Obecność pożytecznych mikroorganizmów w miejscu prowadzenia chowu czy hodowli zwierząt ma niebagatelne znaczenie dla dobrostanu zwierząt, poprawy stanu ich zdrowia i stanu otoczenia. Dobrostan jest bezpośrednio związany z jakością wody podawanej zwierzętom, odpowiednim stanem powietrza w pomieszczeniach, właściwym postępowaniem z obornikiem, gnojówką i gnojowicą, jak i przygotowaniem i przechowywaniem pasz. Probiotyki są specyficznymi żywymi szczepami pożytecznych mikroorganizmów, które podawane człowiekowi i zwierzętom wywierają korzystny wpływ na ich organizmy. Zapewniają one równowagę wśród mikroorganizmów zasiedlających dany organizm. Wśród probiotyków przeważającą grupę stanowią bakterie kwasu mlekowego. Ważną cechą tych bakterii jest zdolność do wytwarzania licznych enzymów poprawiających strawność pokarmu. Ponadto w układzie pokarmowym wykazują istotną cechę: rozkładają niepożądane składniki pożywienia. Pożyteczne mikroorganizmy, ich odpowiednie kompozycje sprzyjają polepszeniu i utrzymaniu dobrostanu m.in. poprzez:

- poprawę trawienia i dzięki temu przyrostu masy ciała zwierząt

- poprawę funkcji fizjologicznych, ograniczenie występowania biegunki

-  ograniczenie schorzeń skóry

- obniżenie i regulację liczby komórek somatycznych w mleku

- likwidację odorów pochodzących z emisji gazów takich jak: amoniak, siarkowodór, merkaptany

- poprawę jakości powietrza w pomieszczeniach inwentarskich i magazynach poprzez likwidację zagniwania materii organicznej

- zmniejszenie uciążliwości wobec środowiska i sąsiedztwa

- redukcję liczebności owadów, przede wszystkim much (oprysk w budynkach inwentarskich, oprysk ściółki i pryzm)

- ograniczenie w populacji mikroorganizmów chorobotwórczych

- pomoc w utrzymywaniu czystości obiektów, stanowisk udoju, ciągów kanalizacyjnych, kojców, urządzeń, osprzętu, pomieszczeń socjalnych, magazynów, wybiegów itp.

Zastosowanie kompozycji pożytecznych mikroorganizmów ostatecznie pozwala na ograniczenia w stosowaniu antybiotyków i środków dezynfekujących.

Dostępne są preparaty zawierające pożyteczne mikroorganizmy, przeznaczone do zastosowania w miejscach magazynowania zbóż, pasz, okopowych, słomy, siana, zielonek, kiszonek itp. Służą one do spryskiwania zarówno bezpośrednio płodów rolnych, jak i samych miejsc składowania. Zabiegi te mają za zadanie zabezpieczyć przed rozwojem pleśni i w konsekwencji wyeliminować zagrożenie zanieczyszczenia pasz mykotoksynami.

Pożyteczne mikroorganizmy doskonale nadają się do uszlachetniania obornika, gnojówki i gnojowicy. Przefermentowany z mikroorganizmami obornik jest doskonałym źródłem materii organicznej dla gleby. Można go traktować wręcz jako szczepionkę mikrobiologiczną. Uszlachetniając obornik należy dobrze ugnieść pryzmę obornikową, aby wyeliminować w niej nadmiar tlenu, dzięki czemu mogą w niej przebiegać głównie procesy beztlenowe. Wówczas w wyniku działania pożytecznych mikroorganizmów następuje szybki proces fermentacji i już po kilku miesiącach obornik staje się łatwym do załadunku i roztrząsania na polu nawozem. Podczas procesu fermentacji nie uwalnia się z niego amoniak, dzięki czemu azot zostaje zatrzymany w nawozie. Fermentacja przy udziale kompozycji pożytecznych mikroorganizmów przebiega w niskich temperaturach i nie wymaga napowietrzania, dzięki czemu obornik nie zagrzewa się i nie paruje. Procesy gnilne zostają wyeliminowane, przez co nie ma odorów. Podobnie rzecz ma się z gnojówką i gnojowicą – przefermentowane z pożytecznymi mikroorganizmami stanowią swoistą szczepionkę mikrobiologiczną dla gleby. Przefermentowana gnojowica staje się cennym nawozem organicznym poprawiającym strukturę gleby i jej żyzność. Jest wolna od patogenów i toksyn, które zwykle znajdują się w gnojowicy nieprzefermentowanej, nie wykazuje właściwości parzących dla roślin. Pożyteczne mikroorganizmy eliminują zagniwanie i wstrzymują wydzielanie gazów, takich jak amoniak, siarkowodór, itp., dzięki czemu nie wydziela ona uciążliwych odorów. Azot pozostaje związany w nawozie. Przefermentowana gnojowica jest bogatsza w makro- i mikroelementy dobrze przyswajane przez rośliny. Kompozycje pożytecznych mikroorganizmów posiadają też zdolności rozpuszczania osadu, kamienia moczowego i mułu znajdujących się w zbiornikach, co bardzo ułatwia wypompowywanie nawozu. Pomagają też udrażniać kanały i kraty, co ułatwia spływ gnojowicy w systemach bezściołowych.

W chowie i hodowli pożyteczne mikroorganizmy doskonale nadają się zakiszania kiszonek, rewitalizacji wody i jako dodatek do pasz. Zaleca się je nawet do zabezpieczania wymion i strzyków przed infekcją – należy przemywać po udoju. Oczywiście nie należy stosować jednocześnie wszystkich form aplikacji w pełnych zalecanych dawkach, ponieważ spowoduje to zbytnie przyspieszenie procesu trawienia i rozstrój organizmu. Na przykład średnie zużycie 1 – 1,5 litra preparatów z pożytecznymi mikroorganizmami na krowę w ciągu miesiąca, sumując wszystkie formy aplikacji, wystarcza do utrzymania właściwego dobrostanu w oborze. Pożyteczne mikroorganizmy doskonale sprawdzają się w chowie i hodowli drobiu, przede wszystkim do higienizacji pomieszczeń, zarówno po zakończeniu cyklu produkcyjnego, jak i przed zasiedleniem kurnika. Poleca się również roztworami pożytecznych mikroorganizmów opryskiwać pastwiska, w celach odżywczych i ochronnych. Osoby zainteresowane szczegółowymi informacjami dotyczącymi pożytecznych mikroorganizmów, czy już nabyciem tych preparatów, powinny nawiązać kontakt z licencjonowanym doradcą lub regionalnym centrum mikroorganizmów.

Źródło: Pożyteczne mikroorganizmy ProBioEmy.

Wioletta Kmiećkowiak

Dział EOŚ WODR w Poznaniu