkę, środowisko i rozwój społeczny wyraża wiele państw nie tylko europejskich. Zadaniem każdego kraju jest dostosowanie się do zachodzących zmian jak również a może przede wszystkich podejmowanie działań, które zahamują występowanie tych niekorzystnych zjawisk. Cytat ”Głównym celem SPA2020 jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmieniającego się klimatu”. Gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, różnorodność biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo i gospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary górskie i strefy wybrzeża to dziedziny i obszary najbardziej wrażliwe na niekorzystne oddziaływanie zmian klimatu. We wspomnianym „Strategicznym Planie Adaptacji 2020…” wyznaczono priorytetowe kierunki dostosowania się wspomnianych obszarów do istniejących warunków klimatycznych. Chciałabym w tym miejscu zwrócić uwagę na to co w strategii dotyczy rolnictwa. Jak wynika z analizy strat i kosztów usuwania szkód spowodowanych ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i klimatycznymi w latach 2001-2011 szczególne znaczenie miały straty powstające w wyniku powodzi, susz, huraganów, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, deszczu nawalnego i gradu. Jak dowodzą autorzy opracowania powstałe w wyniku tych zjawisk, w całej gospodarce, nie tylko w rolnictwie, straty wartościowo, były o wiele większe niż środki pochodzące z różnych źródeł przeznaczone na ich likwidację. Stanu sprzed klęsk nie dało się do tej pory przywrócić.
Dlatego opracowano modele zmian klimatycznych dla wybranych 3 regionów Polski i przeprowadzono symulację zmian uwzględniając m.in.średnią temperaturę roczną, liczbę dni powyżej 25
Cytat: ”Przy formułowaniu działań o SPA przesądzono, że dokument powinien zawiera różne grupy działań adaptacyjnych, obejmujących zarówno przedsięwzięcia techniczne (np. budowę niezbędnej infrastruktury przeciwpowodziowej i ochrony wybrzeża), jak i zmiany regulacji prawnych (np. zmiany w systemie planowania przestrzennego ograniczające możliwość zabudowy terenów zagrożonych powodziami, podtopieniami i osuwiskami, bardziej elastyczne procedury szybkiego reagowania na klęski żywiołowe), wdrożenie systemów monitoringu odnoszących się do poszczególnych dziedzin i obszarów oraz szerokie upowszechnianie wiedzy na temat koniecznej zmiany zachowań gospodarczych”
Aby umożliwić wszystkim zapoznanie się z opracowaniem i dać możliwość wypowiedzenia się i dyskusji na forum, uruchomiono stronę internetową pod adresem http://klimada.mos.gov.pl. Informacje na tej stronie zostały zamieszczone w blokach tematycznych omawiających wyniki analiz zmian klimatycznych w Polsce i na świecie oraz wnioski i zalecenia adaptacyjne. Blok 1.,Zmiany klimatu w Polsce, Blok II-Adaptacja do zmian klimatu, Blok III-Dialog społeczny. Z informacji zamieszczonych w na stronach ministerstwa środowiska możemy się dowiedzieć wiele ciekawych rzeczy na temat efektów globalnego ocieplenia. M.in.naukowcy dowodzą, że następuje wzrost średnich temperatur rocznych a tendencja wzrostowa nasiliła się pod koniec XX wieku i na początku XXI Nie ma wątpliwości jakie są przyczyny tego stanu rzeczy. Naukowcy są zgodni co do tego, że przyczyna leży głównie w zbyt dużej emisji do atmosfery gazów cieplarnianych do których należą: m.in. para wodna, dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, freony i inne. Gazy te powodują, że następuje stopniowe ocieplanie się klimatu. Ocieplenie to powoduje m.in. wzrost poziomu morza, który to wzrost w latach 1961˗2003 wynosił średnio 1,8 mm/rok a w latach 1993˗2003 już 3,1 mm/rok. Częściowo przyczyną tego stanu jest m.in. topnienie lodowców ale też zwiększanie się objętości cieplnej wody. Zmiany klimatyczne wpływają też na środowisko przyrodnicze powodując (cytatuję z w/w opracowania)
- wcześniejsze rozpoczęcie sezonu wegetacyjnego na wiosnę,
- przyspieszenie faz fenologicznych roślin,
- migracje ptaków i wcześniejszy okres lęgowy,
- przesunięcie granic występowania pewnych gatunków roślin i zwierząt ku biegunom oraz ku wyżej położonym siedliskom.”
Na podstawie: Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020z perspektywą do roku 2030. Opracowała Jolanta Szydłowska