- wytwarzanie lub rozmnażanie,
- przygotowanie do rozmnażania,
- oferowanie do sprzedaży,
- sprzedaż lub inne formy zbywania,
- eksport, import,
- przechowywanie materiału siewnego tej odmiany.
„Odstępstwo rolne" (termin z tłumaczenia prawa Wspólnotowego) lub „użycie materiału ze zbioru jako materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem" (termin z ustawy o ochronie prawnej odmian roślin), jest odstępstwem od wyłącznego prawa hodowcy i stanowi, że rolnik, będący posiadaczem gruntów rolnych, może nasiona zebrane w celach niesiewnych wykorzystać do siewu na posiadanych przez siebie gruntach bez obowiązku uzyskania pisemnej zgody hodowcy.
Odstępstwo rolne jest zatem znacznym ograniczeniem wykonywania wyłącznego prawa przez hodowcę.
Parlament zobowiązuje rolnika, który skorzystał z dobrodziejstwa „odstępstwa rolnego", do uiszczenia opłaty na rzecz hodowcy w terminie 30 dni od dnia siewu nasion odmiany chronionej. Wysokość tej opłaty została przez ustawodawcę określona jako równowartość 50% opłaty licencyjnej obowiązującej dla danej odmiany.
Więcej w tekście ujednoliconym Ustawy z dnia 26.06.2003r o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. 2003 nr 137 poz. 1300).
Dnia 21 września 2011 r. weszła w życie Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin (Dz.U. 2011 nr 186 poz. 1099) , która w istotny sposób zmienia niektóre przepisy Ustawy z dnia 26.06.2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (m.in. zwiększa liczbę gatunków dopuszczonych do siewu z własnego zbioru w ramach instytucji odstępstwa rolnego oraz rozszerza grupę tzw. drobnych rolników, zwolnionych z obowiązku opłaty za odstępstwo rolne).
Nie wszystkie gatunki roślin podlegają instytucji „odstępstwa rolnego". Przepisy prawa, zarówno wspólnotowego, jak i krajowego, precyzyjnie określają gatunki, których materiał z własnego zbioru rolnik może użyć do siewu we własnym gospodarstwie. Są to:
1) Dla odmian chronionych wyłącznie na poziomie krajowym, zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o ochronie prawnej odmian roślin:
• bobik
• groch siewny
• jęczmień
• kukurydza
• len zwyczajny (oleisty)
• lucerna siewna
• łubin wąskolistny
• łubin żółty
• owies
• pszenica twarda
• pszenica zwyczajna
• pszenżyto
• rzepak
• rzepik
• wyka siewna
• żyto
• ziemniak
2) Dla odmian chronionych na poziomie wspólnotowym, zgodnie z art. 14 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin:
- rośliny pastewne:
• bobik;
• ciecierzyca pospolita;
• groch zwyczajny;
• koniczyna aleksandryjska;
• koniczyna perska;
• lucerna siewna;
• łubin żółty;
• wyka siewna;
- zboża:
• jęczmień;
• kanar;
• owies;
• pszenica orkisz;
• pszenica twarda;
• pszenżyto;
• ryż;
• żyto;
- ziemniaki:
• ziemniak;
- rośliny oleiste i włókniste:
• len oleisty (z wyłączeniem lnu włóknistego);
• rzepak;
• rzepik.
Ważne !
„Odstępstwo rolne" nie dotyczy odmian chronionych spośród gatunków, który nie zostały wymienione powyżej. Oznacza to, że wysiewanie nasion z własnych rozmnożeń takich gatunków jest przestępstwem.
Dodała:
Katarzyna Kaczmarek
WODR Poznań
ZD Wolsztyn
Źródło: Agencja Nasienna SP.z.o.o.