GMO (żywność transgeniczna) Skrót GMO – genetycznie modyfikowane organizmy pochodzi z języka angielskiego od słów Genetikally Modified Organizm .
1.Geny przenosi się przekraczając granice między gatunkami np. geny zwierząt do rośliny .Oczywiste jest , że nigdy w przyrodzie takie organizmy nie powstają w sposób naturalny. Przykładami mogą być:
a) Geny zwierzęce ze zwierzęcymi np. :
Do genu kozy wprowadzono gen pająka ,uzyskując mleko kozy
z białkiem w postaci bardzo mocnych nici ,nadających się do
produkcji kuloodpornych kamizelek
b) Geny zwierząt do rośliny np.
Pomidor z genem ryby
Ziemniak z genem meduzy
Karp i ryż z genem człowieka
Sałata z genem szczura
Soja i kukurydza z genami bakterii
c) Geny roślinne z roślinnymi np.
Do genu soi wprowadza się gen białka orzeszka ziemnego,
w wyniku czego otrzymuje się soję o smaku orzeszków
2) Modyfikacje genetyczne w rolnictwie :
a) Cel modyfikacji rośli uprawnych :
Zwiększenie odporności na herbicydy i szkodniki
Zwiększenie odporności na infekcje wirusowe , bakteryjne ,
Zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany klimatyczne)
Przedłużenie trwałości owoców
Poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek , itd.
b) Najczęściej modyfikowane rośliny
Kukurydza ,soja ,rzepak ,buraki cukrowe ,ziemniaki ,pomidory ,
bawełna , melony , tytoń
c)Kraje produkujące najwięcej GMO to w kolejności:
USA
Argentyna
Kanada
Brazylia
Chiny
RPA
d)Rodzaje produktów spożywczych będących efektem modyfikacji
genetycznej-dostępne dla konsumenta na rynku:
Genetycznie zmodyfikowane rośliny (np. świeże pomidory ,ziemniaki)
Przetworzone rośliny zmodyfikowane genetycznie (np. koncentraty zup pomidorowych , frytki mrożone produkty sojowe )
Żywność produkowana z wykorzystaniem genetycznie zmodyfikowanych organizmów (np. chleb pieczony z zastosowaniem drożdży GM ,piwo wytwarzane z drożdżami GM)
Produkty żywnościowe będące pochodnymi roślin GM ,lecz nie zawierające żadnych komponentów transgenicznych (np. olej rzepakowy otrzymywany z rzepaku GM ,cukier z buraków GM)
3) Żywność modyfikowana genetycznie a zdrowie człowieka .
Potencjalne zagrożenia dla zdrowia człowieka wynikające ze spożywania żywności modyfikowanej genetycznie :
Zaburzenia odporności
Choroby alergiczne
Zmniejszenie płodności
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia hematologiczne
Odporność na antybiotyki
Wzrost zachorowalności na nowotwory
4) Podsumowanie GMO
Modyfikacje genetyczne nie przyczyniły się do zmniejszenia ilości stosowanych herbicydów.
Dowody zebrane w ostatnich latach wykazują niezbicie ,że wysokość plonów bynajmniej nie wzrosła.
Rolnicy ,którzy kupują ziarno GM uzależniają się od chemicznych korporacji ,ziarna są patentowane i trzeba je kupować co roku.
GMO zamiast przyczyniać się do rozwiązania problemu głodu ,dodatkowo powodują jego pogłębienie .
W rejonach turystycznych gdzie będzie się uprawiało rośliny GM nastąpi spadek cen gruntów oraz spadek dochodów instytucji turystycznych i zdrowotnych.
Stwierdzono ,że dochodzi na dużą skalę do krzyżowania między roślinami GM a konwencjonalnymi.
Dobrze udowodniony jest fakt przemieszczania nowych ,obcych genów (np. genów oporności na środki chwastobójcze) z roślin GM (rzepak ,kukurydza ) na uprawy pokrewnych tradycyjnych roślin (nie –GM) a także na pokrewne chwasty drogą przepylenia (groźba powstania „ superchwastów" ) .
Fałszywa obietnica , że „Złoty ryż , czyli produkt wyposażony w beta-karoten według reklam przemysłu inżynierii genetycznej ,pomoże uchronić tysiące dzieci od ślepoty i miliony głodujących od innych chorób wynikających z niedoborów witaminy A.
U szczurów karmionych kukurydzą zmodyfikowaną stwierdzono poważne anomalia zdrowotne podwyższenie liczby białych krwinek ,wzrost poziomu cukru we krwi zaburzenia pracy nerek.
Narodowe Centrum Rejestracji Raka w Malawi (Afryka) ostrzega ,że spożywanie GMO może przyczynić się do rozwoju chorób rakowych. Od 2001 roku rząd Malawi przyjmuje darowizny w postaci GM kukurydzy .Raport z 2004 roku mówi o gwałtownym wzroście zachorowań na raka .Eksperci łączą te dwa fakty.
Wykorzystano materiały szkoleniowe Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Poznaniu –przedstawione na seminarium w Gołuchowie 24.05.2012 r.
Katarzyna Kowalska