Jesienny sezon na przetwórstwo warzyw i owoców trwa w najlepsze. Chętni mogą wypróbować  nie tylko własne rodzinne receptury , ale także  mają okazję wzbogacić domową spiżarnię o nowe oryginalne  w smaku przetwory. Tym bardziej, że są  przepisy , które pokazują jak można z warzyw zrobić dżemy , które uraczą podniebienie.

A z jakich warzyw  można zrobić dżemy? Proponuję przetwory z wykorzystaniem cukinii, dyni i marchwi.

Wartości odżywcze wybranych warzyw- zawartość w 100 g

Cukinia-wartość kaloryczna 15 kcal, wysoka wartość dietetyczna, zawiera wit. C, PP, B1, karoten. Owoce nie kumulują metali ciężkich, sprzyjają przemianie materii.

Dynia- wartość kaloryczna 39 kcal, zawiera 1,3 g białka,0,3 g tłuszczu, 7,7 g węglowodanów. Szczególnie cenna jest dynia o pomarańczowym miąższu, gdyż ma dużo karotenu, czyli prowitaminy A. Miąższ dyni zawiera witaminę A ( 2 mg),witaminę C ( 8-9 mg) i witaminy z grupy B ( B1, B2). Dynia jest zasobna w składniki mineralne takie jak wapń ( 20 mg), magnez ( 10 mg), żelazo ( 0,8 mg), fosfor (140 mg).Jeszcze bardziej bogate w składnik odżywcze są pestki dyni. Jest w nich około 45%tłuszczu, około 27% białka, od 11 do 19 % węglowodanów. Wartość energetyczna pestek nasion dyni jest 20 razy większa niż miąższu. Nasiona zawierają witaminy B1i B2,lecytynę, enzymy, pektyny i kwasy organiczne.

Właściwości  lecznicze dyni

Spożywanie dyni jest zalecane:

• w chorobach reumatycznych, przy zapaleniu pęcherza moczowego i nerek-przyspiesza oddawanie moczu
• przy zapaleniu jelita cienkiego i krwawej –biegunce jako środek uspokajający i łagodzący

stosuje się dynię gotowaną, smażoną lub świeży sok z dyni

• przy zaparciach – kompot z dyni
• w chorobach żołądka, przy łuszczycy,
• do wzmocnienia odporności organizmu
• przeciwko pasożytom przewodu pokarmowego –pestki
• do zwalczania stanów zapalnych gruczołu krokowego i do profilaktyki-pestki

Marchew -wartość kaloryczna 41 kcal, zawiera  dużo karotenu,1 g białka, 0,2 g tłuszczu, 8,7 g węglowodanów ogółem, w tym  2,4 g błonnika,  witaminy B1, B2,B6,PP, potas, sód, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan. Należy do warzyw lekko strawnych. Zapobiega chorobom nowotworowym przewodu pokarmowego, ma zastosowanie w leczeniu chorób skory i oczu, anemii, reumatyzmie, cukrzycy, przeciw pasożytom przewodu pokarmowego i niedokrwistości. Gotowana leczy biegunki.

Warzywa na słodko-przepisy na konfitury  i dżemy.

Konfitura z cukinii

Składniki:2,5 kg cukinii, 0,5 kg cukru, 2 galaretki pomarańczowe, 2,5 łyżki kwasku cytrynowego,

Wykonanie: cukinię obrać, umyć, zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Przełożyć do garnka, dusić do rozgotowania,. Dodać cukier, galaretki, wymieszać i chwilę gotować. Wsypać kwasek cytrynowy i wymieszać.  Gorącą konfitura napełnić słoiki, zakręcić  wieczka– nie gotować.

Dżem z dyni

Składniki: 2,5 kg dyni, 1 kg cukru, 3 łyżeczki kwasku cytrynowego, 3 galaretki pomarańczowe, pół olejku pomarańczowego

Wykonanie: dynię obrać, umyć, pokroić w kostkę. Przełożyć do garnka, dodać cukier i kwasek cytrynowy, wszystko wymieszać i odstawić na 12 godzin. Potem zagotować i na małym gazie chwilę jeszcze pogotować. Dodać 3 galaretki i olejek, wymieszać – galaretki muszą się rozpuścić. Gorący dżem nałożyć do słoików, zakręcić  wieczka– nie gotować.

Dżem z dyni i jabłek

Składniki: 2 kg dyni, 2 kg jabłek, 1 kg cukru, 1 opakowanie cukru waniliowego, 1 galaretka pomarańczowa

Wykonanie: dynię i jabłka obrać, usunąć nasiona, umyć i pokroić w kostkę. Do oddzielnych garnków włożyć dynię i jabłka, wlać trochę wody i gotować aż  miąższ  rozpadnie się. Połączyć dynię i jabłka, dodać cukier, cukier waniliowy –chwilę smażyć Dodać galaretkę i wymieszać , przełożyć do słoików, zakręcić wieczka– nie gotować.

Dżem dyniowo- gruszkowy z orzechami

Składniki: 1kg musu z dyni, 1 kg gruszek, 1 cytryna, 1,5 szklanki cukru, 1 szklanka posiekanych włoskich orzechów

Wykonanie: dynię upiec w piekarniku do miękkości, zmiksować. Dojrzałe gruszki obrać i pokroić na kawałki, rozgotować. Dodać mus z dyni, sok z cytryny i cukier –dodawać porcjami i sprawdzić, żeby nie było za słodkie. Smażyć do zgęstnienia, dodać uprażone na patelni orzechy włoskie, wymieszać. Gorącą masą napełnić słoiki, zamknąć, odwrócić do góry dnem.

Dżem z marchewki

Składniki: 1kg marchewki, 1 kg cukru, 4 cytryny

Wykonanie: marchew obrać, umyć , pokroić w krążki (można zetrzeć na tarce o grubych oczkach), przełożyć do garnka i zalać małą ilością wody. Gotować  aż zmięknie -około 30 minut- w razie potrzeby dolać wody. Wystudzić i zmiksować. Przygotować syrop. Cukier zagotować z dwoma szklankami wody, gotować tak długo aż syrop zgęstnieje. Potem dodać zmiksowaną marchew, sok z  cytryn i otartą skórkę z cytryny. Smażyć  cały czas mieszając. Gorącym dżemem napełnić słoiki, zamknąć, odwrócić do góry dnem.

Alicja Nowak

WODR w Poznaniu