Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia dla wielu trwają już od początku grudnia – stworzenie kalendarza adwentowego, pieczenie pierniczków na choinkę, przygotowywanie dekoracji na choinkę i do wystroju mieszkania, jak i całego domu. Często wynosimy z domów rodzinnych przekonanie, że przygotowania do Świąt muszą być drobiazgowe i angażujące – to wyjątkowy czas, zatem i przygotowania powinny być wyjątkowe. Jednak natłok przygotowań może sprawiać, że gubimy to, co jest najpiękniejsze w Świętach - radość, ciepło i magiczną atmosferę. Najlepsze, co możemy zrobić dla siebie i innych, to spędzić ten czas w rodzinnej atmosferze, umocnić łączące nas więzi i żeby nasze dzieci w rodzinnym gronie czuły się bezpiecznie i swobodnie. W dobrym przeżyciu Bożego Narodzenia pomaga świadome pielęgnowanie tradycyjnych zwyczajów i rytuałów świątecznych.

W dzień Wigilii dokładamy szczególnych starań, aby okazywać sobie wzajemnie życzliwość, wierząc, że w podobnej atmosferze przetrwamy kolejny rok. Do dziś przetrwał też przesąd, że jeśli w wigilijny poranek pierwszym gościem w domu będzie chłopiec, przyniesie to szczęśliwy rok. Niektórzy z nas przechowują w portfelu łuski z wigilijnego karpia, które mają przynieść pomyślność.

Sianko pod obrusem – ten zwyczaj wywodzi się jeszcze z czasów pogańskich. Jak nakazuje tradycja, siano należy położyć pod obrusem. Symbolizuje to narodzenie Jezusa w ubóstwie. Tradycyjnie wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, oznaczającej narodziny Jezusa, którą według Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie. Kolację wigilijną, w polskiej tradycji postną, rozpoczynamy modlitwą i czytaniem fragmentu Ewangelii dotyczącego narodzin Jezusa. Przełamanie opłatka ze wszystkimi uczestnikami wieczerzy wigilijnej jest jej centralnym punktem. Dzielenie się opłatkiem ma w zamyśle zbliżać i łączyć ludzi. Dopiero gdy podzielimy się opłatkiem, możemy skosztować przygotowanych na ten wieczór potraw.  W zależności od regionu i tradycji rodzinnych, zestaw wigilijnych potraw jest różny, ale zwyczajowo na stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być dwanaście. Spróbowanie każdej ma zapewnić szczęście przez cały rok. Najpopularniejsze polskie potrawy to czerwony barszczyk z uszkami, zupa grzybowa, karp (ryba) pod różnymi postaciami, kutia, pierogi z kapustą i grzybami, kulebiak, kompot z suszonych owoców.

Każda gospodyni ustawia dodatkowe nakrycie, jedno więcej niż jest uczestników wieczerzy. Jest ono symbolicznie przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa. To także wyraz pamięci  o naszych bliskich, którzy są nieobecni, którzy nie mogli dotrzeć na wieczerzę np. z za granicy. Puste nakrycie wyraża także pamięć o członku rodziny, który zmarł.

Świeca bożonarodzeniowa jest najbardziej wymownym symbolem przychodzącego do nas Jezusa, a zarazem znakiem świadectwa wiary chrześcijańskiej wobec dzieci, rodziców, krewnych, przyjaciół i wszystkich odwiedzających dom. Świeca jest symbolem Chrystusa jako Światłości świata.

Choinka jest symbolem chrześcijańskim – ubiera się ją w dniu, w którym wspominamy naszych pierwszych rodziców: Adama i Ewę. Przypomina ona ludziom naukę o upadku  i odkupieniu rodzaju ludzkiego – Bóg przywraca człowiekowi drogę do drzewa życia, którą utracił, czyli dar nieśmiertelności. Natomiast składanie prezentów pod choinką, jest naśladowaniem dobroci.

Wspólne kolędowanie czyli radosne śpiewy, w które zaangażowani są wszyscy uczestnicy wieczerzy wigilijnej to tradycja już niestety coraz rzadziej praktykowana, a szkoda, ponieważ świąteczne muzykowanie nie tylko wpływa na wzajemne relacje międzyludzkie, ale też pomaga rozwijać w sobie poczucie harmonii i wyrażać emocje.

Tradycja obchodów Świąt Bożego Narodzenia jest głęboko zakorzeniona nie tylko w narodzie polskim. Na całym świecie katolicy świętują narodzenie Jezusa, ale w każdym kraju panują nieco odmienne zwyczaje.

A oto kilka przepisów na świąteczny stół:

Świąteczny piernik

Ciasto: 3 szklanki mąki, 2/3 szklanki cukru, 6-7 dag masła, 3 łyżki miodu, 3 jaja, 2 łyżeczki sody.

Krem: ¾ szklanki kaszy manny, litr chudego mleka, kostka masła, szklanka cukru pudru, aromat waniliowy, posypka do dekoracji

Przygotować ciasto: jaja, cukier i masło utrzeć, dodać mąkę, sodę, miód i zagnieść dość luźne ciasto. Podzielić na trzy równe części i upiec na jasnobrązowy kolor.

Krem: zagotować mleko, a gdy zacznie wrzeć, wsypać powoli kaszę, cały czas energicznie mieszając. Gotować na wolnym ogniu 8-10 minut, wystudzić. Masło utrzeć z cukrem i cały czas ucierając, dodawać po łyżce wystudzonej kaszy oraz aromat. Przełożyć placki kremem, posmarować wierzch i wstawić do lodówki. Ciasto najlepiej przygotować 2 dni przed świętami, aby nabrało wilgoci.

Ciasto makowo-jabłkowe

2 szklanki maku, 5-6 jaj, 15 dag masła roślinnego, ¾ szklanki cukru, 70 dag jabłek, 6 łyżek kaszy manny, łyżeczka proszku do pieczenia, 2 łyżki tartej bułki, migdały, rodzynki i jak ktoś lubi można dodać orzechy.

Mak zaparzyć wcześniej, odcedzić i zemleć 2 razy. Jabłka obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach i wymieszać z tartą bułką. Masło utrzeć z cukrem, dodając po jednym żółtku. Gdy masa będzie pulchna dodawać w trakcie ucierania po łyżce maku i kaszę mannę oraz proszek do pieczenia. Wymieszać z jabłkami i pianą z białek. Na koniec dodać bakalie. Na spód blachy można wyłożyć zwykłe herbatniki albo zagnieść kruche ciasto. Masę makową przelać do przygotowanej blachy i piec 1 godzinę w temperaturze 180^oC.

Ciasto biszkoptowe z masą orzechową

Biszkopt: 6 jaj, 20 dag mąki, 4 łyżki cukru, łyżeczka proszku do pieczenia.

Masa jabłkowa: 75 dag jabłek antonówek lub szarej renety, 4 łyżki cukru, pół łyżeczki mielonego cynamonu.

Masa orzechowa: 20 dag łuskanych orzechów włoskich, ¾ szklanki mleka, 2/3 kostki masła, pół szklanki cukru pudru.

Polewa: po 2 łyżki kakao, masła i cukru, 3 łyżki mleka, wiórki kokosowe.

Z podanych składników upiec w prostokątnej foremce biszkopt. Wystudzić i przekroić wzdłuż na dwa placki.

Jabłka zetrzeć na tarce o dużych oczkach, dodać łyżkę wody, udusić pod przykryciem na wolnym ogniu, dodać cukier i cynamon, wymieszać i wystudzić. Orzechy zemleć w młynku (kilka zostawić do dekoracji), sparzyć wrzącym mlekiem i wystudzić. Utrzeć masło z cukrem na puch, dodając w trakcie ucierania po łyżce sparzonych i wystudzonych orzechów.

Jeden placek ciasta posmarować masą jabłkową, przykryć drugim, rozsmarować na nim masę orzechową, wstawić do lodówki. Przygotować polewę: stopić masło na małym ogniu, wlać mleko, dodać cukier i kakao. Chwilę gotować, energicznie mieszając, zestawić z ognia, lekko przestudzić i polać ciasto. Udekorować orzechami i wiórkami kokosowymi.

Maria Kamecka - ZD Turek