Komisja Europejska w latach 2021-2027 planuje przeznaczyć na Wspólną Politykę Rolną 365 mld euro, w tym:

- na płatności bezpośrednie 265,2 mld euro,

- na rozwój obszarów wiejskich 78,8 mld euro,

- na wsparcie rynkowe 20 mld euro

Jak więc widzimy płatności bezpośrednie pozostaną zasadniczą częścią Wspólnej Polityki Rolnej, bowiem będą stanowiły 71 %. Nowa perspektywa przewiduje dalszą konwergencję poziomów płatności między państwami członkowskimi, jednak dla naszego kraju pozostaje on niezmienny. Obecnie nasi rolnicy otrzymują dopłaty bezpośrednie na poziomie wyższym niż 90 % unijnej średniej. Postanowienia WPR przewidują, że wyrównanie dopłat ma zastosowanie tylko wtedy gdy poziom dopłat jest poniżej 90 % średniej unijnej.

W latach 2021-2027 dla polskich rolników przewidziano na PROW i dopłaty bezpośrednie 30,5 mld euro, w tym na dopłaty 21,2 mld euro i na PROW 9,2 mld euro. Są to duże pieniądze jednak jest to o 1,6 mld euro mniej niż w poprzedniej perspektywie PROW 2014-2020 ale o 1,8 mld euro więcej niż w okresie PROW 2007-2020. Reasumując Polska po 2020 roku otrzyma na dopłaty bezpośrednie o 91 mld euro więcej, ale na PROW o 11 mld euro mniej.

Porównując nasz kraj do innych państw UE to większe kwoty na dopłaty bezpośrednie otrzyma Francja, Niemcy, Hiszpania i Włochy, ale jeśli chodzi o fundusze na PROW to nasz kraj jest na pierwszym miejscu dofinansowania, za nami są Włosi, Francuzi i Hiszpanie.

Wspólna Polityka Rolna na lata 2021-2027 ma być oparta według założeń Komisji Europejskiej na dziewięciu celach, które mają stanowić podstawę do opracowania przez kraje członkowskie Planów Strategicznych Wspólnej Polityki Rolnej. Cele szczegółowe nowej WPR to:

1. Wsparcie dochodów

2. Zwiększenie konkurencyjności

3. Poprawa pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym

4. Przeciwdziałanie i przystosowanie do zmian klimatu

5. Wspieranie zrównoważonego rozwoju

6. Ochrona przyrody i krajobrazu

7. Wsparcie młodych rolników

8. Promowanie zatrudnienia, rozwój obszarów wiejskich

9. Bezpieczeństwo żywności

Priorytetami nowej WPR wg Komisji Europejskiej ma być wspieranie małych i średnich gospodarstw oraz większe wsparcie dla młodych rolników by zachęcać ich do podejmowania pracy w rolnictwie. W ramach tego Komisja Europejska proponuje by:

- podwyższyć poziom dopłat na ha dla małych i średnich gospodarstw

- ograniczyć płatności bezpośrednie do kwoty 100 tys. Euro na gospodarstwo

- przeznaczyć min 2 % środków przydzielonych na płatności bezpośrednie dla młodych rolników by ułatwić dostęp do gruntów i przenoszenie praw własności

- państwa członkowskie mają dopilnować by wsparcie trafiało wyłącznie do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą.

Państwa członkowskie muszą zdefiniować pojęcie małego gospodarstwa i ustalić definicję takiego rolnika. Małe gospodarstwa będą mogły korzystać z uproszczonej formy występowania o płatności bezpośrednie, jednak definicja musi gwarantować że wsparcie nie trafi dla osób dla których działalność rolnicza stanowi jedynie nieznaczną część ich działalności.

Kolejny priorytet to wsparcie dla młodych rolników, komisja proponuje by kraje członkowskie będą mogły w PROW ustanowić takie wsparcie dla młodych rolników które ułatwi im dostęp do nowoczesnych technik i technologii. Proponuje też zwiększyć kwotę na założenie działalności rolniczej przez młodych rolników do 100 tys. Euro.

Przyszła polityka rolna będzie kładła również duży nacisk na wspieranie działań które służą środowisku i ochronie klimatu bowiem aż 3 cele WPR dotyczą tych zagadnień. Państwa członkowskie będą musiały określić sposób w jaki zamierzają określić te cele. Przyznanie płatności obszarowych zostanie uzależnione od spełnienia praktyk które są przyjazne dla środowiska i klimatu.

Kraje członkowskie będą z płatności bezpośrednich realizować ekoprogramy, zobowiązania te będą wykraczały poza wymogi cross-compliance. Każdy kraj ma opracować własne ekoprogramy w zależności od specyfiki rolnictwa jaki występuje w danym państwie. W naszym kraju trwają również prace nad tzw. ekoschematami, proponuje się że będzie to płatność roczna za realizację praktyk przyjaznych dla środowiska i klimatu. Praktyki te będą różnić się od zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych a przystąpienie do nich będzie dobrowolne. Każdy kraj musi oszacować ilość ha w danej płatności i ustalić stawki płatności. Wśród ekoschematów wymienia się:

1. Obszary z roślinami miododajnymi

2. Zimowe pożytki dla ptaków

3. Mikrosiedliska ptaków-luki skowronkowe

4. Ekstensywny wypas na TUZ

5. Międzyplony ozime

6. Wsiewki śródplonowe

7. Strefy buforowe na GO

8.Opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego

9. Wapnowanie

10. Korzystna struktura upraw

11. Zmianowanie

12. Produkcja integrowana

13. Przyorywanie obornika w ciągu 12 h

14. Aplikacja doglebowa nawozów płynnych

15. Uproszczone systemy uprawy.

Również wsparcie rynków rolnych będzie miało swoje miejsce w WPR na lata 2021-2027, przewiduje się utrzymanie większości instrumentów wsparcia. Istotną zmianą jest to, że programy wsparcia rynków rolnych mają być włączone do Krajowych Planów Strategicznych.

Komisja Europejska duży nacisk kładzie też na wsparcie nowych technologii i innowacji w rolnictwie oraz na cyfryzacje rolnictwa i obszarów wiejskich, zaleca się większe korzystanie z programów komputerowych i aplikacji jak również doradztwo ma służyć swą wiedzą i doświadczeniem większej rzeszy rolników.

Pozostaje więc nam doradcom i rolnikom czekać na nową WPR 2021-2027 by zmierzyć się z jej celami i wymaganiami aby dalej rozwijać polskie rolnictwo.

Opracowanie: Jacek Furmaniak – PZDR Nr 7 w Jarocinie