Gmina Rychwał jest jedną z tych gmin powiatu konińskiego tzw. zielonych, bo jej powierzchnia to 79% użytków rolnych i 15% użytków leśnych, na terenie gminy nie rozwija się przemysł ciężki, dominuje sieć małych przedsiębiorstw, co ma duży wpływ na czystość powietrza i środowiska. Władze gminy oraz mieszkańcy upatrują w tym potencjał do rozwoju.
Czyste zbiorniki wodne i duże obszary lasów mieszanych, piesze szlaki turystyczne i ścieżki rowerowe to atuty, które w swojej ofercie przedstawiają gospodarstwa agroturystyczne. Zainwestowano też w tablice informacyjne z umieszczonymi ciekawostkami przyrodniczymi czy opisami dzikiego ptactwa i zwierzyny. W okolicach miasta Rychwał jest obszar z unikatowymi stanowiskami roślinności błotnej „Bagno”, a we wsi Rybie stanowiska sosny pospolitej w wieku około 200 lat, będącymi pomnikami przyrody. Dbałość o środowisko przejawia się również w funkcjonowaniu mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków, kanalizacji sanitarnej (80%), selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, kotłowni olejowych i na paliwo odnawialne (biomasa). Zgodnie z klasyfikacją gmin pod względem zagrożenia dla środowiska i zanieczyszczenia powietrza gmina Rychwał należy do grupy A, czyli do takiej, gdzie nie występują zagrożenia lub występują sporadycznie punktowo. Niestety sąsiedztwo kopalni Konin i Turek (zamknięcie do 2018 roku) ma wpływ na czystość powietrza w gminie. Niemniej jednak priorytetem mieszkańców i władz gminnych jest inwestowanie w kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, by zmniejszyć emisję szkodliwych gazów do atmosfery. Duży nacisk kładzie się na informację o szkodliwości spalania tzw. odpadów domowych a także osobne składowanie popiołu.
W początkowej fazie wprowadzania programu selekcji odpadów temat ten wywoływał emocje i protesty. Dzięki nagłośnieniu tematu segregacji, wskazaniu zdrowotnych korzyści, większość społeczeństwa gminy szybko przekonała się, że odpady z gospodarstw domowych i gospodarstw rolniczych są problemem, który wymaga skutecznych działań. Mieszkańcy odpowiedzialnie segregują odpady, bo im mniej jest odpadów zmieszanych tym mniejsze są też koszty ich unieszkodliwienia.
Wpływ na czystość środowiska mają też przebiegające przez gminę drogi (zwłaszcza krajowe 25 i 434) o dużym natężeniu ruchu pojazdów, które emitują spore ilości zanieczyszczeń. Trudno jest je ograniczać, ale gmina inwestuje w budowę ekranów dźwiękochłonnych przy zwartych zabudowaniach mieszkalnych oraz w nasadzenia drzew i krzewów tzw. zieleń izolacyjną (strefy ekotonowe), które w dużym stopniu nie dopuszczają do rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.
Gmina w 2015 roku zakończyła również zadanie pt.: "Budowa na terenie gminy Rychwał mikroinstalacji prosumenckich wykorzystujących odnawialne źródła energii", współfinansowane z PROW 2007-2013 - działanie "Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej". Jest to jedyny taki projekt realizowany na terenie powiatu konińskiego i jeden z trzech w Wielkopolsce. W ramach tego zadania zostało wykonanych 27 instalacji fotowoltaicznych - 25 na nieruchomościach należących do mieszkańców i 2 na obiektach użyteczności publicznej tj. bibliotece i oczyszczalni ścieków.
Minęło trochę czasu nim mieszkańcy gminy Rychwał zaczęli bardziej troszczyć się o środowisko, bo trudno walczy się ze stereotypami i przyzwyczajeniami. Poszukiwanie terenów pod biogazownie czy fermy wiatrowe nadal trwa. By w przyszłości uniknąć nieporozumień gmina postawiła na edukację najmłodszych w formie spotkań np.: z leśnikami, strażakami, poprzez akcje typu sprzątanie świata czy gminy, sadzenie drzew, poprzez naukę w szkole czy odwiedziny w zakładach oczyszczania miasta. Dzieci i młodzież chętnie biorą udział w szkoleniach i konkursach, np.: „Zielono mi”, „Nie śmiecimy, nie trujemy wszystko pięknie segregujemy‘’ czy „Krajobraz z drzewem w tle”. Gmina Rychwał realizuje zadanie „Kształtowanie świadomości i zachowań ekologicznych dzieci i młodzieży w Gminie Rychwał – projekt BLISKO NATURY”, na które pozyskano środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz ze Starostwa Powiatowego w Koninie. W szkołach powstały zielone sale lekcyjne, wykonano kilka tablic edukacyjnych, zakupiono mikroskopy oraz zestawy do analizy czystości wody, powietrza i gleby. Zajęcia są bardzo ciekawe i lubiane.
Władze gminne mają również na uwadze wspieranie gospodarstw, które chcą budować przydomowe oczyszczalnie ścieków lub usunąć eternit zawierający azbest z pokryć dachowych. Małymi krokami udaje się realizować szlachetny cel ochrony środowiska. Widać postęp w świadomości mieszkańców, w działaniach wspierających odnawialne źródła energii a także w efektywnym korzystaniu z energii elektrycznej (termomodernizacja budynków).
autor: technik doradca Zofia Stempin WODR Poznań ZD w powiecie konińskim
zdjęcia: strona Gminy Rychwał.
