Wszyscy profesjonalni użytkownicy środków ochrony roślin od 1 stycznia 2014 roku muszą przestrzegać zasad ,,Integrowanej ochrony roślin”.

Integrowana ochrona roślin- to sposób ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, polegającym na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, dający pierwszeństwo metodom nie chemicznym, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Tym samym integrowana ochrona roślin pozwala ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum i w ten sposób ograniczyć presję na środowisko naturalne oraz chroni bioróżnorodność środowiska rolniczego.

Wprowadzenie do powszechnego użycia chemicznych środków ochrony roślin stworzyło wrażenie łatwego, efektywnego i prostego sposobu zwalczania patogenów szkodliwych dla roślin i ochrony plonów. Jednak nadmierne, nie zawsze uzasadnione, stosowanie środków ochrony roślin niesie za sobą także liczne niebezpieczeństwa, takie jak:

1. ograniczanie bioróżnorodności środowiska naturalnego 
2. pojawianie się organizmów szkodliwych (chorób, chwastów i szkodników) ,odpornych na działanie środków ochrony roślin;
3. obecność pozostałości środków ochrony roślin w produktach rolnych w ilościach zagrażających zdrowiu konsumentów.

Konieczność poszukiwania różnych rozwiązań, które pozwoliłyby zapewnić ochronę upraw przed patogenami i uzyskać zadawalający plon przekładający się na  opłacalność ekonomiczną produkcji rolniczej, przy jednoczesnym ograniczeniu opisanych powyżej skutków negatywnych, doprowadziła do opracowania podstaw integrowanej ochrony roślin.

Ważnymi narzędziami, wykorzystywanymi w integrowanej ochronie roślin są:

1. metodyki integrowanej ochrony roślin poszczególnych upraw,
2. progi ekonomicznej szkodliwości patogenów – progi te określają, kiedy stosowanie chemicznej ochrony roślin staje się ekonomicznie opłacalne, tzn. przy jakiej liczebności patogenu szkodliwego dla roślin straty, jakie może on spowodować, przewyższają koszty jego chemicznego zwalczania,
3. systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin – systemy te, bazujące na znajomości biologii organizmów szkodliwych, wskazują optymalny termin wykonania chemicznych zabiegów ochrony roślin.

Obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. wynika z postanowień art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia nr 1107/2009. Artykuł 55 rozporządzenia nr 1107/2009/WE stanowi, że środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie. Właściwe stosowanie środków ochrony roślin obejmuje m.in. zgodność z postanowieniami dyrektywy 2009/128/WE, a od dnia 1 stycznia 2014 r. zgodność z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin, o których mowa w art. 14 .

Zgodnie z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin określonymi w załączniku III do dyrektywy 2009/128/WE:

1) nad chemiczne metody zwalczania organizmów szkodliwych przedkładać należy metody biologiczne, fizyczne i inne metody niechemiczne, jeżeli zapewniają one ochronę przed organizmami szkodliwymi;

2) zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych powinno być osiągane m.in. przez:

a) stosowanie odpowiedniego  płodozmianu,

b) stosowanie właściwej agrotechniki,( uproszczenia mogą powodować nasilenie występowania patogenów)

c) wymiana materiału siewnego - stosowanie odmian odpornych lub tolerancyjnych

d) stosowanie zrównoważonego nawożenia mineralnego, organicznego, wapnowania, nawadniania,

e) stosowanie środków zapobiegających introdukcji organizmów szkodliwych,

f) ochronę i stwarzanie warunków sprzyjających występowaniu organizmów pożytecznych,

g) stosowanie środków higieny fitosanitarnej (takich jak regularne czyszczenie maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin), aby zapobiec rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych,

h) stosowanie środków ochrony roślin w sposób ograniczający ryzyko powstania odporności u organizmów szkodliwych.( przemienne stosowanie substancji czynnej środka ochrony roślin)

Decyzje o wykonaniu zabiegu ochrony roślin powinna być podejmowane w oparciu o obserwację występowania patogenów, z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości. Dokonując wyboru środków ochrony roślin należy brać pod uwagę ich selektywność. Ponadto, stosowanie środków ochrony roślin powinno być ograniczone do niezbędnego minimum, w szczególności poprzez zredukowanie dawek lub ograniczenie ilości wykonywanych zabiegów.

Termin "integrowana ochrona roślin", przyjęty w Polsce jako tłumaczenie terminu angielskiego "Integrated Pest Management" (IPM), niezbyt dobrze odzwierciedla znaczenie oryginału, gdyż IPM znaczy dosłownie "integrowane zarządzanie agrofagami", nie ograniczając się tylko do aspektu ich zwalczania (jak sugeruje termin "ochrona").

Krystian Karnicki ZD Oborniki

Literatura:

Integrowana ochrona upraw rolniczych” Zastosowanie integrowanej ochrony pod redakcją Marka Mrówczyńskiego; Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne Sp. Z o.o. Poznań 2013

,,Integrowana produkcja pszenicy ozimej i jarej”  Praca zbiorowa pod redakcją Doc.dr hab. Marka Korbasa i Doc. Dr hab. Marka Mrówczyńskiego  Wydał  Instytut ochrony roślin  Poznań 2009

,, Integrowana produkcja jęczmienia ozimego i jarego” Praca zbiorowa pod redakcją Doc.dr hab. Marka Korbasa i Doc. Dr hab. Marka Mrówczyńskiego  Wydał  Instytut ochrony roślin  Poznań 2010