Wyświetlenie artykułów z etykietą: żywienie zwierząt

Konferencja w Rannej w gminie Kramsk, powiat koniński, pt.: Zwiększenie wykorzystania krajowego białka paszowego dla produkcji wysokiej jakości produktów zwierzęcych w warunkach zrównoważonego rozwoju, wywołała szerokie zainteresowanie wśród lokalnych rolników, którzy przybyli na spotkanie.

Tematyka dotyczyła najważniejszych zagadnień związanych z krajową produkcją białka roślinnego, ale nie tylko. Wykłady prowadzone przez specjalistów sprowokowały szereg pytań, na które prelegenci odpowiadali z chęcią i zaangażowaniem. Dyskusja była bardzo ożywiona. Z pewnością takie spotkania pomagają w rozwiązaniu wielu problemów, bo z jednej strony jest teoria poparta doświadczeniami a z drugiej praktyka hodowców, którzy wiedzą, czego oczekują od nauki.

Spotkanie zainaugurowała Dyrektor Wielkopolskiego Ośrodka Rolniczego pani Wiesława Witaszak. Następnie głos zabrał prowadzący konferencję pan Grzegorz Apicionek, który po kolei przedstawiał i wywoływał do „tablicy” kolejnych wykładowców.

Konferencja rozpoczęła się wykładem prof. dr hab. Jerzego Barszczewskiego, który przedstawił uczestnikom racjonalne gospodarowanie na użytkach zielonych. Kolejny prowadzący dr Wojciech Mikulski przedstawił aktualną sytuację na rynku roślin strączkowych, pokazując min. udział roślin strączkowych w żywieniu krajowej produkcji zwierząt. Po nim wystąpił prof. dr hab. Jerzy Szukała opowiadający o współczesnej uprawie łubinu wąskolistnego, żółtego i grochu oraz pozostałych roślin bobowatych. Przedstawione przez profesora informacje wywołały liczne pytania i duże zainteresowanie ze strony rolników. Konferencję zakończył dr hab. Tomasz Piechota wykładem na jakże aktualny temat: o racjonalnym gospodarowaniu wodą glebową, który w dzisiejszych czasach niedoboru wody jest bardzo ważny i który uświadamia, że utraconych zasobów naturalnych, w tym wody, nie jest tak łatwo odzyskać. Koniecznie trzeba nauczyć się jej oszczędnie używać a co najważniejsze zapobiegać jej stratom.

Dziękujemy wszystkim za przybycie i zapraszamy na kolejne spotkania organizowane przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.

Rośliny strączkowe uprawiane w naszym klimacie na nasiona z przeznaczeniem na paszę dla świń to przede wszystkim groch siewny, peluszka, bobik oraz słodkie łubiny (biały, żółty, wąskolistny). Nasiona roślin strączkowych, jako pasza mają wiele cech wspólnych: stosunkowo dużą zawartość białka ogólnego, podobny skład aminokwasowy (wysoka zawartość lizyny i niska metioniny), obecność substancji tzw. antyżywieniowych pogarszających wykorzystanie składników pokarmowych. Jednak między składem i wartością pokarmową poszczególnych gatunków istnieją znaczne różnice (Tab.2,3.).

Tab.2.Zawartość wybranych składników pokarmowych w nasionach roślin strączkowych

Tab.3.Zawartość najważniejszych aminokwasów egzogennych w białku nasion roślin strączkowych

Białko nasion strączkowych jest dobrze trawione przez świnie. Strawność białka i aminokwasów łubinów w jelicie cienkim u świń jest wysoka i podobna do śruty sojowej. Strawność białka grochu i bobiku wynosi ok. 70% i jest wyższa niż peluszki. Wartość energetyczna nasion roślin strączkowych dla świń jest większa i mniej zróżnicowana niż dla pozostałych zwierząt monogastrycznych.. Największą wartość energetyczną ma groch.(Tab. 4).

Tab.4.Wartość energetyczna nasion roślin strączkowych dla świń.

Nasiona strączkowych zawierają niewiele wapnia ( 0,1-0,2 %) i więcej fosforu ( 0,4-0,5 %), którego połowa występuje w postaci fitynianów.

Nasiona roślin strączkowych mają zastosowanie przede wszystkim jako pasza białkowa w tuczu świń.         W żywieniu zwierząt młodych i użytkowanych rozpłodowo nasiona roślin strączkowych należy stosować ostrożnie ze względu na obecność związków o charakterze antyżywieniowym. Występowanie i mechanizmy działania tych związków są zróżnicowane: α-galaktozydy, inhibitory proteaz i taniny wpływają przede wszystkim na wykorzystanie składników pokarmowych, natomiast hemaglutyniny, alkaloidy, glukozydy wywierają negatywny wpływ na organizm zwierzęcy.

α-Galaktozydy (rafinoza, stachioza i werbaskoza) występują we wszystkich strączkowych. Ich niekorzystne działanie polega na tym, że nie ulegają trawieniu enzymatycznemu z powodu braku odpowiednich enzymów u zwierząt, lecz są fermentowane przez bakterie jelita grubego powodując tworzenie się dużej ilości gazów powodujących wzdęcia. Niekorzystne działanie α-galaktozydów w  znacznym stopniu można zmniejszyć poprzez dodawanie odpowiednich enzymów do paszy.

Inhibitory enzymów proteolitycznych trzustki, do których należy tzw. czynnik antytrypsynowy występują w nasionach bobiku i grochu, zaś nie występują w łubinach. Powodują one zwiększenie sekrecji enzymów trzustkowych, wzrost endogennych strat azotu, a w efekcie znaczne pogorszenie wykorzystania białka paszy. Ich niekorzystne działanie można znacznie ograniczyć lub nawet wyeliminować przez zabiegi termiczne np. ekstruzję lub toastowanie.

Taniny to rozpuszczalne w wodzie związki fenolowe. Taniny występują w nasionach grochu, peluszki i bobiku, przy czym prawie cała ich ilość występuje w łupinie nasiennej, co pozwala na stosunkowo łatwe ich usuwanie przez obłuskiwanie nasion. Działanie tanin polega na tworzeniu kompleksów z białkami paszy i enzymów trawiennych, a przez to zmniejszeniu strawności składników pokarmowych, zwłaszcza białka i aminokwasów oraz dostępności składników mineralnych.

Hemaglutyniny, zwane także lektynami występują w nasionach grochu i bobiku. Zaliczane są do związków toksycznych. Hemaglutyniny powodują uszkadzanie uszkodzenie komórek nabłonka jelitowego i zmiany w regulacji hormonalnej, prowadzące do zwiększonego katabolizmu białka, tłuszczu i węglowodanów. Hemaglutyniny ulegają inaktywacji przez działanie hydrotermiczne (np. gotowanie).

Alkaloidy (lupanina, sparteina, gramina) są związkami toksycznymi występującymi tylko w łubinach. Toksyczne działanie alkaloidów polega na uszkodzeniu systemu nerwowego, co może objawiać się konwulsjami i paraliżem układu oddechowego. Mniejsze ilości alkaloidów powodują zmniejszenie spożycia paszy, wymioty, a także zmiany w wątrobie i składzie krwi. Świnie są bardzo wrażliwe na działanie alkaloidów. W związku z dużą szkodliwością alkaloidów w żywieniu zwierząt należy stosować jedynie odmiany łubinów i niskiej zawartości tych substancji tzw. odmiany słodkie.

Tab.5. Ograniczenia udziału nasion roślin strączkowych w żywieniu świń.

Stosując nasiona roślin strączkowych w żywieniu świń można uzyskiwać zadowalające wyniki produkcyjne. Warunkiem jest stosowanie się do zaleceń ograniczeń ilościowych u poszczególnych gatunków zwierząt i prawidłowe zbilansowanie dawek pokarmowych lub receptur pasz, przede wszystkim pod względem aminokwasów egzogennych. Dzięki temu można zmniejszyć udział śruty poekstrakcyjnej sojowej.

Tab. 6. Przykładowe receptury paszy pełnoporcjowej w tuczu intensywnym-mięsnym dla przedziału       wagowego 35 – 110kg.

Nasiona roślin strączkowych są jedynymi surowcami wysokobiałkowymi, które można wyprodukować we własnym gospodarstwie. Daje to możliwość zmniejszenia wydatków na pasze z zakupu. Warunkiem dla uzyskania dobrych wyników produkcyjnych jest stosowanie specjalnych mieszanek paszowych uzupełniających (koncentratów lub premiksów) o zawartości aminokwasów bilansujących się z zawartością w nasionach roślin strączkowych. Obecnie w ofercie kilku firm paszowych są już takie produkty. Godne polecenia są zwłaszcza te, które wzbogacono w mieszanki enzymatyczne rozkładające niektóre z substancji antyżywieniowych.

Mgr inż. Michał Bartz

WODR w Poznaniu

Rośliny strączkowe uprawiane w Polsce z przeznaczeniem na pasze... (reszta prezentacji w załaczniku do pobrania poniżej)