W roku 2003 UE wprowadziła reformę Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), która nałożyła na Polskę stopniowe wprowadzenie Jednolitej Płatności, utrzymanie gruntów gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej. Od roku 2009 obowiązują wymogi z Obszaru A, od 2011 roku wdrożone są wymogi z Obszaru B, a od roku 2013 obwiązują wymogi z Obszaru C. Zostało narzucone ścisłe przestrzeganie standardów dotyczących ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności oraz dobrostanu zwierząt.
Za nieprzestrzeganie niżej opisanych wymogów danych Obszarów, rolnikowi zostają nałożone sankcje w postaci obniżenia kwot płatności.
Dobra Kultura Rolna dotyczy wszystkich rolników posiadających grunt orny i jej celem jest przeciwdziałanie erozji gleby, jak również zmianom struktury gleby. Ogranicza degradację substancji organicznej oraz zachowuje i ochrania siedliska roślin i zwierząt, zarządza zasobami wodnymi w rolnictwie.
Przeciwdziałanie wodnej erozji gleby, zachwaszczeniu na obszarach zagrożonych, polega głównie na stosowaniu odpowiednich praktyk:
- grunt orny jest uprawiany lub ugorowany,
- przez zimę tj. od 1 grudnia do 15 lutego na gruncie ornym utrzymuje się pokrywę rośliną na co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie,
- na gruntach ugorowanych przeprowadza się co najmniej raz w roku do dnia 31 lipca zabiegi uprawowe,
- na łąkach do dnia 31 lipca przeprowadza się koszenie okrywy roślinnej,
- na pastwiskach wypasa się zwierzęta w okresie wegetacji roślin lub przeprowadza się jej koszenie do dnia 31 lipca,
- łąk, pastwisk, ściernisk nie wypala się.
Gospodarstwo realizujące pakiety rolnośrodowiskowe, położone jest na obszarach szczególnie cennych przyrodniczo (NATURA 2000) lub na obszarze związanym z wdrożeniem Ramowej Dyrektywy Wodnej mają właściwe dla nich terminy i zabiegi.
Utrzymanie substancji organicznej w glebie polega na zastosowaniu odpowiednich praktyk, które pozwalają na poprawienie zawartości próchnicy. Zawartość substancji organicznej w dużej mierze decyduje o pojemności wodnej i zdolności jej zatrzymania, gromadzenia oraz aktywności biologicznej. Uprawianie tego samego gatunku zbóż przez co najmniej trzy lata przyczynia się do poprawy substancji organicznej. Rolnicy powinni zwrócić uwagę o odpowiedni stan urządzeń melioracyjnych, tak aby w okresie dużych opadów zapewnić szybki spływ wody z pól, a rolnik korzystając z deszczowni przy poborze wody powierzchniowej lub podziemnej powinien zwrócić uwagę na fakt, aby nie pobrać więcej wody niż 5 m3 na dobę, gdyż wtedy potrzebne jest pozwolenie wodnoprawne.
Nawozy oraz gnojowica stosowane na strefach buforowych wzdłuż cieków wodnych na gruntach ornych też mają swoje wytyczne odnośnie odległości:
- 5 m od brzegu cieku wodnego stosujemy nawozy
- 10 m od brzegu cieku wodnego stosujemy gnojowicę
- nawozy stosujemy przynajmniej 20 m od brzegu jezior i zbiorników wodnych
Poprzez minimalne utrzymanie poziomu siedlisk naturalnych oraz przeciwdziałanie ich niszczeniu sprawiają, że stają się cenioną wartościową kulturalną każdego krajobrazu wiejskiego, a dbanie o Dobrą Kulturę Rolną tylko to ułatwia.
Kinga Fortuniak
PZDR w Wągrowcu
Źródła:
1. Zasada Wzajemnej Zgodności ( Cross-Compliance), 2012
2. Minimalne wymagania wzajemnej zgodności (cross-complince) dla gospodarstw rolnych objętych systemem płatności bezpośrednich oraz płatnościami w ramach zrównoważonego gospodarowania na gruntach rolnych i leśnych, 2007