Wyświetlenie artykułów z etykietą: mikroelementy dla bydła

Mikroelementy to ważne składniki paszy, które są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu zwierzęcia. Należą do nich takie pierwiastki jak: żelazo, miedź, mangan, cynk, kobalt, jod, molibden, selen, fluor i chrom. Stanowią one od 0,01% do 0,00001% suchej masy organizmu bydła. Jest to niewielka ilość, ale podobnie jak makroelementy pełniają rolę budulcową oraz regulują procesy fizjologiczne. Są niezbędne, a ich niedobór lub co gorsza brak może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych bydła. Przypomnę, że zgodnie z prawem Liebiga, (którego autorem był jednak Carl Sprengel, a popularyzatorem Justus von Liebig) czynnikiem decydującym o produkcji jest ten, którego jest najmniej w paszy. Na szkoleniach dotyczących hodowli bydła przypominam rolnikom, by zwracali uwagę na wszystkie aspekty, jeżeli coś niedobrego dzieje się w stadzie, a więc także na zdrowotność pasz (np. obecność mykotoksyn) oraz zawartość mikroelementów. I tak:

• Żelazo – wchodzi w skład hemoglobiny i mioglobiny, jest składnikiem wielu enzymów. Niedobór żelaza powoduje charłactwo, brak apetytu i anemię.
• Miedź – bierze udział w procesie wytwarzania krwi, wchodzi w skład enzymów, odgrywa ważną rolę w procesach reprodukcji. Jej niedobór powoduje zaburzenia w płodności, w systemie nerwowym, anemię, spadek tłuszczu w mleku oraz utratę apetytu i masy ciała.
• Mangan – jest ważnym pierwiastkiem biorącym udział w tworzeniu tkanki łącznej i kostnej, niezbędny dla normalnego przebiegu procesów rozrodczych, jest składnikiem enzymów biorących udział w przemianie materii. Niedobór tego pierwiastka w paszy powoduje osłabienie wzrostu młodych zwierząt, zniekształcenie kości, osłabienie reakcji immunologicznych i neurologicznych, obniżenie płodności (cicha ruja, ronienie).
• Cynk – bierze udział w komórkowej przemianie materii, wchodzi w skład wielu substancji czynnych (hormony, enzymy), pełni funkcję ochronną dla skóry. Niedobór tego mikroelementu powoduje zahamowanie wzrostu, wypadanie sierści, uszkodzenia skóry i racic, zaburzenia w płodności i zniekształcenie płodów, spadek mleczności, gorsze wykorzystanie paszy, schorzenia wymion krów, gorsze libido u samców.
• Kobalt – wchodzi w skład witaminy B12 (4%), jest niezbędny do budowy hemoglobiny, stymuluje rozwój mikroflory żwacza. Niedobór tego mikroelementu w paszy objawia się utratą apetytu, charłactwem, zaburzeniami w trawieniu, anemią.
• Jod – jest częścią składową tyroksyny, czyli hormonu tarczycy.  Niedobór tego mikroelementu powoduje niedoczynność tarczycy (tworzenie się wola), niedorozwój gruczołów płciowych, trudności w zacieleniu, śmiertelność embrionów, spadek mleczności, wypadanie sierści, a u cieląt obniżenie przemiany materii i przyrostów, zmiany skórne i brak okrywy włosowej.
• Molibden – uczestniczy w przemianie materii i wchodzi w skład enzymów. Jego niedobór powoduje anemię, biegunkę, porażenie.
• Selen – wchodzi w skład hormonu chroniącego komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi utlenianiem. Niedobór tego mikroelementu powoduje zaburzenia w płodności, zatrzymanie łożyska, zahamowanie wzrostu, zanik mięśni u młodych zwierząt. Zwierzęta cierpiące na niedobór selenu są bardziej podatne na raka. U bydła pobierającego paszę z dużym niedoborem selenu częściej występują skurcze mięśni, co prowadzi do zawału serca. 

W jednym kilogramie mleka krowa oddaje z własnego organizmu następującą ilość mikroelementów: 4,5 mg cynku, 0,6 mg żelaza, 0,4 mg jodu, 0,3 mg miedzi. Dlatego wiadomo, ile należy tych mikroelementów uzupełnić. Najtrudniej jest zbilansować dawkę pokarmową dla bydła pod względem pozostałych mikroelementów i pierwiastków śladowych. Należałoby wykonać laboratoryjną analizę pasz w gospodarstwie, a jest to dość kosztowne. Nie mniej jednak chcę podkreślić, że produkcja zwierzęca zaczyna się w polu i należy zadbać o  prawidłowe nawożenie roślin, wtedy potrzebne pierwiastki na pewno znajdą się w paszy.