Pierwszym i najważniejszym zabiegiem poprawiającym żyzność gleb lekkich jest nawożenie organiczne, które ma za zadanie dostarczyć materii organicznej będącej głównym źródłem składników pokarmowych dla organizmów żyjących w glebie.
Żyzność gleby to zespół fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości gleby, zapewniających roślinom właściwe warunki wzrostu i rozwoju, a zależy ona od budowy profilu glebowego, od zasobności i mikroorganizmów zawartych w glebie.
W warunkach naturalnych żyzność jest wynikiem procesu glebotwórczego i zależy od takich czynników jak: zawartość w glebie koloidów, związków mineralnych, próchnicy oraz drobnoustrojów. Trzeba zauważyć, że żyzność jest wielkością zmienną i poprzez zabiegi możemy wpływać na jej polepszenie. Gleby lekkie to takie gleby, w których ilość części spławialnych nie przekracza 20%, a wytworzyły się one z piasków luźnych lub gliniastych. Ze względu na małą przyczepność i niedużą zwięzłość nie stawiają one oporu podczas uprawy. Jej wadami są: wysoki udział piasku, niski udział części gliniastych i ilastych oraz niedostateczna pojemność wodna. I właśnie ze względu na te wady ukierunkować musimy właściwe zabiegi, które poprawią jej żyzność.
Najważniejszy zabieg to nawożenie organiczne dostarczające materii organicznej, która jest głównym źródłem składników pokarmowych dla organizmów glebowych, bo one tworzą w glebie życie biologiczne. Materia organiczna ma wpływ na strukturę gleby i jej właściwości chłonne.
Drugim ze sposobów na poprawienie żyzności jest właściwe zmianowanie. Bardzo duży udział w zmianowaniu mają rośliny motylkowe. Niewłaściwe zmianowanie powoduje wyjałowienie gleby, wzrost zachwaszczenia, rozwój tych samych chorób i szkodników, co jest konsekwencją obniżki plonów. Rośliny motylkowe w dużym stopniu mają wpływ na poprawę struktury gleby. Najkorzystniej byłoby, gdyby gleba jak najdłużej była okryta roślinnością, co chroni zwłaszcza gleby lekkie przed erozją, roślinność dostarcza do gleby azotu i materii organicznej. Na gleby lekkie oprócz łubinu wskazane są: nostrzyk, wyka, seradela.
Następnym czynnikiem jest zadbanie o utrzymanie odpowiednich stosunków wodnych i zabiegów polepszających uwilgotnienie gleb. Należą do tych zabiegów orka, podorywka, brona, mechaniczna walka z chwastami wykonywane we właściwych terminach agrotechnicznych. Zadbanie o odpowiednie nawilgotnienie gleb i niedopuszczenie do przesuszenia jest bardzo ważne. W tym przypadku im mniej zabiegów, tym lepiej.
Ostatnim z zabiegów poprawiających żyzność jest wapnowanie. Ma ono wpływ na zwiększenie pojemności wodnej, poprawę przyswajalności składników nawozów mineralnych oraz wspomaga rozwój przydatnych w glebie drobnoustrojów i bakterii brodawkowych istotnych przy wprowadzeniu międzyplonu. Na gleby lekkie zalecane jest tylko wapno węglanowe, a zwłaszcza z udziałem magnezu.
Podsumowując treść artykułu można stwierdzić, że gleby lekkie, mimo ich wad, nie są aż tak trudne w uprawie jak mogłoby się wydawać, jeśli będzie się przestrzegać prawidłowych zasad ich uprawy, można uzyskać na nich w miarę zadawalający plon.
Jadwiga Świerczyńska, ZD Turek