Programy rolno środowiskowe funkcjonują już kilka lat chciałbym na przykładzie jednego gospodarstwa ocenić jego funkcjonowanie po kilku latach.
Na początek krótkie przypomnienie o zasadach i celach programu. Celem pakietu Rolnictwo zrównoważone jest zachowanie prawidłowego następstwa roślin oraz właściwe gospodarowanie nawozami mineralnymi i naturalnymi poprzez stosowanie ich w określonych dawkach i w okresach kiedy będą najlepiej wykorzystane przez rośliny ,dzięki temu unikniemy strat składników pokarmowych ,które mogłyby zanieczyścić glebę lub wodę. Wprowadzenie zmianowania wpływa na urozmaicenie krajobrazu rolniczego , ogranicza prowadzenie upraw w monokulturze na których występuje nasilenie chorób, szkodników i chwastów i by je zwalczyć stosuje się coraz więcej środków ochrony roślin których oddziaływanie ujemnie wpływa na środowisko naturalne. Celem pakietu Ochrona gleb i wód jest ograniczenie zanieczyszczenia wód i gleby związkami pochodzenia rolniczego . Dzięki uprawie międzyplonów grunty orne w okresie jesienno-zimowym utrzymane są pod okrywą roślinną i zapobiegają przemieszczaniu się azotu z gleby do wód gruntowych. Uprawa międzyplonów to również zwiększenie żyzności gleby poprzez wzrost materii organicznej jak i dodatkowa pasza dla zwierząt w gospodarstwie.
Teraz kilka słów o gospodarstwie które uczestniczy w programie od kilku lat.
Pan Jan Antczak prowadzi gospodarstwo rolne od 1990 roku. Całkowita powierzchnia gospodarstwa to 19,23 ha z czego użytki rolne stanowią 18,03 ha , w gospodarstwie przeważają gleby słabe , klas IV ,V i VI .Rolnik prowadzi produkcję mieszaną uprawy polowe i chów zwierząt .Uprawia się zboża na paszę, kukurydzę na kiszonkę i trawy z motylkowatymi na sianokiszonkę. Gospodarstwo prowadzi produkcję mleka i bydła opasowego . Stado krów mlecznych które liczy 22 sztuki objęte jest kontrolą użytkowości mlecznej ,średnia wydajność od krowy to 8 tys. litrów mleka. Produkcję prowadzi się w wybudowanej w 2006 roku oborze. Gospodarstwo wyposażone jest w płytę gnojową i zbiornik na gnojówkę oraz nowo wybudowany silos do kiszonki z kukurydzy . Park maszynowy gospodarstwa jest stopniowo modernizowany dzięki funduszom PROW .
W gospodarstwie realizowane są pakiety : Pakiet 1.Rolnictwo zrównoważone , Wariant 1.1 Zrównoważony system gospodarowania , powierzchnia realizowanego pakietu 18,03 ha .Pakiet 8. Ochrona gleb i wód, wariant 8.2 Międzyplon ozimy , powierzchnia realizacji średnio1ha ,siew żyta ozimego , wariant 8.3 Międzyplon ścierniskowy ,powierzchnia realizacji średnio 5ha, siew gorczycy białej w poplonie . Gospodarstwo nie posiada trwałych użytków zielonych, z racji prowadzonej produkcji mleka w płodozmianie znalazły się mieszanki traw z roślinami motylkowatymi. Zmianowanie przedstawia się następująco: jęczmień jary z wsiewką , mieszanka traw z motylkowatymi rok lub dwa lata , kukurydza na kiszonkę , pszenżyto ozime. Warunek stosowania w gospodarstwie trzech gatunków roślin mamy więc spełniony . Z racji dużej obsady zwierząt , rolnik sprzedaje część obornika w zamian za słomę której mu brakuje . Stosowane dawki nawozów naturalnych pozwalają na obniżenie stosowania nawozów mineralnych które są stosowane uzupełniająco na podstawie sporządzanych corocznie planów nawozowych. Poziom nawożenia azotowego przedstawia się następująco : zboża 80-90kg N/ha, kukurydza na kiszonkę 130-140 kg N/ha , mieszanka traw z motylkowatymi 60- 80 kg N/ha .
Plusy i minusy wynikające z realizacji programu rolno środowiskowego w gospodarstwie. Do plusów rolnik zalicza oszczędności jakie uzyskuje przy zakupie nawozów mineralnych , bowiem stosuje je wg sporządzanych corocznie Planów nawozowych które oparte są na analizie chemicznej gleby. Następny plus to uzyskiwanie zadawalających plonów dzięki dobrze dobranemu zmianowaniu roślin oraz plusem jest otrzymywanie corocznie dotacji za realizację pakietu. Jedynym małym minusem jest prowadzenie dokumentacji której żaden rolnik nie lubi prowadzić.
Podsumowując możemy powiedzieć że stosowanie programu w gospodarstwie pozwala na optymalne wykorzystanie składników pokarmowych a tym samym uniknięcie zanieczyszczenia wody i gleby. Poprawie ulega również zasobność gleby w materię organiczną . Plony roślin są wysokie i stabilne a uzyskane niższym nakładem .
Doradca rolno - środowiskowy
Jacek Furmaniak