08 lipca 2019

DZIEŃ OTWARTYCH DRZWI INSTYTUTU OGRODNICTWA

Napisane przez Dorota Piękna-Paterczyk, Lidia Spychalska

26 czerwca 2019 roku Instytut Ogrodnictwa zorganizował w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach DZIEŃ OTWARTYCH DRZWI INSTYTUTU OGRODNICTWA. Otwarcie spotkania i powitanie uczestników rozpoczęła dr hab. Dorota Konopacka, prof. IO – p.o. Dyrektor Instytutu Ogrodnictwa.

Program Dnia Otwartego był bardzo bogaty, prezentowano wybrane kwatery w sadzie dąbrowickim jak również w szklarniach i na polach doświadczalnych prowadzone prace eksperymentalne w uprawie warzyw i roślin ozdobnych. Na terenie sadów dąbrowickich odbyła się konferencja, która jest częścią  szerokiej kampanii edukacyjnej „Ograniczenie zanieczyszczenia azotem pochodzenia rolniczego metodą poprawy jakości wód”, współfinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tematem konferencji były  „PROBLEMY NAWADNIANIA I FERDYGACJI W GOSPODARSTWACH OGRODNICZYCH A OCHRONA WÓD”. Projekt przygotowany został przy udziale m.in. z ekspertów z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie i jest on kontynuacją wcześniejszych działań z zakresu wsparcia polityki zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Celem projektu jest podnoszenie świadomości i kształtowanie właściwych postaw doradców rolnych i rolników w zakresie ograniczenia zanieczyszczenia wód azotem pochodzenia rolniczego, poprzez propagowanie zasad zrównoważonego rolnictwa, a tym samym wsparcie we wdrażaniu „ Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi za źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Ponieważ duży udział w zanieczyszczeniu wód azotem przypisywany jest rolnictwu, konieczne są działania, które uświadomią rolnikom wagę problemu i przygotowują ich do wprowadzenia zmian w gospodarce nawozami i kontrolowania odpływu azotu ze źródeł rolniczych. szczególnie ważnym ogniwem w przekazywaniu wiedzy rolnikom są doradcy rolni, którzy wymagają odpowiedniego przygotowania w kontekście nałożonych na nich obowiązków i zmian prawa wodnego. Omówione zostały również nowe regulacje prawne jak i ich konsekwencje dla rolników miedzy innymi Program azotanowy, który nakłada na większość gospodarstw w kraju dodatkowe obowiązki, szczególnie istotne obowiązki nałożone programem, dotyczą dokumentacji: ewidencji nawożenia, umów przekazywania nawozów naturalnych, obliczeń maksymalnych dawek nawożenia lub planów nawozowych. Podstawowe obowiązki wynikające z ustawy Prawo Wodne i programu azotanowego w zależności od potencjalnego zagrożenia, obowiązki właścicieli gospodarstw rosną wraz z poziomem intensywności i wielkości produkcji. Zgodnie z ustawą prawo Wodne wszystkie podmioty prowadzące produkcje rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność w ramach, której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy mają prowadzić je  w sposób zapobiegjący zanieczyszczeniu wód azotanami. Przedstawione zostały także czynniki ryzyka skażenia wód gruntowych azotanami w uprawie roślin sadowniczych i warzywnych. Wykładowcy podkreślili, że azot jest niezbędnym składnikiem pokarmowym dla roślin. Uczestniczy on we wszystkich procesach życiowych roślin. Jego niedobór prowadzi do osłabienia wzrostu drzew, redukcji plonowania oraz obniżenia jakości owoców. Z tego powodu stosowanie nawozów zawierających azot jest koniecznością w nowoczesnej produkcji owoców. Jednakże, użycie azotu w dawkach przekraczających potrzeby nawozowe roślin powoduje jego wymywanie w głąb profilu gleby, aż do wód gruntowych. W celu zagwarantowania odpowiedniego odżywiania roślin azotem, a jednocześnie zminimalizowania ryzyka skażenia wód gruntowych azotanami, sadownicy powinni stosować zasady dobrej praktyki w zarządzaniu azotem. Do czynników ograniczających wymywanie azotu do wód gruntowych można zaliczyć także używanie podkładek o silnie rozbudowanym systemie korzeniowym. Innym czynnikiem mającym wpływ na wielkość wymywania azotanów do wód gruntowych z upraw sadowniczych jest utrzymywanie murawy w miedzyrzędziach lub na całej powierzchni sadu lub plantacji. Murawa stanowi cenne zabezpieczenie na wypadek zastosowania nadmiernych dawek azotu. W celu prawidłowego zarządzania azotem, w tym minimalizowania wymywania azotu do wód gruntowych, sadownik ma do dyspozycji wiele kryteriów diagnostycznych na podstawie których może opracować strategię nawożenia azotem. Zalicza się do nich: zawartość materii organicznej i azotu mineralnego w glebie, odczyn gleby, zawartość azotu w kwiatach, ogonkach liściowych lub blaszkach liściowych, wielkość i intensywność zielonej barwy blaszki liściowej, długość i grubość przyrostów rocznych, intensywność kwitnienia, zawiązywanie owoców, wielkość plonowania oraz wygląd owoców. W uprawach warzywnych nawożenie gleby i podstawowe żywienie roślin odbywa się poprzez dostarczanie składników pokarmowych w strefę systemu korzeniowego w postaci nawozów sypkich lub roztworów odżywczych. Coraz częściej jednak intensywne uprawy polowe są nawadniane, a nawet fertygowane dokorzeniowo poprzez linie kroplujące, podobnie jak uprawy warzyw w tunelach gruntowych. Obecnie brakuje danych na temat skażenia wód gruntowych w Polsce w obszarach intensywnej polowej produkcji warzywnej, a dostępne informacje dotyczą zanieczyszczeń pochodzenia ogólnorolniczego. Nikłe zagrożenie ogólnośrodowiskowe ze strony upraw warzywnych nie oznacza jednak, że nie należy brać go pod uwagę. Przedstawiono również wpływ deficytu wody na wzrost i plonowanie roślin. W badaniach nad nawadnianiem roślin uprawnych coraz większy nacisk kładzie się na poznanie reakcji na suszę nie tylko gatunków roślin ale także poszczególnych odmian. Mogą one mieć bowiem różne wymagania co do warunków środowiska. W IO prowadzone są intensywne prace nad oceną reakcji poszczególnych odmian roślin ogrodniczych na suszę. Odmiany roślin o mniejszych wymaganiach wodnych lub wyższej tolerancji na suszę mogą być przydatne na obszarach, gdzie istnieje ograniczony dostęp do źródeł wody. Ma to także znaczenie w technologiach uprawowych stosowanych pod osłonami, gdzie jedynym źródłem wody jest tylko ta podawana przez system nawodnieniowy. W tych warunkach szczególnie ważne staje się oszczędne i racjonalne gospodarowanie wodą i nawozami.

Konferencja była okazją do zaprezentowania nowych regulacji oraz dyskusji na temat ich konsekwencji dla rolników oraz zapoznaniu się z nowymi trendami w systemach nawadniania i fertygacji upraw, redukujących zanieczyszczenia i poprawiających jakość wód, oraz pozwalających na oszczędne gospodarowanie jej zasobami.

Upalny dzień nie przeszkodził w obejrzeniu prezentowanych przez pracowników IO wybranych kwater dąbrowickiego sadu, w których przedstawione są doświadczenia nad doskonaleniem wydajnych i bezpiecznych dla środowiska technologii wytwarzania wysokiej jakości owoców.

 

Czytany 1094 razy Ostatnio zmieniany 08 lipca 2019