Dbając o prawidłową żyzność i strukturę gleby należy zwrócić szczególną uwagę na pozostawione resztki pożniwne po uprawie głównej. Podstawowa zasada uprawy roli brzmi: ,,Zabiegów uprawowych powinno się stosować tak dużo jak jest to konieczne, aby stworzyć roślinie korzystne warunki wzrostu i rozwoju, a zarazem tak mało jak jest to możliwe”. Ta zasada obowiązuje również w przypadku sposobów zagospodarowania resztek pożniwnych. Zazwyczaj resztki pożniwne stanowi pozostawiona na polu słoma, ale także korzenie, opadłe liście, łuszczyny i inne drobne części roślin uprawnych. Ilość pozostawionej masy zależy od rośliny uprawnej i jest bardzo zróżnicowana. Przyjmuje się że rośliny zbożowe pozostawiają 3– 5 ton suchej masy resztek, kukurydza na kiszonkę 5-6 t/ha s. m, kukurydza na ziarno 10-15 t/ha s.m., a rzepak 10-12 ton s.m.. w celu prawidłowej mineralizacji resztek w glebie powinny być one pocięte na odcinki nie przekraczające 8 cm i równomiernie rozrzucone na powierzchni pola, ponadto wymieszane z glebą na głębokość 6-10 cm, najlepiej agregatem podorywkowym lub talerzówką, tak aby każdy część resztek pożniwnych stykała się z glebą.

Mineralizacja przebiega najszybciej w temperaturze ok 20^oC, w glebie wilgotnej przy właściwym stosunku węgla do azotu C:N. Stosunek C:N powinien być mniejszy niż 30:1, optymalną wartością jest 15-20:1 (taki występuje w oborniku). Słoma zbóż ma stosunek C:N powyżej 60:1. Oznacza to, że słoma jest bogatym źródłem węgla, lecz ubogim w azot. w związku z tym, mikroorganizmy rozkładające biomasę muszą korzystać z azotu glebowego. Gdy jest go zbyt mało, intensywność rozmnażania się mikroorganizmów maleje, co dodatkowo wydłuża rozkład resztek pożniwnych. Aby proces mineralizacji przebiegał prawidłowo niezbędne jest dostarczenie dodatkowej dawki nawozów azotowych w formie np. mocznika (na 100 kg słomy stosuje się 1-1,5 kg N).

Słoma zbóż jako nawóz organiczny jest wykorzystywana głównie w gospodarstwach posiadających mało inwentarza żywego, a więc nie produkujących obornika. Słoma zawiera około 90% suchej masy.

Zawartość składników pokarmowych w świeżej masie zbóż wynosi:

0,5—0,7% N,

0,20% P2O5

1,5% K2O

Po żniwach pozostaje 4 do 6 t/ha słomy zbóż i rzepaku. Przyjmując średnie 5 ton i wykorzystując słomę jako nawóz, zwracamy do gleby około 30  kg azotu, ponad 10 kg fosforu, 60 kg potasu i blisko 20 kg wapnia .

W przypadku kukurydzy wraz z 1 toną resztek wprowadzamy do gleby około 8-12 kg N, 10-20 kg oraz 2-3 kg P₂O₅. Z dawką resztek na poziomie 10-15 ton, wychodzi około 80-180 kg N, 100-300 kg potasu, oraz 20-45 kg fosforu. Tu należy jednak zwrócić uwagę, że wykorzystanie potasu w pierwszym roku wynosi ok. 50 proc, natomiast fosforu ok. 20 proc. Z powyższych wyliczeń wynika, że na glebach o średniej zasobności w potas, po wcześniejszym wprowadzeniu i zagospodarowaniu resztek kukurydzianych, nawożenie potasem pod rośliny mało wrażliwe na ten składnik (np. zboża jare) można praktycznie zaniechać, a w innych przypadkach silnie ograniczyć.

A zatem słoma jest cennym składnikiem wzbogacającym naszą glebę i podnoszącym jej urodzajność.

Źródła:

1. www.portalrolniczy.info
2. www.topagrar.pl