Późne lato i jesień, to okres obfitości owoców i warzyw, a zarazem czas przygotowywania różnego rodzaju przetworów. Co prawda w sklepach mamy coraz większy wybór gotowych produktów, to jednak przetwory domowe nie wyszły z mody i cieszą się nadal powodzeniem. Niektóre gospodynie robią je dlatego, że sprawia im to wielką przyjemność, inne natomiast lubią mieć w swojej spiżarni wykonane przez siebie smakołyki, które mogą z pewnością urozmaicić i wzbogacić codzienne menu, a także ułatwić przygotowanie posiłków. Ponadto samodzielnie wykonane przetwory, z doskonałej jakości surowców, bez żadnych chemicznych dodatków, smakują inaczej i przypominają nam smaki z dzieciństwa.

Każdy, kto zajmuje się przetwórstwem domowym stara się, by jego przetwory zawierały dużo wartościowych składników, miały dobry smak, jak również były trwałe i mało pracochłonne. Robiąc przetwory należy sporządzać je tak, aby nie dopuścić do znacznego ubytku cennych składników zawartych w produktach, z których je wykonujemy. Trwałość przetworów zależy od właściwego doboru surowców. Owoce i warzywa przeznaczone na przetwory powinny być świeże, zdrowe, a także odpowiednio dojrzałe. Przed przygotowaniem należy je przebrać i starannie umyć.

A oto kilka sprawdzonych przepisów

Buraczki z papryką

3-4 kg buraków, 1 kg cebuli, 1 kg papryki, 2 szklanki wody, 2 szklanki cukru, 2 łyżki stołowe soli, 1,5 szklanki octu 10%, ziele angielskie, liść laurowy, pieprz.

Buraczki ugotować i zetrzeć na tarce z grubymi oczkami. Cebulę i paprykę pokroić w kostkę. Zagotować wodę z cukrem, przyprawami, cebulą i papryką. Gdy warzywa będą miękkie dodać buraki i ocet. Wszystkie składniki wymieszać i gorące przekładać do słoików. Słoiki odwracamy do góry dnem i tak pozostawiamy do wystygnięcia.

Sałatka mieszana

4 kg ogórków, 0,5 kg papryki czerwonej, 0,5 kg marchwi, 0,5 kg cebuli, 3 ząbki czosnku. Przyprawy: ziele, pieprz, koperek, gorczyca, liść laurowy i 3 łyżki soli.

Ogórki obrać i pokroić w plastry. Paprykę pokroić w cienkie paseczki. Marchew zetrzeć na tarce o grubych oczkach, cebulę pokroić w drobną kostkę, a czosnek posiekać. Wszystkie warzywa dokładnie wymieszać dodając do nich 3 łyżki soli.

Do garnka wlać 1 szklankę octu, 0,5 szklanki oleju, wsypać 3/4 szklanki cukru i dodać przyprawy, wszystko zagotować i dodać wymieszane z solą warzywa. Ponownie wszystko wymieszać i gorące nakładać do słoików. Pasteryzować ok. 5-7 minut.

Sałatka z papryką

1 kg papryki, 20 dag cebuli, 8 łyżek oleju, 40 dag pomidorów, 40 dag kwaśnych jabłek, sól, pieprz, zielona pietruszka.

Umytą paprykę oczyścić z nasion i pokroić wzdłuż na części, następnie w poprzek na kawałki jak kluski. Cebulę pokroić w półkrążki i podsmażyć bez rumienienia na oleju, dodać pokrojoną paprykę i znowu podsmażyć, a następnie dodać starte na tarce z dużymi oczkami, obrane ze skórki jabłka oraz drobno pokrojone pomidory. Wszystko krótko razem poddusić, przyprawić do smaku solą, pieprzem, mieloną papryką i wsypać sporo zielonej pietruszki. Nałożyć do słoików i pasteryzować około 25 minut.

Domowa jarzynka

Po 30 dag selera, marchwi, kapusty włoskiej, cebuli, kalafiora, 20 dag kalarepy, 15 dag pietruszki, 10 dag pora, 3 dag natki selera, 2 dag czosnku, ok. 20 dag soli, olej.

Wszystkie warzywa obrać, seler, marchew, kalarepę i pietruszkę zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Kapustę poszatkować, por, cebulę, kalafior, natkę selera i czosnek drobno pokroić. Warzywa wymieszać i włożyć na rozgrzany olej. Dusić około 30 minut, w razie potrzeby podlać wodą. Posolić i gorące przełożyć do słoików. Pasteryzować 20 minut. Jarzynkę można przygotować też na surowo, bez duszenia.

Dynia w łagodnej zalewie octowej

1 kg dyni, 40 dag cukru, 1 l wody, goździki, 1/3 szklanki octu 10%.

Dynię umyć, obrać, usunąć część miękiszu z pestkami, a pozostałość pokroić w kostkę i ułożyć w słoikach. Do każdego słoika włożyć po 1 goździku. Zagotować wodę z cukrem i octem i gorącą zalewą zalać dynię. Pasteryzować 20 minut od chwili zagotowania się wody w naczyniu, w którym ustawiliśmy słoiki.

Pomidorowy sos

3 kg pomidorów, 50 dag kwaśnych jabłek, 25 dag cebuli, 2 łyżki oleju, ziele angielskie, liście laurowe, goździki, sól, cukier, pieprz, papryka, gałka muszkatołowa.

Dojrzałe pomidory i jabłka umyć, pokroić na ćwiartki, z jabłek usunąć gniazda nasienne. Cebulę obrać, pokroić w plastry i udusić na oleju. Do pomidorów dodać jabłka, ziele angielskie, liście laurowe, goździki i rozgotować z bardzo małą ilością wody. Dodać cebulę i przetrzeć. Przecier odparować na słabym ogniu do gęstości sosu. Pod koniec gotowania dodać do smaku sól, cukier oraz zmielone przyprawy (pieprz, paprykę, gałkę). Gorącym sosem napełnić przygotowane słoiki. Pasteryzować około 15 minut.

Leczo pasteryzowane

1 kg pomidorów, 1 kg papryki, 25 dag cebuli, 3 łyżki oleju, 3-5 dag cukru, sól.

Pomidory sparzyć, obrać ze skórki, pokroić na ćwiartki. Paprykę umyć, usunąć pestki i pokroić wzdłuż na paski. Cebulę obrać, pokroić w plastry i podsmażyć na oleju. Następnie dodać pomidory, paprykę, przyprawy i dusić około 15 minut. Gorące leczo przełożyć do słoików i pasteryzować około 25-30 minut.

foto: M.Kamecka