Ubezpieczenie majątkowe jest to produkt, którego celem jest:

• Ochrona przed kosztami związanymi z utratą majątku lub zniszczeniem,
• Zabezpieczenie interesów osób od skutków losowego zdarzenia.

Wariantów ubezpieczenia majątkowego jest wiele. Wśród nich należy wyróżnić trzy podstawowe: ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i ubezpieczenia mienia.

1. W zależności od rodzaju zawartego ubezpieczenia zakłady ubezpieczeniowe zapewniają osobie, która uległa wpadkowi, zachorowała bądź dotknęło ją zdarzenie losowe, jednorazowe lub okresowe regularne świadczenie.
2. W przypadku zawartego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, tak zwanego OC, mamy do czynienia z sytuacją, kiedy zakład ubezpieczeniowy zabezpiecza rolnika na wypadek, gdyby wyrządził on szkodę osobie trzeciej i był zmuszony ją naprawić. Posiadanie polisy OC powoduje, że zakład ubezpieczeniowy dokonuje wypłaty odszkodowania poszkodowanemu.
3. Ubezpieczenie mienia to rodzaj ubezpieczenia, które chroni przed utratą majątku wskutek pożaru, kradzieży czy też klęsk żywiołowych takich jak gradobicie, wichury, uderzenie pioruna itd. Uwarunkowania klimatyczne i zawirowania pogody w ostatnich latach wskazują, że ubezpieczenie mienia staje się konieczne. Także w rolnictwie z roku na rok zauważamy coraz więcej strat spowodowanych klęską żywiołową.

Rolnicze ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest obowiązkowe z mocy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Gwarancyjnych z dnia 22 maja 2003r. (Dz.U. Nr 76, poz. 1152 z późn. zm.). Z ustawy tej wynika, że obowiązkowi ubezpieczenia podlega każda osoba fizyczna zajmująca się działalnością rolniczą, posiadająca areał użytków rolnych przekraczający łącznie 1 ha i opłacająca w części lub całości podatek rolny. Niestety obowiązek ten jest nadal lekceważony, ponieważ nie jest egzekwowany. Za brak polisy OC rolnika według ww. ustawy kary winny nakładać jednostki samorządowe (obecnie jest to 200 zł). Dlaczego ustawa jest lekceważona? Może należy zmienić ją na dobrowolną skoro i tak nie wszyscy rolnicy ubezpieczają się? A skąd wiadomo, że nie ubezpieczają się? A chociażby z informacji udzielanych przez rolników do wypełniania protokołów oszacowania strat z powodu klęski żywiołowej. Obecnie trwają prace nad doprecyzowaniem warunków sporządzania tych protokołów. Warto i ten wątek wyjaśnić. Obowiązek ubezpieczenia gospodarstwa rolnego powstaje w dniu objęcia go w posiadanie. Również z dniem zakupu nowego gospodarstwa winno nastąpić jego ubezpieczenie, chyba, że obowiązuje polisa poprzedniego właściciela.

Obowiązkowi ubezpieczenia podlegają też wszystkie budynki i budowle powyżej 20 m² znajdujące się na nieruchomości rolnej. Należy przez to rozumieć, że obowiązkowe ubezpieczenie budynków dotyczy murów i instalacji związanych z budynkiem, fundamentu, schodów, balkonu, dachu, powłok malarskich i tynków ale bez stałych elementów wyposażenia.

Ubezpieczeniem majątkowym obowiązkowym jest również ubezpieczenie OC pojazdów. Ze względu na wypadkowość i związane z tym sankcje oraz dość wysokie kary za brak ubezpieczenia można je nazwać obowiązkowym respektowanym.

Od kilku lat obowiązkiem ubezpieczenia objęte są również uprawy i zwierzęta w gospodarstwie rolnym. Ubezpieczaniu powinny podlegać uprawy zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych natomiast, jeśli chodzi o zwierzęta to należy ubezpieczyć bydło, konie, owce, kozy, drób i świnie. Według danych szacunkowych tylko około 10% rolników korzysta z tego ubezpieczenia, chociaż składka płacona przez rolnika jest częściowo finansowana przez Ministerstwo Rolnictwa (w tym roku 65%). Ilość zawieranych polis ostatnio wzrosła z powodu częstych niekorzystnych zjawisk pogodowych. Jednak nie jest to ilość imponująca i niestety raczej nie wynika z przekonania czy przestrzegania prawa.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2017 r. podpisał umowy z pięcioma zakładami ubezpieczającymi zakładającymi realizację dopłat ze środków budżetu państwa do składek z zakresu ubezpieczenia upraw rolnych lub zwierząt gospodarskich. Są to:

• Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A.,
• Concordia Polska Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych,
• Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW”,
• Pocztowe Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych,
• InterRisk Towarzystwo Ubezpieczeń SA Vienna Insurance Group.

Podsumowując „obowiązek” to konieczność zrobienia czegoś wynikająca z nakazu moralnego lub prawnego. Coraz częściej ubezpieczenia rolnicze są tematem dyskusji w związku z niekorzystnymi anomaliami pogodowymi, dlatego wywiązywanie się z obowiązku w tej kwestii powinno być uregulowane lub zmienione na dobrowolne. Inaczej narażamy się na śmieszność.

Podstawa prawna

1. Ustawa o Ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Gwarancyjnych z dnia 22 maja 2003r. (Dz.U. Nr 76, poz. 1152 z późn. zm.)
2. Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. 2005 Nr 150 poz. 1249 z późn. zm)
3. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2017 r.
4. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie wysokości dopłat do składek z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w 2017 r.