W Polsce uprawia się 130-180 tys. ha. jęczmienia ozimego. Średnie plony przekraczają 32- 35 dt/ha. Natomiast w ogólnopolskich doświadczeniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego przekraczają 90 dt/ha. Wymagania glebowe jęczmienia ozimego są mniejsze niż pszenicy ozimej ale większe niż żyta. Do uprawy nadają się gleby średnio zwięzłe kompleksu pszennego wadliwego , żytniego bardzo dobrego i dobrego , klas bonitacyjnych IIIB- IVB w wysokiej kulturze, o pH 5,5-7, zasobne w magnez. Ryzykowna jest uprawa na glebach lekkich i glebach zwięzłych o nieuregulowanych stosunkach wodno-powietrznych. Najlepszym przedplonem dla jęczmienia ozimego są rzepak ozimy , wczesne ziemniaki, rośliny strączkowe. Jednak te stanowiska są zarezerwowane dla pszenicy ozimej. Dlatego najczęściej jęczmień ozimy uprawiany jest po pszenicy ozimej lub pszenżycie. Optymalny termin siewu jęczmienia ozimego na terenie Wielkopolski przypada między 10-18 września. Jednak coraz częściej pojawiające się inwazje mszyc powodują porażenie wirusami : żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV) i karłowatością pszenicy (WDV), również nie dają zapomnieć o sobie choroby grzybowe. Dlatego rolnicy przesuwają termin siewu na 25-30 września w celu zminimalizowania porażenia. Słabą stroną jęczmienia ozimego jest jego zimotrwałość gdyż brakuje spokrewnionych linii hodowlanych, mogących dostarczyć taki gen uprawianym odmianom. Mrozoodporność w badanych przez COBORU odmianach wynosi od 4,5-6.0. Sezon wegetacyjny 2015/2016 podobnie jak 2011/2012 pokazał jak ważna jest to cecha. Jęczmień ozimy wśród zbóż można traktować jako roślinę wskaźnikową na takie anomalie pogodowe jak: silne mrozy i brak okrywy śnieżnej powodujące jego wymarzanie.
W Krajowym rejestrze znajduje si ę aktualnie 31 odmian jęczmienia ozimego, 25 odmian to odmiany wielorzędowe pastewne , 6 odmian to odmiany dwurzędowe , w tym 2 browarne. Od roku 2014 prowadzi się badania odmian hybrydowych, w których pokładano nadzieje na wysokie plony, jednak plonują one na poziomie najlepszych odmian populacyjnych. w 2017 roku do Krajowego rejestru wpisano 4 pastewne odmiany jęczmienia ozimego :
KWS Lochow - Polska
KWS Astaire- odmiana wielorzędowa
KWS Hoggins- odmiana wielorzędowa
Saaten-Union Polska
Jakubus - odmiana wielorzędowa
Zita – odmiana dwurzędowa
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej podał wstępne wyniki plonowania odmian jęczmienia ozimego w 2017r . Obejmują zaledwie 53% doświadczeń i mogą po pełnej weryfikacji ulec zmianie. Wg. COBORU w tym roku jęczmień ozimy plonował ponadprzeciętnie ( ponad 10 t/ha na poziomie A2), potwierdzają to doświadczenia Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego.
Wzorcem w 2017 roku były takie odmiany jak: KWS Kosmos, SU Melania, Titus gdzie średni plon na poziomie A1 wyniósł 85,8 dt/ha , w 2016r.- 76,7 a w 2015 86 dt/ha. Natomiast na poziomie agrotechnicznym A2 gdzie jest wyższe nawożenie azotowe i stosowane są preparaty dolistne oraz ochrona przed wyleganiem i chorobami uzyskano średni plon wzorca 103,9 dt/ha, w 2016- 87,7 dt/ha a w 2015r 96,9 dt/ha.
Jęczmień ozimy
|
|||||||
Odmiana |
A1 % wzorca |
A2 % wzorca |
|
||||
|
|
2017 |
2016 |
2015 |
2017 |
2016 |
2015 |
JAKUBUS |
|
107 |
110 |
106 |
105 |
113 |
103 |
KWS ASTAIRE |
|
104 |
103 |
108 |
104 |
107 |
110 |
ARENIA |
|
102 |
103 |
104 |
101 |
105 |
104 |
ANTONELLA |
|
102 |
99 |
100 |
100 |
98 |
102 |
SU ELMA |
|
101 |
96 |
103 |
99 |
96 |
103 |
KWS KOSMOS |
|
101 |
109 |
109 |
101 |
109 |
109 |
SU MELANIA |
|
101 |
102 |
100 |
100 |
96 |
101 |
ZENEK |
|
100 |
100 |
102 |
xxxxx |
xxxxxx |
xxxxxx |
Dla Wielkopolski Lista Odmian Zalecanych jęczmienia ozimego w 2017r. jest następująca i obejmuje 6 odmian : TITUS, ZENEK, KWS MERIDIAN, ANTONELLA, HOLMES, SU ELMA
JĘCZMIEŃ OZIMY – LOZ 2017
ANTONELLA Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość 5,0. Odporność na mączniaka prawdziwego duża, na czarną plamistość, plamistość siatkową i rynchosporiozę – duża, na rdzę jęczmienia – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Przedstawiciel hodowcy: Saaten-Union Polska.
KWS MERIDIAN Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość 5,0. Odporność na rynchosporiozę, plamistość siatkową i rdzę jęczmienia – średnia, na mączniaka prawdziwego i czarną plamistość – dość mała. Rośliny średniej wysokości i o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Przedstawiciel hodowcy: KWS Lochow Polska.
HOLMES Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość 4,5 Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia, na czarną plamistość – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Hodowca: Danko HR Choryń
TITUS Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Zimotrwałość 5,0. Odporność na pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego i rdzę jęczmienia – dość duża, na plamistość siatkową, rynchosporiozę i czarną plamistość – średnia. Rośliny wysokie do bardo wysokich, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Przedstawiciel hodowcy: Saaten-Union Polska
SU ELMA Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Zimotrwałość 5,0. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na rynchosporiozę – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Wyrównanie ziarna – dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Plenność bardzo dobra. Pełnomocnik hodowcy: Saaten-Union Polska
ZENEK Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Zimotrwałość 5,5. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia, na ciemnobrunatną plamistość – dość słaba. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. Hodowca: DANKO HR