W kwietniu 2016 roku weszła w życie ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości
z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa co zmieniło zasady zagospodarowania
państwowych gruntów i tak dzierżawa stała się podstawową ich podstawową formą. Według
nowych zasad KOWR ma w pierwszej kolejności oferować grunty rolne w formie przetargu
ograniczonego w którym mogą uczestniczyć tylko rolnicy indywidualni którzy chcą
powiększyć swoje gospodarstwa. Przetargi mogą mieć formę licytacji lub oferty pisemnej .
Żeby zostać dzierżawcą ziemi rolnej trzeba spełniać następujące kryteria :
I .Posiadać status rolnika indywidualnego, czyli
- od co najmniej 5 lat zamieszkiwać w gminie, na obszarze której co najmniej jedna z działek
która wchodzi w skład gospodarstwa rolnego, dowodem potwierdzającym jest
dokument potwierdzający zameldowanie na pobyt stały
- posiadać kwalifikacje rolnicze (wykształcenie rolnicze lub inne wraz z odpowiednim
stażem pracy w rolnictwie min 3 lub 5 lat w zależności od wykształcenia)
- osobiście prowadzić gospodarstwo rolne o powierzchni mniejszej niż 300 ha użytków
rolnych przez okres 5 lat (wymóg ten nie dotyczy rolników którzy w momencie ogłoszenia
przetargu mają nie więcej niż 40 lat lub realizują warunki określone w premii dla młodych
rolników z PROW 2014-2020.
- nie posiadać zaległości finansowych wobec KOWR i innych instytucji państwowych typu
KRUS, ZUS, Skarb Państwa czy Urząd Gminy
- grunty rolne wystawione do przetargu są położone w gminie zamieszkiwania rolnika lub
graniczą z tą gminą.
Osoba która spełnia w/w kryteria może uczestniczyć w przetargach oferowanych przez
KOWR, informacji o przetargach należy szukać na stronie internetowej KOWR, w Urzędzie
Gminy na tablicy ogłoszeń bądź w sołectwie. Jeśli już znajdziemy takie ogłoszenie musimy
złożyć wszystkie wymagane dokumenty jakie zostały wymienione w ogłoszeniu o przetargu,
następnie sprawdzić czy zostaliśmy zakwalifikowani do przetargu, jeśli tak to musimy
wpłacić wadium a następnie złożyć ofertę w przypadku przetargu ofertowego lub stawić się
na przetarg w przypadku licytacji. Jeżeli nasza oferta uzyskała najwyższą liczbę punktów lub
wylicytowaliśmy najwyższy czynsz dzierżawny możemy podpisać umowę dzierżawy
gruntów.
Dzierżawy gruntów z KOWR stały się ostatnio bardzo atrakcyjne a to ze względu na
wysokość czynszu dzierżawnego która ustalana jest dla danego rodzaju gruntu w zależności
od klasy bonitacyjnej. Przyjmowane ceny w przeliczeniu na dt pszenicy z ha są o wiele niższe
do tych które funkcjonują w obrocie między rolnikami. I tak na przykład za 1 ha klasy III
dzierżawa wynosi około 8–9 dt pszenicy rocznie.
Zasady punktacji w przypadku przetargów ofertowych zawarte są w załączniku nr 4 ,,Zasady
oceny kryteriów ofert pisemnych w przetargach ograniczonych do rolników indywidualnych
na dzierżawę”. W/w zasady punktacji znajdują się też w ogłoszeniu o przetargu .
Obecnie obowiązuje następująca punktacja :
1a .Odległość działki na której znajduje się adres zameldowania na pobyt stały od
wydzierżawianej nieruchomości –10 punktów
1b.Odległość nieruchomości rolnej w skład której wchodzą użytki rolne od
nieruchomości z przetargu- 10 punktów
Pomiaru o którym mowa w w/w kryteriach będzie dokonywało się na podstawie mapy
cyfrowej w linii prostej od najbliżej wysuniętej krawędzi działki oferenta do granicy
działki wystawionej do przetargu. Ważne że działki te muszą być w posiadaniu oferenta
od co najmniej 12 miesięcy od daty publikacji ogłoszenia przetargu. Wyjątek stanowią
młodzi rolnicy którzy utworzyli gospodarstwo w okresie krótszym niż 12 miesięcy od
daty ogłoszenia przetargu, wówczas ich działka powinna wchodzić w skład gospodarstwa na
dzień jego utworzenia. W przypadku gdy odległość przekracza 15 km oferent otrzymuje zero
punktów za kryterium, pozostali uczestnicy otrzymują liczbę punktów proporcjonalnie do
odległości z oferty. Odległość jest mierzona w km, z dokładnością do trzech miejsc po
przecinku.
2. Powierzchnia użytków rolnych nabytych lub dzierżawionych z KOWR – 20 punktów
Oferenci lub ich małżonkowie, którzy na dzień składania ofert kiedykolwiek nabyli łącznie
lub są dzierżawcami użytków rolnych z Zasobu o łącznej powierzchni mniejszej lub równej
1,5 - krotności średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym
w województwie - otrzymują maksymalną ilość punktów.
Pozostali uczestnicy przetargu lub ich małżonkowie którzy na dzień składania oferty
kiedykolwiek nabyli lub są dzierżawcami użytków rolnych z Zasobu o łącznej powierzchni
większej niż 1,5 - krotność ww. średniej ale mniejszej niż 300 ha minus powierzchnia
użytków rolnych przeznaczona do dzierżawy - otrzymują liczbę punktów odwrotnie
proporcjonalną do wielkości powierzchni podanej w ofercie
3. Intensywność produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnika – 10 punktów
Ocena jest przyznawana za obsadę inwentarza liczoną w sztukach dużych DJP na 1 ha
użytków rolnych, według średniorocznej obsady w poprzednim roku. Przeliczeń dokona
KOWR na podstawie dokumentów złożonych przez oferenta którymi są np. informacja
z ARiMR, informacja z podmiotów prowadzących rejestr koniowatych czy też informacja od
powiatowego lekarza weterynarii.10 punktów uzyska się za obsadę równą lub większą niż
1,5 DJP/ha. Przy braku produkcji zwierzęcej oferta otrzymuje zero punktów.
Rolnik - dzierżawca będzie zobowiązany umową do utrzymania 80% obsady DJP
w gospodarstwie przez cały okres trwania umowy.
Z w/w obowiązku dzierżawca będzie mógł być zwolniony w przypadku wystąpienia siły
wyższej w gospodarstwie lub w przypadku gwałtownych spadków cen produktów rolnych
wytwarzanych w gospodarstwie rolnika-dzierżawcy.
4. Kryterium wieku rolnika – oferenta – 10 punktów.
Osoba uczestnicząca w przetargu która ma w dniu ogłoszenia wykazu gruntów
przeznaczonych do dzierżawy mniej niż 40 lat otrzymuje 10 pkt., z kolei jeżeli oferent
ukończył 65 lat otrzymuje zero punktów. Pozostali uczestnicy otrzymują liczbę punktów
proporcjonalną do swojego wieku.
5. Powierzchnia użytków rolnych stanowiących dzierżawę, użytkowanie wieczyste i własność
rolnika i jego małżonka – 30 punktów
Powierzchnię w/w użytków podaje się na dzień składania oferty. Max ilość punktów
otrzymuje oferta która mieści się w przedziale od 1 ha do powierzchni preferowanej, którą
przyjmuje się ją na poziomie 3-krotności średniej powierzchni gruntów rolnych
w gospodarstwie rolnym w danym województwie .
Podana wyżej punktacja jest dość czytelna i przejrzysta ale w przypadku gdy na
nieruchomość wystawioną do przetargu jest kilkunastu oferentów i gdy w danym
ogłoszeniu jest kilka nieruchomości, procedura obliczeń punktacji zajmuje kilka
miesięcy co bardzo nieraz niecierpliwi rolników którzy chcieli by już uprawiać
wydzierżawione grunty.
Opracowanie: Jacek Furmaniak PZDR Nr 7 w Jarocinie