Integrowana Ochrona Roślin zaleca stosowanie jak najmniejszych ilości substancji chemicznych na powierzchnię pola, aby ograniczyć ich negatywny wpływ na środowisko naturalne. Rolnicy w celu uzyskania wysokich, stabilnych i dobrej jakości plonów winni przestrzegać zaleceń związanych z prawidłowym płodozmianem, nawożeniem oraz ochroną chemiczną plantacji przed chwastami, chorobami i szkodnikami. Zapominają jednak często o ważnym zabiegu zaprawiania materiału siewnego, pozwalającym w znaczący sposób ograniczyć rozwój chorób grzybowych. Zabieg ten jest najbardziej oszczędną, bezpieczną i skuteczną metodą ochrony pozwalającą przy zastosowaniu niewielkiej ilości środka chemicznego zapewnić bezpieczny wzrost roślin w początkowym okresie ich rozwoju.
Początki zaprawiania nasion sięgają starożytnego Egiptu i Rzymu. Wówczas ziarno zaprawiano sokiem z cebuli i wyciągiem z cyprysa. Zaprawy z wody morskiej zaczęto stosować od połowy XVII wieku. Od połowy XVIII wieku stosowane były zaprawy na bazie miedzi. Od roku 1740 do 1808 stosowano do zaprawiania nasion arszenik, a od 1915 roku, aż do 1982 używano rtęci. Dzisiaj większość zapraw nasiennych wytwarzana jest na bazie wody i stosuje się bardzo małe dawki, co wymaga użycia precyzyjnych urządzeń do zaprawiania. Mała dawka zaprawy w połączeniu z precyzyjnym jej rozprowadzeniem na powierzchni ziarna pozwala znacznie ograniczyć obciążenie środowiska naturalnego szkodliwymi substancjami aktywnymi zawartymi w zaprawach.
Zaprawianie nasion, to nic innego jak nałożenie niewielkiej ilości preparatu na całą powierzchnię zaprawianych nasion, a od precyzji wykonania tego zabiegu zależy efekt działania zaprawy. Mamy dwa podstawowe sposoby zaprawiania:
- na sucho ( bejcowanie) – pokrywanie powierzchni ziarna zaprawą suchą
- na mokro ( zaprawy zawiesinowe i ciekłe) – pokrycie powierzchni ziarna zaprawą w postaci zawiesiny lub ciekłego preparatu
Te dwie metody zaprawiania można samodzielnie wykonywać w własnym gospodarstwie rolnym.
Istnieją również metody zaprawiania nasion, których rolnik samodzielnie nie jest wstanie wykonać, są to:
- powlekanie nasion- nałożenie na powierzchnię nasiona mieszaniny zaprawy z specjalnym lepiszczem. Zabieg powoduje oprócz zaprawienia, wyrównanie ziaren pod względem wielkości i kształtu.
- inkrustowanie ziaren - wytworzenie wokół nasion powłoki polimerowej, w której trwale i precyzyjnie rozmieszczone są odpowiednie pestycydy. Metoda ta jest najdroższa i wymaga skomplikowanych urządzeń.
Zaprawy nasienne zastosowane na powierzchni ziarniaka likwidują pierwotne przyczyny porażenia chorobami i niektóre wczesnosezonowe szkodniki. Zwalczają one przede wszystkim grzyby rozwijające się wraz z nasionem. Brak zaprawiania nasion umożliwia rozwój chorób grzybowych w wczesnych fazach rozwojowych roślin uprawnych, może powodować ich całkowite zamierania.
Istnieje grupa chorób, które mogą być zwalczone wyłącznie przez stosowanie zaprawiania:
- głownia pyląca pszenicy
- pleśń śniegowa
- śnieć cuchnąca pszenicy
- śnieć gładka
- fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła
- zgorzel podstawy źdźbła
- pałecznica
- rynchosporioza zbóż
Zaprawianie pozwala zmniejszyć dawkę preparatu, jaka jest zastosowana na powierzchni pola w stosunku do tradycyjnego zabiegu chemicznego. Użycie zaprawy w porównaniu do oprysku zmniejsza obszar kontaktu ze środkiem ochrony roślin z 10000 m2 w przypadku środków stosowanych na liście lub 500 m2 w przypadku preparatów stosowanych doglebowo - do zaledwie 50 m2 w przypadku zaprawiania
Podsumowując, stosowanie zapraw nasiennych :
- ogranicza presję chorób grzybowych we wczesnych fazach rozwojowych roślin uprawnych
- ogranicza koszty produkcji, bo zmniejsza liczbę zabiegów nalistnych przeciwko chorobom grzybowym oraz
- dzięki małej dawce preparatu użytego do zaprawiania, znacząco zmniejsza się negatywne oddziaływanie zabiegu ochrony na środowisko.
Literatura:
,,Choroby roślin uprawnych” Zofi Fiedorow, Zbigniew Weber Wydawnictwo Medix 1996, 1998
,,Integrowana produkcja pszenicy ozimej i jarej” Praca zbiorowa pod redakcją Doc. Dr hab. Marka Korbasa i Doc. Dr hab. Marka Mrówczyńskiego Wydał Instytut Ochrony Roślin Poznań 2009
,,Integrowana produkcja jęczmienia ozimego i jarego” Praca zbiorowa pod redakcją Doc. Dr hab. Marka Korbasa i Doc. Dr hab. Marka Mrówczyńskiego Wydał Instytut Ochrony Roślin Poznań 2010