16 kwietnia 2019 roku w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach odbyła się VI konferencja naukowa pod tytułem „ Nowe patogeny i choroby roślin”.
Konferencję otworzył profesor Leszek Orlikowski – przewodniczący sekcji „Nowe patogeny i choroby roślin”. Witając przybyłych gości wrócił wspomnieniami do poprzednich konferencji prezentując zdjęcia z minionych konferencji. Następnie głos zabrała pełniąca obowiązki dyrektora Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach pani profesor Dorota Konopacka życząc wszystkim uczestnikom inspirujących pomysłów z konferencji. Profesor Małgorzata Mańka przewodnicząca Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego poinformowała o planach i zamierzeniach Towarzystwa na nadchodzący rok. Konferencję podzielono na IV sesje dotyczące wirusów, bakterii, grzybów i biologicznej ochrony. Poruszono bardzo wiele ciekawych zagadnień dotyczących nowych patogenów, które występują lub mogą wystąpić w naszym kraju. Spośród wielu prelekcji warto zwrócić uwagę na kilka poruszanych zagadnień. Profesor Mirosława Cieślińska z IO w Skierniewicach poinformowała o Candidatus phytoplasma ulmi - nowym patogenie kwarantannowym zagrażającym wiązom w Polsce. Ta kwarantannowa fitoplazma wywołuje żółtaczkę wiązu w USA i w Europie m.in. we Włoszech, Francji, Czechach Serbii i Chorwacji. Celem prowadzonej pracy badawczej było określenie przyczyny żółknięcia liści i zamierania wiązów rosnących na terenie kilku leśnictw w południowej części województwa śląskiego. Przekazana na konferencji informacja była pierwszym doniesieniem o wykryciu fitoplazmy żółtaczki wiązu w naszym kraju. Doktor Monika Kałużna z IO w Skierniewicach przekazała informację o nowym czynniku etiologicznym bakteryjnej zgnilizny cebuli w Polsce. Zasygnalizowała, że w roku 2016 na cebulach pochodzących z Wielkopolski obserwowano występowanie szklistości, której towarzyszyła zgnilizna tkanek wewnętrznych oraz charakterystyczny zapach. Z pobranych próbek wyizolowano na pożywkę King’s B bakterie o białawej barwie kolonii, wypukłe i okrągłe. Analiza genu wykazała największe podobieństwo do izolatów bakterii z rodzaju Klebsiella. Prelegentka poinformowała, że przedstawiona praca stanowi pierwsze doniesienie o występowaniu patogenicznej bakterii z rodzaju Klebsiella na cebuli. Profesor Piotr Sobiczewski z IO w Skierniewicach w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na wybrane zagadnienia z badań nad zarazą ogniową (Erwinia Amylovora). Choroba ta w Polsce występuje od ponad 50 lat i co roku wyrządza szkody w sadach, które mają duże znaczenie gospodarcze. W ramach prac nad ochroną roślin, obok testowania skuteczności różnych środków chemicznych prowadzono badania nad prognozowaniem jej występowania. Weryfikowano między innymi przydatność modeli i systemów opracowanych w Europie i USA. Wykazując za najbardziej przydatny system Maryblyt. Obecnie ochrona przed zarazą jest oparta na integracji metod ukierunkowanych na zapobieganie porażeniu, eliminację źródła infekcji oraz obniżenie podatności roślin. Spośród środków chemicznych zarejestrowane są tylko preparaty miedziowe oraz Regalis 10 WG. Słuchacze dowiedzieli się, że w ostatnich latach prowadzone są badania nad możliwością zastosowania metod alternatywnych między innymi metody biologicznej. Udowodniono po raz pierwszy, że Erwinia amylovora jest nekrotrofem. Referat na temat bakterii powodujących włosowatość korzeni warzyw pod osłonami w Polsce wygłosiła profesor Joanna Puławska z IO w Skierniewicach. Zaznaczyła, że choroba ta zwana inaczej chorobą szalonych korzeni powodowana jest przez bakterie należące do Agrobacterium i Rhizobium. Jest to choroba podobna w charakterze infekcji do guzowatości korzeni. Obok indukcji nadmiernego tworzenia korzeni, bakteria ta może również powodować skracanie międzywęźli, zwiększenie liczby kwiatów, redukcje produkcji pyłku i zaburzenia procesu tworzenia się nasion, ale również stymulację wzrostu i rozwoju. Stwierdzono, że w uprawie pomidorów w wełnie kamiennej straty w plonie dochodzą do 15%,. Inżynier Włodzimierz Szałański z firmy Mykoflor omówił tematykę związaną z mikoryzą roślin i jej odbiciem w praktyce. Poinformował, że szczepionki z ich firmy sprawdzane były w Polsce, Chorwacji, Austrii, Hiszpanii, Litwie i innych krajach uzyskując zadowalające efekty. Traktowane nimi rośliny miały korzystniejszy wzrost, szybciej adaptowały się po posadzeniu a owoce cechowały się dobrym smakiem, wartościami odżywczymi oraz lepszym plonowaniem. Zaobserwowano również wyższą odporność na choroby i szkodniki - w szczególności systemu korzeniowego. Ciekawy wykład przedstawiła prof. dr hab. Małgorzata Jędryczka z Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu. W swoim wystąpieniu podzieliła się wrażeniami z Międzynarodowego Kongresu Fitopatologicznego, który odbył się od 29 lipca do 3 sierpnia 2018 roku w Bostonie. Zaznaczyła, że przewodnią myślą kongresu była wskazanie jego uczestnikom jak wielkie znaczenie dla całego świata ma dbałość o to, aby rośliny uprawne wolne były od chorób. Wykonywane zabiegi uzasadnione ekonomicznie a plon przedstawiał dużą wartość gospodarczą. Na kongresie przedstawiono także najnowsze badania z zakresu fitopatologii, których prezentacje dostępne są na stronie internetowej APS w formie tzw. Webinars. Bardzo miłym akcentem spotkania – o który troszczy się profesor Orlikowski jest wspólne zdjęcie wszystkich uczestników konferencji. Po zakończonej części wykładowej odbyła się sesja posterowa, w trakcie której można było porozmawiać z autorami prowadzonych doświadczeń. Jedno jest oczywiste, ta duża ilość doniesień o pojawiających się nowych patogenach jest niepokojąca i mobilizuje naukowców do prowadzenia ciągle nowych badań i obserwacji. Pełna sala słuchaczy oraz zadawane prelegentom pytania potwierdziły, że uczestnicy byli zainteresowani informacjami z zakresu pojawiających się nowych chorób i szkodników. Spotkanie można podsumować słowami: do zobaczenia na kolejnej konferencji.
Dorota Piękna-Paterczyk
