Rolnictwo charakteryzuje się wysoką wypadkowością. Środowisko pracy rolników jest bardzo złożone, a różnego rodzaju zagrożenia wypadkowe mogą dotyczyć tej samej osoby. Rolnik może w ciągu dnia być narażony na kilkanaście różnych zagrożeń, co wnika z częstych zmian stanowisk pracy. Różnią się one charakterem i rodzajem wykonywanych na nich czynności.

Do najważniejszych zagrożeń możemy zaliczyć:

• Zagrożenia przez czynniki mechaniczne, powodowane przez oddziaływanie na człowieka maszyn i ich elementów, przedmiotów i narzędzi pracy, upadkiem na skutek poślizgnięcia, lub potknięcia. Zagrożenia te mogą występować zarówno podczas normalnego funkcjonowania maszyn, jak i przez czynniki powstałe na skutek uszkodzeń lub awarii.

• Zagrożenia chemiczne i pyłowe. Rolnik jest na nie narażony poprzez kontakt ze środkami ochrony roślin, nawozami sztucznymi, paliwem i smarami. Środki ochrony roślin należą do najbardziej szkodliwych związków na których działanie narażeni są rolnicy. Duża toksyczność jak i zwiększające się zużycie w gospodarstwach rolnych sprawia, że są one największym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia.

• Niekorzystne warunki atmosferyczne. Większość prac w rolnictwie wykonuje się na otwartej przestrzeni, również warunki pracy w pomieszczeniach zamkniętych (obory, chlewnie, magazyny, warsztaty) kształtowane są przez warunki atmosferyczne panujące na zewnątrz. Niektóre prace wykonywane są na przemian w pomieszczeniach i poza nimi co potęguje niekorzystny wpływ na organizm szczególnie w okresie jesienno-zimowym z uwagi na zróżnicowania temperatury i wilgotności.

• Do zagrożeń biologicznych należą mikro- i makroorganizmy oraz substancje przez nie wytwarzane, które wywierają szkodliwy wpływ na organizm człowieka i mogą wywołać choroby zawodowe zwłaszcza układu oddechowego i skóry. Występują w pyłach i są uwalniane w dużych ilościach do powietrza wdychanego przez rolnika. Szkodliwe czynniki biologiczne mogą mieć działanie: zakaźne, alergizujące, toksyczne, drażniące i rakotwórcze.

• Zagrożenie prądem elektrycznym. Rolnik ma do czynienia z wieloma urządzeniami elektrycznymi, które jeśli są niewłaściwie użytkowane, stają się przyczyną wypadków.

• Hałas jest jednym z ważniejszych szkodliwych czynników występujących w rolnictwie. Powstaje on podczas pracy ciągników rolniczych, maszyn samobieżnych, narzędzi warsztatowych, śrutowników, pilarek itp.

• Upadek z wysokości. Prace na wysokościach jak i prace w zagłębieniach lub w ich pobliżu, w przypadku braku odpowiednich zabezpieczeń niosą ryzyko poważnych wypadków mogących doprowadzić do poważnych urazów, a nawet do śmierci. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym zagrożenie upadkiem jest obecność maszyn rolniczych i innego sprzętu stanowiące potencjalną przeszkodę w którą może uderzyć spadający człowiek.

Marian Wojnicki