Wyjaśnienie pojęcia wiroidy.

            Wiroidy to najmniejsze bezkomórkowe znane czynniki zakaźne roślin. Składają się z jednej zamkniętej kolistej cząsteczki jednoniciowego RNA o długości kilkuset nukleotydów ( 240 -400 ). Nie kodują żadnych białek, nie posiadają osłonki białkowej. Mają zdolność do samoreplikacji, nie posiadają natomiast własnych enzymów metabolicznych. Do namnażania – replikacji wykorzystują enzymy gospodarza. Nie należą do żywych organizmów. Wiroidy replikując się w komórce roślinnej cząstkami kwasu rybonukleinowego zakażają tylko rośliny wyższe powodując objawy chorobowe podobne do objawów wiroz. Wiroidy mogą atakować rośliny jednoroczne, np. wiroid bladości owoców ogórka , a także wieloletnie, np. owoce cytrusowe. Choroby wywołane przez wiroidy występują głównie w rejonach klimatu tropikalnego. Charakterystyczną ich cechą jest bardzo duża stabilność termiczna. Wiroidy przenoszone są mechanicznie wraz z sokiem uszkodzonych tkanek roślin, wegetatywnie , rzadziej przez pyłek chorej rośliny. Choroby te wyróżniają się długim okresem inkubacji. Symptomami choroby są deformacje i wyginanie się liści, karłowacenie roślin, zmiana zabarwienia, np. w formie pstrości , a nawet lokalnej nekrozy. Niekiedy martwica tkanek. Na podstawie obecnej wiedzy można uznać wiroidy za obligatoryjne pasożyty układu transkrypcyjnego komórki roślinnej. Wiroidy jako bezbiałkowe cząsteczki kwasu rybonukleinowego nie posiadają właściwości antygenowych i nie mogą być wykrywane testami serologicznymi. Sposobem na sprawdzenie są rośliny testowe z rodziny Solanaceae i Chenopodiaceae. Z metod laboratoryjnych stosuje się elekroforezę w 5% żelu poliakrylamidowym przy udziale katalizatora , np.: siarczan amonu. Z metod terapeutycznych nieskuteczna jest klasyczna termoterapia. Dobre wyniki uzyskuje się stosując niską temperaturę, 5 -6 C^o przez kilka miesięcy. Choroby powodowane przez wiroidy są chorobami kwarantannowymi. W ochronie przed tymi chorobami stosuje się głównie metody agrotechniczne i hodowlane przez użycie  zdrowych sadzeniaków i wykorzystywanie odmian o małej wrażliwości. Cykl życiowy wiroidów nie jest znany i nie wiadomo ostatecznie w jaki sposób doprowadzają do rozwoju choroby.

Literatura:

1.”Nauka o chorobach roślin”- Z Borecki.

2. „ E – biotechnologia.pl”

3.” Edikator.pl”

4. „ Terazwiedza.pl”

5. „ www.biologia.net.pl”

6. „Wikipedia – wolna encyklopedia”

Opracowanie : Barbara Skrzypniak , główny doradca PZDR nr 7