Obszar C – Dobrostan zwierząt. Obowiązek od 2013 roku.
Dobrostan zwierząt to wymogi z obszaru C wymogów wzajemnej zgodności. Wymogi z tego obszaru obowiązują posiadaczy wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich od 1 stycznia 2013 r. Wprowadzenie dobrostanu zwierząt jako wymogu wzajemnej zgodności ma na celu zapewnienie zwierzętom zdrowia, stosownej opieki i komfortu.
Wymogi wzajemnej zgodności obejmujące dobrostan zwierząt podzielone są na trzy grupy:
- Wymogi dotyczące ochrony wszystkich zwierząt gospodarskich
- Wymogi dotyczące minimalnych norm ochrony cieląt
- Wymogi dotyczące minimalnych norm ochrony świń.
Wybrane wymogi ogólne:
- Zwierzęta powinny być pod opieką wystarczającej liczby personelu posiadającego odpowiednie umiejętności, wiedzę i kompetencje zawodowe;
- Rolnik jest obowiązany doglądać zwierzęta gospodarskie co najmniej raz dziennie;
- Rolnik jest obowiązany wyposażyć pomieszczenia, w których utrzymywane są zwierzęta gospodarskie w stałe lub przenośne oświetlenie sztuczne, w celu umożliwienia kontroli tych pomieszczeń i doglądania umieszczonych w nich zwierząt o każdej porze;
- Rolnik, który utrzymuje zwierzęta gospodarskie, jest obowiązany przechowywać przez okres 3 lat dokumentację weterynaryjną dotyczącą przebiegu leczenia, przeprowadzonych zabiegów weterynaryjnych oraz padłych zwierząt;
- Zabiegi lekarsko-weterynaryjne może wykonywać tylko lekarz weterynarii;
- Rolnik, który wyposaża pomieszczenia, w których utrzymywane są zwierzęta gospodarskie, w mechaniczny lub automatyczny system wentylacji zapewnia, że system ten łączy się z:
ü systemem alarmowym sygnalizującym awarię systemu wentylacyjnego,
ü systemem wentylacji awaryjnej;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby pomieszczenia, w których utrzymywane są zwierzęta gospodarskie, oświetlone były przystosowanym dla danego gatunku zwierząt światłem sztucznym lub zapewniony był dostęp światła naturalnego;
- Rolnik jest obowiązany karmić zwierzęta gospodarskie paszą dostosowaną do ich gatunku, wieku, masy ciała i stanu fizjologicznego oraz w taki sposób i taką paszą, aby nie powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić zwierzętom gospodarskim dostęp do odpowiedniej ilości wody lub w inny sposób zaspokoić ich zapotrzebowanie na płyny.
Wybrane wymogi dotyczące ochrony cieląt:
- Rolnik jest obowiązany doglądać cielęta:
ü utrzymywane w systemie otwartym co najmniej raz dziennie;
ü utrzymywane w pomieszczeniach co najmniej dwa razy dziennie.
- Rolnikowi nie wolno utrzymywać cieląt na uwięzi z wyjątkiem pory karmienia, a w czasie jej trwania nie dłużej niż jedną godzinę;
- Rolnik jest obowiązany, w przypadku stosowania uwięzi podczas karmienia cieląt utrzymywanych grupowo do stosowania uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń, które nie zmuszają zwierzęcia do przebywania w nienaturalnej pozycji i nie powodują zbędnego bólu, uszkodzenia ciała albo śmierci. Rolnikowi nie wolno zakładać cielętom kagańców;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby w pomieszczeniach, w których utrzymywane są cielęta obieg powietrza, stopień zapylenia, temperatura, względna wilgotność powietrza i stężenie szkodliwych gazów utrzymywane były na poziomie nieszkodliwym dla zwierząt;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby cielęta miały zapewniony dostęp do światła naturalnego lub aby pomieszczenia, w których utrzymywane są cielęta, oświetlone były przystosowanym dla nich światłem sztucznym (co najmniej pomiędzy godziną 900 a 1700);
- Rolnikowi zabrania się utrzymywania cieląt powyżej 8 tygodnia życia w pojedynczych boksach, z wyjątkiem gospodarstw utrzymujących mniej niż 6 cieląt jednocześnie i cieląt chorych;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby kojce, w których cielęta utrzymywane są pojedynczo miały właściwe wymiary oraz budowę;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby kojce, w których cielęta utrzymywane są grupowo miały powierzchnię zapewnione minimalne powierzchnie;
- Rolnik jest obowiązany, w przypadku utrzymywania cieląt w pomieszczeniach, utrzymywać na ściółce cielęta do ukończenia 2 tygodnia życia;
- Rolnik jest obowiązany karmić cielęta paszą dostosowaną do ich gatunku, wieku, masy ciała i stanu fizjologicznego;
- Rolnik jest obowiązany karmić cielęta co najmniej dwa razy dziennie;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić cielętom powyżej 2. tygodnia życia dostęp do wystarczającej ilości świeżej wody lub zapewnić możliwość zaspokajania pragnienia poprzez picie innych płynów. Jednakże w przypadku upałów oraz cieląt chorych rolnik jest obowiązany zapewnić stały dostęp do świeżej wody;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby cielęta otrzymywały pokarm matki niezwłocznie po urodzeniu, nie później jednak niż przed upływem 6 godzin od urodzenia;
- Rolnik jest obowiązany stosować w żywieniu cieląt paszę zawierającą taką ilość żelaza, która zapewnia w ich krwi poziom hemoglobiny wynoszący co najmniej 4,5 milimol/litr;
- Rolnik jest obowiązany stosować w żywieniu cieląt powyżej 2 tygodnia życia karmę zawierającą pasze włókniste, przy czym dawkę tej paszy dla cieląt od 8. do 20 tygodnia życia zwiększa się od 50 do 250 g dziennie.
Wybrane wymogi dotyczące ochrony świń:
- Rolnik jest obowiązany utrzymywać świnie w pomieszczeniach oświetlonych co najmniej przez 8 godzin dziennie światłem naturalnym lub sztucznym o natężeniu co najmniej 40 lux;
- Rolnik nie powinien, w pomieszczeniach, w których utrzymuje się świnie, narażać tych zwierząt na hałas stały lub wywoływany nagle, a natężenie tego hałasu nie powinno przekraczać 85 dB;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, w przypadku utrzymywania świń na betonowej podłodze szczelinowej, aby szerokość otworów i beleczek w podłodze była zgodna z prawem.
- Rolnikowi nie wolno utrzymywać świń na uwięzi;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby powierzchnia kojca, w którym knury utrzymywane są pojedynczo, wynosiła co najmniej 6 m2, a gdy krycie odbywa się w kojcu – co najmniej 10 m2;
- Rolnik jest obowiązany, w przypadku grupowego utrzymywania warchlaków, tuczników, knurów, loch i loszek po kryciu do zapewnienia im odpowiedniej wielkości kojca;
- Rolnik jest obowiązany, w stadach powyżej 9 sztuk loch, utrzymywać grupowo lochy i loszki od 4. tygodnia po pokryciu do tygodnia przed przewidywanym terminem proszenia, przy czym minimalna długość każdego z boków kojca powinna być zgodna z prawem;
- Rolnik jest obowiązany zaopatrzyć kojec, w którym utrzymuje się lochy i loszki w tygodniu poprzedzającym przewidywany termin ich proszenia, w materiał umożliwiający budowę gniazda, chyba że nie jest to możliwe ze względu na stosowany w gospodarstwie system odprowadzania gnojowicy;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić w przypadku utrzymywania loch z prosiętami, aby kojec wyposażony był w przegrodę zapobiegającą przygnieceniu prosiąt przez lochę oraz w kojcu wydzielona była część podłogi trwałej albo pokrytej matą, albo wyściełanej słomą lub innym odpowiednim materiałem;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić prosiętom swobodny dostęp do karmiącej lochy;
- Rolnik jest obowiązany karmić świnie co najmniej raz dziennie, a jeżeli utrzymuje świnie grupowo – zapewniać im dostęp do paszy w tym samym czasie;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić świniom powyżej 2. tygodnia życia stały dostęp do wystarczającej ilości świeżej wody;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, lochom w okresie między odsadzeniem prosiąt a okresem okołoporodowym i loszkom, wystarczającą ilość pokarmu wysokoenergetycznego oraz pokarmu objętościowego lub wysokowłóknistego;
- Zabiegi lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne lub inne zabiegi wynikające z technologii produkcji, wykonywane są na zwierzętach wyłącznie przez osoby posiadające kwalifikacje określone odrębnymi przepisami, z zachowaniem koniecznej ostrożności, w sposób zapewniający ograniczenie cierpień i stresu zwierzęcia;
- Wszelkie zabiegi, w celach innych niż lecznicze lub diagnostyczne, albo w celach identyfikacji świń, zgodnie z odpowiednimi przepisami, a które w rezultacie prowadzą do uszkodzenia lub utraty wrażliwej części ciała albo zmiany układu kostnego, są zakazane, z wyjątkiem redukcji kłów u prosiąt i knurów, obcinania części ogona, kastracji samców, kolczykowania nosa u świń utrzymywanych w systemie otwartym, jeśli zabiegi te prowadzone są z uwzględnieniem przepisów prawnych;
- Zabiegi dotyczące skracania kłów oraz obcinania ogona można wykonywać ze względu na bezpieczeństwo świń oraz jako przeciwdziałanie okaleczaniu innych świń oraz tylko wtedy gdy środowiskowe metody zapobiegania agresji są nieskuteczne i przed ukończeniem 7 dnia życia. Po ukończeniu przez prosięta 7 dni, zabiegi mogą być wykonywane tylko w długotrwałym znieczuleniu;
- Wszystkie produkty lecznicze wydawane z przepisu lekarza, w tym uspokajające, mogą być podawane zwierzętom, z których lub od których pozyskuje się produkty pochodzenia zwierzęcego, wyłącznie przez lekarza weterynarii;
- Rolnik jest obowiązany, jeżeli jest to konieczne, do poddania zabiegom przeciwko zewnętrznym i wewnętrznym pasożytom prośnych loch i loszek umieszczonych w kojcach do proszenia;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić, aby prosięta co najmniej do 28. dnia od dnia ich urodzenia przebywały z lochą, chyba że wystąpi zagrożenie zdrowia lochy lub prosięcia. Jednakże prosięta mogą być odsadzane także z innej przyczyny, nie wcześniej jednak niż w 21 dniu od dnia urodzenia, jeżeli po odsadzeniu zostaną umieszczone w pomieszczeniu uprzednio oczyszczonym, odkażonym i odizolowanym od pomieszczeń, w których utrzymuje się lochy;
- Rolnik jest obowiązany, w przypadku utrzymywania loch, loszek, warchlaków i świń na chów grupowo, do podjęcia działań minimalizujących agresję i zapobiegających walkom zwierząt, w szczególności-izolację świń chorych, zranionych, agresywnych oraz stały dostęp do materiałów absorbujących ich uwagę;
- Rolnik jest obowiązany zapewnić świniom stały dostęp do materiałów i przedmiotów absorbujących ich uwagę, w szczególności słomy, siana, drewna i trocin, o jakości nie wywierającej szkodliwego wpływu na ich zdrowie;
Opracowano na podstawie: Zasada Wzajemnej Zgodności (cross-compliance) Minimalne normy, Obszar A, Obszar B i Obszar C obowiązujący od 2013 r. Informacje o wymogach wzajemnej zgodności w gospodarstwach rolnych dla rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie i wsparcie w ramach niektórych działań PROW 2007 – 2013. MRiRW
Wioletta Kmiećkowiak
Dział EOŚ WODR w Poznaniu