Kapusta jest warzywem, które powinno w naszym jadłospisie gościć jak najczęściej. Dlaczego? Ponieważ zawiera wiele cennych wartości odżywczych,a jednocześnie ma właściwości lecznicze. Pierwsze wzmianki dotyczące kapusty chwalą jej walory lecznicze. Prawdopodobnie to Celtowie byli pierwszymi, którzy zapoczątkowali uprawę kapusty i jej nazwa „brassica” wywodzi się od celtyckiego słowa „ brasic” oznaczającego kapustę. W starożytnej Grecji i Rzymie kapusta była powszechnie uprawiana. Jedno z jej leczniczych zastosowań dotyczyło usuwania skutków nadmiernego spożycia alkoholu. Pierwsze informacje o uprawie kapusty głowiastej białej w Polsce pochodzą z XV wieku, a szerzej została opisana w wieku XVII.
Z rodziny kapust to kapusta głowiasta biała ma ogromne znaczenie gospodarcze i zajmuje pierwsze miejsce w strukturze uprawy polowej warzyw ( ponad 25%).Jest to wynikiem stosunkowo łatwej uprawy, wysokich plonów i dość niskich kosztów produkcji oraz możliwości spożywania w stanie świeżym przez cały rok.
Jakie kapusta głowiasta biała ma właściwości lecznicze?
Jest wykorzystywana w fitoterapii przy leczeniu stanów zapalnych i nieżytów przewodu pokarmowego, chorobach dróg oddechowych i kamicy nerkowej. Kapusta pomaga utrzymać równowagę kwasowo – zasadową w żołądku. Okłady ze świeżo zmiażdżonych liści kapusty pomagają na wszelkiego rodzaju obrzęki, przy zapaleniach stawów, jak i przy zwichnięciach. Ropiejące rany, oparzenia, mokre egzemy leczy się miazgą z liści kapusty połączoną z białkiem jajek, gdyż fitocydy kapusty działają bakteriobójczo. Zabijają też gronkowca złocistego. Kapusta zawiera olejki gorczyczane w składzie których występuje siarka. Wpływają one korzystnie na apetyt. Kapusta jest zaliczana do warzyw antyrakowych.
Jakie wartości odżywcze ma kapusta biała?
Kapusta jest warzywem niskokalorycznym, bo 100 g ma tylko 30 kcal. Ma dużą wartość odżywczą i zawiera 1,5 g białka, 0,2 g tłuszczu, 5,7 g węglowodanów. Jest cennym źródłem witamin i związków mineralnych. Zawiera około 0,3 mg witaminy A, 0,03- 0,06 mg witaminy B1, 0,03 – 0,05 mg witaminy B2, 0,009 – 0,14 mg witaminy B6, 30 – 40 mg witaminy C i niewielkie ilości witamin E, K i U. Oprócz nich w 100 g świeżej masy kapusty jest dużo składników mineralnych:
- 6-7 mg sodu
- 177-250 mg potasu
- 17-76 mg wapnia
- 21-31 mg fosforu
- 0,3 mg żelaza
- 13 mg magnezu
Najlepiej spożywać kapustę na surowo, bo przez gotowanie traci dużo witamin, zwłaszcza witaminy C. Natomiast kapusta kiszona dobrze zachowuje witaminę C, bo w 80-90%.
Co jeszcze warto wiedzieć o kapuście?
- Przykry zapach gotowanej kapusty można usunąć wkładając do garnka kawałek chleba lub wlewając mleko.
- Kapusty kiszonej nie należy płukać, nawet gdy jest bardzo kwaśna-enzymy kapusty dezynfekują przewód pokarmowy. Należy wtedy dodać słodkie jabłka, marchew, rodzynki lub miód.
Kilka przepisów na potrawy z kapusty.
Kotlety z kapusty
1 kg kapusty białej, 15 dag cebuli, 2 jajka, 1 szklanka bułki tartej, sól, pieprz, 10 dag tłuszczu do smażenia
Kapustę pokroić w kawałki. Zalać gorącą, osoloną wodą, gotować pod przykryciem, odcedzić i wystudzić, potem zmielić. Cebulę drobno pokroić, podsmażyć, dodać do kapusty. Do zmielonej kapusty dodać jajka, połowę porcji bułki tartej, przyprawić do smaku solą i pieprzem. Formować owalne kotleciki, panierować w bułce, smażyć z obu stron na złoty kolor. Podawać z sosem grzybowym, pomidorowym lub z ziemniakami.
Kapusta z fasolą
1 główka kapusty (średniej wielkości,)1/2 szklanki fasoli perłowej,1cebula, 2 łyżki oleju, 1- 2 łyżki mąki, 2 łyżki koncentratu pomidorowego, 40 dag kiełbasy, 10 dag żółtego sera, sól, pieprz, majeranek
Z kapusty usunąć głąb i grubsze nerwy, pokroić w kostkę, włożyć do garnka, dodać olej i wodę, zagotować. Potem odkryć na 10 minut i dogotować pod przykryciem. Cebulę drobno pokroić, usmażyć, dodać lekko zrumienioną mąkę, połączyć z kapustą, fasolą, koncentratem i pokrojoną kiełbasą. Doprawić do smaku, przełożyć do naczynia żaroodpornego, posypać startym serem, zapiec. Podawać jako samodzielne danie z surówkami.
Surówka z kwaszonej kapusty z borówkami lub żurawiną
35 dag kwaszonej kapusty, 2-3 łyżki smażonych borówek lub żurawiny
Niezbyt kwaśną kapustę grubo posiekać, wymieszać z borówkami.
Alicja Nowak ,WODR w Poznaniu