Częste niedobory opadów, które obserwujemy w Polsce już od kilku lat, zmuszają do zmiany sposobu obchodzenia się z wodą. Z powodu powtarzających się okresów bez opadów, powodujących obniżenie się poziomu wód gruntowych, gospodarowanie wodą w rolnictwie musi ulec zmianie.
Kiedy po znacznym wycięciu lasów w Wielkopolsce za czasów średniowiecznych oraz na skutek zwiększonego spływu wód poziom Warty wzrósł o 3 metry, mieszkańcy terenów nadrzecznych zauważyli konieczność regulacji rzeki i zbudowania wałów ochronnych, co w następnych latach sukcesywnie było wykonywane. W okresie po odzyskaniu niepodległości Polska nadal dysponowała dużym obszarem mokradeł i bagien. Nieuregulowane rzeki, co roku zabierały kawałek żyznych ziem i nękały powodziami okolicznych mieszkańców. Szczególnie trudna sytuacja była w okresach spływu kry i wiosennych roztopów. Występowały powodzie zatorowe i regulacja rzek nabierała coraz większego znaczenia.
Po odzyskaniu niepodległości prace te nabrały rozmachu, ale zostały szybko zahamowane przez kryzys gospodarczy i wybuch II Wojny Światowej. Na dużą skalę prace ruszyły po zakończeniu wojny. Ich celem było pozyskanie jak największych obszarów, które mogłyby być wykorzystane w celach rolniczych. Część z tych prac obejmowała jednak osuszanie dużych części dolin rzecznych, co znacznie zaburzało stosunki wodne na zbyt dużym obszarze. W przeszłości systemy melioracyjne opierały się głównie na działaniu odwadniającym. Te wszystkie działania mają wpływ na obecną sytuację. W Polsce mamy obecnie więcej rowów melioracyjnych niż naturalnych cieków wodnych i tymi rowami woda opadowa spływa szybko do Bałtyku.
Mała retencja jest mechanizmem, który prowadzi do zatrzymywania wody w środowisku, jest ona definiowana jako wydłużenie czasu obiegu wody w środowisku, czyli zatrzymywanie lub spowolnienie spływu wód.
Zdolność magazynowania wody posiada każda naturalna powierzchnia terenu: pokrywa roślinna, gleba, wodonośna warstwa gruntu, obniżenie terenu jak również naturalne i sztuczne zbiorniki wodne. Największe ilości wody retencjonowane są w Polsce przez duże zbiorniki, ale najkorzystniejsze dla środowiska i rolnictwa jest zatrzymanie wody w małych rozporoszonych strukturach. Dlatego tak ważne jest zachowanie rowów, oczek wodnych, mokradeł, które zachowują się jak gąbka. Pochłaniają duże ilości wody i później bardzo powoli ją oddają. Dużą rolę w zatrzymywaniu wody posiadają też kanały i cieki. Aby zachodziło działanie retencyjne wspomniane cieki muszą być wyposażone w budowle umożliwiające regulację poziomu wody. Gdy występują opady deszczu i wody jest pod dostatkiem zastawki regulują jej odpływ. Gromadzenie wody w zbiorniku wpływa na podwyższenie się poziomu wód gruntowych, dlatego na terenach przyległych do zbiorników można zaobserwować zwiększenie plonów.
Kolejnym wartym uwagi zjawiskiem jest retencja glebowa. Polega ona na zatrzymywaniu wody w profilu glebowym. Najwięcej wody mogą zmagazynować gleby zwięzłe a najmniej piaszczyste. Aby zwiększyć potencjał zatrzymywania wody należy ograniczać uprawę płużną, bo powstałe po orce skiby zwiększają powierzchnię parowania a sam zabieg przyśpiesza mineralizację i ubytek próchnicy. Korzystnie działa też jak najdłuższe utrzymywanie okrywy zielonej na polach przez uprawianie poplonów i upraw ozimych.
Należy także przeciwdziałać erozji wietrznej. Przede wszystkim poprzez zachowywanie i nasadzanie nowych zadrzewień śródpolnych. Korzystne jest poprawianie struktury gleby i zwiększanie jej zdolności magazynowania wody. Można to osiągnąć między innymi poprzez wprowadzanie do gleby materii organicznej, nawożenie nawozami naturalnymi, przyorywanie poplonów. Konieczne jest też wyrównanie pH gleby poprzez wapnowanie.
Aktualnie prowadzone są działania z zakresu renaturyzacji rzek, czyli przywracania dolin rzecznych do warunków jak najbliższych naturalnym. Temu służy realizowany przez Wody Polskie pierwszy ogólnopolski Krajowy Program Renaturyzacji Wód Powierzchniowych. Działania mają przysłużyć się do zatrzymywania wody w dolinach rzecznych.
Wspomniane działania powinny być dla nas priorytetowe. Dla zatrzymywania wody w środowisku bardzo istotne są działania oparte na małej retencji. Na poziomie gospodarstwa rolnego istotne jest zachowanie rowów, stawów, oczek wodnych, nasadzeń zadrzewień śródpolnych, zachowywanie torfowisk i dbałość o to, aby były odpowiednio nawodnione. Każde takie działanie będzie małym, lecz bardzo istotnym wkładem w zwiększenie ilości wody zatrzymywanej na terenie naszego kraju.