Dnia 26 lipca weszło w życie w/w rozporządzenie, które ma na celu w głównej mierze ochronę wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia ze źródeł rolniczych. Tym samym wdraża Dyrektywę Rady UE 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r.
W nowa regulacja prawna określa krótsze terminy stosowania nawozów mineralnych zawierających azot i naturalnego tj. gnojowicy. Według niej można stosować nawozy od 1 marca – jeśli warunki pogodowe na to pozwalają ale tylko w przeważającej część Polski do 25 października, na Suwałkach i na terenach górzystych południowej Polski do 15 października, a na wschodzie Polski do 20 października. Dokładny spis gmin, w których określony jest termin stosowania nawozów mineralnych i naturalnych jest w załączniku do w/w programu działań. Obornik natomiast można stosować najpóźniej do 31 października, a na łąkach, uprawach wieloletnich i trwałych do 30 listopada, a nawozy mineralne oraz gnojowicę można stosować na tych uprawach do 31 października. Wyjątki stanowią tutaj rolnicy, którzy po późno zebranych przedplonach lub późnych warzywach, chcą uprawić ziemię pod uprawę, jednak stosowany nawóz nie może przekraczać 30 kg azotu na ha. Oczywiście wszystkie zabiegi muszą być zapisane w ewidencji agrotechnicznej. Wyjątek stanowią rolnicy, którzy ze względu na niekorzystne warunki pogodowe nie mogli zebrać plonów, wtedy program zakłada graniczny termin stosowania nawozów do 30 listopada.
Rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni przynajmniej 10 ha lub posiada zwierzęta w obsadzie przynajmniej 10 DJP według stanu średniorocznego zobligowany został na mocy „programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” już od 27 lipca 2018 do prowadzenia (wyżej wspomnianej) ewidencji zabiegów agrotechnicznych.
W ewidencji tej zanotowana musi być data zastosowania nawozu jego rodzaj oraz dawka, rodzaj uprawy i jej powierzchnia. Gospodarstwa większe - powyżej 100 ha lub uprawiające pszenicę, pszenżyto, żyto mieszańcowe, kukurydzę, burak cukrowy i pastewny, ziemniak późny, warzywa polowe i warzywa pod osłonami na powierzchni powyżej 50 ha i obsadzie zwierząt większej niż 60 DJP od 1 stycznia obowiązkowo muszą prowadzić plan nawożenia azotem i przetrzymywać go 3 lata. Na gospodarstwa utrzymujących drób w obsadzie 40 tys. stanowisk lub świnie (waga ponad 30 kg) w obsadzie 2 tys. stanowisk lub 750 stanowisk dla macior został nałożony obowiązek od 1 stycznia sporządzenia planu nawożenia azotem, który musi zostać sprawdzony przez stację chemiczno-rolniczą i musi być dostarczony do wójta (burmistrza lub prezydenta) oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska - przed nawożeniem.
Zastosowane dawki azotu powinny zaspokajać potrzeby roślin, w taki sposób aby nadwyżka nawozu nie uciekła do pobliskich wód dlatego dla danej działki rolnej trzeba sporządzić bilans azotu, który uwzględnia azot powstały w przedplonów jak również resztek pożniwnych, zastosowanie nawozu naturalnego oraz spodziewanego plonu. Gospodarstwa, na których nie spoczywa obowiązek prowadzenia planu nawożenia musi przestrzegać maksymalnego górnego limitu zastosowania np. dla:
- kukurydzy wynosi 240 kg N/ha
- pszenżyto 180 kg N/ha
- rzepaku wynosi 240 kg N/ha
Maksymalne ilości azotu dla uprawy głównej zostały umieszczone w tabeli nr 14 zawartej w rozporządzeniu.
Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu zwraca uwagę na przechowywanie gnojówki czy gnojowicy, gdzie zbiorniki pomieścić półrocznej produkcji tych nawozów oraz być przykryte i posiadać szczelne ściany. Jeżeli chodzi o przechowywanie obornika to płyta obornikowa powinna pomieścić 5 miesięczna produkcję tego nawozu w gospodarstwie. Na gruncie można przechowywać obornik pod warunkiem, że powierzchnia jest płaska. Na dużym nachyleniu gruntów ornych w kierunku wody (więcej niż 10%), stosowanie azotu jest ograniczone, tzn. od jezior o pow. do 50 ha, cieków wodnych, rowów i kanałów musi być pozostawione 5 m nienawożone, a jeśli chodzi o gnojowicę to dotyczy to 10 m.
Nowa regulacja prawna weszła w życie dnia 26 lipca, a do tej pory wiele rolników o nie słyszało, a co dopiero jeśli chodzi o zastosowanie jej w życiu codziennym.
Kinga Fortuniak
Stażysta - doradca gm. Wapno.