O zasobach wodnych :
W Polsce a tym samym w Wielkopolsce zasoby wodne w porównaniu z innymi rejonami naszego kraju oraz innymi państwami sąsiadującymi z Polską są niewielkie i w znacznym stopniu zależą tylko od opadów deszczu.
Na bilans zasobów wodnych składają także wody powierzchniowe w jeziorach i rzekach oraz w zbiornikach wodnych w tym zbiornikach dużej i małej retencji wodnej.
O retencji wodnej :
Retencja wodna to zdolność gromadzenia zasobów wodnych i ich przechowywanie przez dłuższy czas w środowisku. W dużym uproszczeniu pod pojęciem małej retencji wodnej rozumie się zdolność do gromadzenia wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych oraz wody podpiętrzone w korytach rzek, kanałach, rowach i innych ciekach wodnych w danym rejonie.
Celem małej retencji wodnej jest :
- poprawa uwilgotnienia gruntów rolnych, leśnych i innych poprzez podniesienie
lustra wody na terenach bezpośrednio przylegających do zbiorników wodnych
lub urządzeń piętrzących,
- ograniczenie szybkiego odpływu wód powierzchniowych z terenów użytków
rolniczych, leśnych i innych,
- gromadzenie wody dla zwierząt leśnych, ptaków, owadów i innej fauny,
- gromadzenie wody do celów przeciwpożarowych terenów zurbanizowanych
rolniczych I leśnych,
- gromadzenie zasobów wody do celów gospodarczych, np. deszczowanie
upraw rolniczych, sadowniczych, ogrodniczych i upraw leśnych,
- tworzenie warunków do wypoczynku i rekreacji ludności.
Mała retencja wodna a rolnictwo w Wielkopolsce :
Obecny niski stan zasobów wodnych w Polsce oraz w Wielkopolsce jest wynikiem nieprawidłowego prowadzenia działań melioracyjnych w rolnictwie i leśnictwie w latach powojennych oraz nasilających się w ostatnich latach bardzo istotnych zmian klimatu co w przypadku rejonu Wielkopolski staje się szczególnie zauważalne i dotkliwe. Szczególnie groźne i niebezpieczne dla poprawnego funkcjonowania rolnictwa stały się następujące niebezpieczne czynniki :
- nasilający się i powtarzająca się od szeregu lat wzrost niekorzystnego zjawiska
jakim jest susza, brak opadów deszczu lub ich niekorzystny rozkład w okresie
wegetacji roślin,
- systematyczne obniżanie się poziomu wód gruntowych,
- zwiększanie szybkości odprowadzania wód gruntowych i opadowych w wyniku
braku lub niewłaściwej konserwacji urządzeń melioracyjnych,
- zmniejszanie powierzchni terenów podmokłych i naturalnych oczek wodnych
- przesuszanie naturalnych siedlisk,
- zaburzanie podziemnych systemów zasilania źródlisk,
- zwiększanie zagrożenia pożarowego terenów rolniczych i leśnych,
- likwidacja urządzeń melioracyjnych poprzez przeznaczanie terenów rolniczych
pod zabudowę mieszkaniową i jednorodzinną,
- systematyczny zanik różnorodności biologicznej.
Ochroną przed wyżej wymienionymi niekorzystnymi zjawiskami są na pewno duże zbiorniki retencyjne utworzone na terenie całego kraju. Jednak ich stosunkowo mała ilość i ich ograniczona pojemność powoduje, że nie dają one dużych możliwości ochrony przed suszą i nie gwarantują odpowiedniego zaopatrzenia w wodę przyległych terenów objętych działalnością rolniczą lub leśną. Zatem można stwierdzić, że możliwości zaopatrywania w wodę dla rolnictwa z dużych zbiorników retencyjnych w Polsce są bardzo ograniczone, niewielki i nie rozwiązują problemu.
Dlatego tak bardzo istotne staje się lokalne zachowanie istniejących niewielkich obszarów wodno-błotnych, śródpolnych oczek wodnych oraz terenów podmokłych lub ich odtwarzanie poprzez tworzenie zbiorników małej retencji wodnej. Istotą zjawiska małej retencji jest budowa małych zbiorników wodnych i piętrzenie wody w ciekach wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu i istniejące już lokalizacje sprzyjające budowie niewielkich zbiorników, które umożliwiają zatrzymywanie i gromadzenie wody oraz spowalnianie jej odpływu, przy jednoczesnym wspieraniu krajobrazu naturalnego. Konsekwencją takich działań jest znaczne zwiększenie możliwości retencyjnych, podnoszenie poziomu wód gruntowych, przeciwdziałanie suszy i powodzi oraz przeciwdziałanie skutkom szybkiego odpływu wód opadowych dla danego terenu. Dalsze pozytywne skutki działań w ramach małej retencji wodnej to efekty ekologiczne takie jak : odtwarzanie lub utrzymanie istniejących obszarów wodno-błotnych, zachowanie naturalnych zbiorników wodnych i odbudowa siedlisk podmokłych.
Mając na uwadze powyższe wnioski należy stwierdzić, że zjawisko małej retencji wodnej ma bardzo duże znaczenie nie tylko gospodarcze dla rolnictwa i leśnictwa ale także ekologiczne. Szczególnie dużą rolę odgrywa w rejonach naszego kraju takich jak Wielkopolska gdzie od szeregu lat nasila się zjawisko suszy, która szczególnie dotkliwa jest w produkcji rolniczej, ogrodniczej i sadowniczej oraz w gospodarce leśnej. Dlatego budowa zbiorników, w których gromadzona będzie woda gruntowa i opadowa z danego terenu lub piętrzenie wody w ciekach wodnych staje się zadaniem priorytetowym szczególnie w miejscach gdzie istnieją już naturalne oczka wodne lub tereny podmokłe i zastoiska wodne. Należy jednak dodać, że zadanie jakim jest budowa zbiornika wodnego przeznaczonego do małej retencji jest to inwestycja kosztowna, wymagająca szeregu dokumentów, projektów, pozwoleń i nakładów finansowych. Jednak korzyści jakie wynikają z utworzenia i posiadania zasobów wodnych w zbiorniku retencyjnym w ujęciu wieloletniego użytkowania w aspekcie zaopatrzenia w wodę roślin uprawnych lub roślinności leśnej i prowadzenia prawidłowej gospodarki szczególnie w okresach intensywnego zaopatrzenia roślin w wodę jest ogromna i stabilizuje prowadzoną działalność rolniczą lub leśną na przestrzeni całego roku. Należy zaznaczyć także, że istnieją możliwości wsparcia finansowego dla podmiotów zainteresowanych utworzeniem takich obiektów w formie dopłaty do kosztów budowy zbiornika retencyjnego ze środków Marszałka Województwa Wielkopolskiego.Ponadto aktualnie trwają prace nad opracowaniem programów wsparcia dla obszarów wiejskich na szczeblu krajowym i regionalnym, które zakładają wsparcie dla tworzenia małej retencji wodnej.
