Nowoczesna zagroda wiejska
Zagroda wiejska zwana inaczej działką siedliskową, jest to teren wydzielony z obszarów użytków rolnych, lecz z nimi funkcjonalnie związany. Przeznaczony jest on na cele budowlane gospodarstwa oraz na przyległe podwórze, wybiegi, warzywnik, sad i jagodnik przydomowy.
Zagroda powinna być estetyczna, ale przede wszystkim funkcjonalna i dostosowana do potrzeb rolnika, a przede wszystkim powinna spełniać potrzeby wszystkich domowników.
Podział funkcjonalno-przestrzenny zagrody
Zagroda wiejska powinna składać się z czterech podstawowych części. Część pierwsza znajdująca się najbliżej domu - zazwyczaj stanowi ją ogród reprezentacyjno-ozdobny. Drugą część powinien stanowić ogród wypoczynkowy, w którym znajdzie się miejsce na altanę, grill lub miejsce zabaw dla małych dzieci. Trzecia część jest typowo gospodarcza - tutaj mamy najmniejsze pole do popisów projektowych, ponieważ jest już ona zagospodarowana i ściśle wiąże się z istniejącą zabudową i komunikacją. Część czwartą, użytkową naszej zagrody stanowi zaplecze gospodarcze, a mianowicie ogród warzywny, jagodniki, tunele foliowe czy sady. Mamy więc strefę mieszkalno-wypoczynkową, produkcyjną (roślinną i zwierzęcą), magazynową (pasze, płody rolne, nawozy, środki ochrony roślin) oraz warsztatowo-garażową. Każda strefa powinna być na obszarze zagrody wyraźnie wyodrębniona. Budynki powinny być tak zlokalizowane, aby mogły zapewnić dobrą organizację pracy, mieszkania i wypoczynku. Magazyny powinny być połączone dogodnymi, krótkimi trasami. Budynki inwentarskie najlepiej powinny być zlokalizowane po stronie zawietrznej w stosunku do budynków mieszkalnych i magazynowych, aby zapach nie nawiewał w ich kierunku. Budynki inwentarskie powinny być położone od strony pastwisk i dogodnie połączone z magazynami paszowymi i wybiegami. Ciągi paszowe i gnojowe powinny być jak najkrótsze i najprostsze i nie powinny się ze sobą krzyżować. Podwórze i drogi powinny być utwardzone, a wody opadowe odprowadzone. Zagroda powinna być ogrodzona, a część mieszkalno-wypoczynkowa oddzielona od części produkcyjnej i magazynowej.
Otoczenie zagrody
Trzeba całe otoczenie dopasować je do naszego stylu życia i potrzeb. Tam musi być to, co lubimy. Poszukując pomysłu na ogród warto przeprowadzić "naradę rodzinną". Oczekiwania domowników są przecież tak różne. I to właśnie ich potrzeby, tradycje i upodobania powinny być odzwierciedlone w rozwiązaniach funkcjonalnych i zabudowie siedliska. Pani domu pragnie mieć piękny ogród reprezentacyjno-ozdobny, który byłby wizytówką całej posesji. Pan domu potrzebuje przestrzeni, aby móc swobodnie poruszać się po podwórzu, a dzieci, one pragną wolności i miejsca do nieokiełznanej zabawy.
W ogrodzie reprezentacyjno-ozdobnym powinny znaleźć się rabaty z krzewów i bylin (nie radzę tworzenia kompozycji tylko z roślin iglastych). Spróbujmy stworzyć w ogrodzie 4 pory roku! Wiosną niech zakwitnie żółta forsycja, różowy migdałek i cała masa tulipanów, krokusów. Latem oko będą cieszyły tawuły, hortensje, jesienią astry, rozchodniki. A zimą ogniki z czerwonymi koralikami, iglaki, czy zimozielone pnącze! Pamiętajmy również, aby w naszym ogrodzie zagościły rośliny podkreślające charakter naszego, czyli wiejskiego ogrodu. Posadźmy pod płotem malwy, niech z rabat z nieśmiertelnymi iglakami wyglądają łubiny i ostróżki! Jeśli mamy dość miejsca pokuśmy się o szum wody tryskającej z fontanny lub maleńkie poidełko, z którego chętnie będą korzystać nasze zwierzaki.
Ogród wypoczynkowy to przede wszystkim miejsce do swobodnego wypoczynku. Postarajmy się o stworzenie w nim odpowiedniej atmosfery. Wszystko zależy od nas! Wybudujmy altanę z kamiennym kominkiem, miejsce na grill lub ognisko.
W części gospodarczej musimy zachować tylko zdrowy rozsądek i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinniśmy wyznaczyć miejsce na maszyny i sprzęt rolniczy (parking zaplanujmy z dala od miejsc zabaw dzieci), zabezpieczmy go przed wścibskimi i dociekliwymi milusińskimi. Nie powinniśmy też zapomnieć o miejscu składowania odpadów, tych organicznych (kompostownik) jak i nieorganicznych.
Część użytkowa będzie zapleczem gospodarczym dla naszego gospodarstwa domowego, czyli ogródek owocowo-warzywny. Może tam znaleźć mała szklarenka lub tunel foliowy.
Całe gospodarstwo powinno być estetycznie i harmonijnie powiązane z otaczającym krajobrazem. W skład estetycznego zagospodarowania zagrody wiejskiej wchodzą następujące elementy: ogrodzenie, zadrzewienie osłonowe, zadrzewienie dekoracyjnie, sad oraz warzywnik. Ogrodzenie spełnia rolę zabezpieczającą przed wstępem niepożądanych osób i zwierząt. Zatem ogrodzenie stanowi element architektoniczny, wpływający w zasadniczy sposób na estetykę zagrody. Toteż dobór ogrodzenia pod względem wysokości, koloru i materiału powinien być dopasowany do ogrodzeń sąsiednich i otaczającego krajobrazu. Do budowy ogrodzeń powinny być stosowane materiały trwałe, odporne na wpływy atmosferyczne. Zaliczamy do nich: ogrodzenia murowane z siatki na słupkach lub w ramkach na cokole. W krajobrazie wiejskim najbardziej naturalnie wyglądają ogrodzenia drewniane. Należy dążyć do rozwiązań oszczędnych, a zarazem efektownych. Nieodłączną częścią ogrodzenia jest brama i furtka, które powinny być ściśle związane zarówno pod względem wysokości jak i architektury, nie muszą być one koniecznie wykonane z tego samego materiału co ogrodzenie, ale jest pożądane, aby był on lekki i mocny. Bramy i furtki powinny otwierać się do wewnątrz nieruchomości i muszą być wyposażone w urządzenie sygnalizacyjne (dzwonek) dostępne od zewnątrz. Elementem ułatwiającym życie listonoszom są instalowane przy furtce skrzynki na listy.
Najładniejszym wykończeniem ogrodzenia zagrody jest zieleń ozdobna i osłonowa. Zaliczamy do niej żywopłoty. Mogą być one prowadzone w różnych formach: strzyżone, rosnące, niskie, wysokie, liściaste, iglaste albo mieszane liściasto - iglaste. Żywopłoty to nie tylko ważny element dekoracyjny, ale też osłona od wścibskich sąsiadów, izolacja od kurzu, hałasu i zanieczyszczeń. Przy doborze krzewów do żywopłotu powinno się rozpatrywać zarówno ich walory estetyczne jak i wymagania glebowo - klimatyczne. Krzewy i drzewa żywopłotowe sadzi się jesienią lub wczesną wiosną jednorzędowo lub dwurzędowo, przyjmując 5 krzewów na 1 metr bieżący rzędu. Po upływie 1 roku, przy żywopłocie ciętym, strzyże się krzewy na wysokości 10 cm nad ziemią. Starsze krzewy należy ciąć od 30-40 cm nad ziemią w zależności od rozkrzewienia. Żywopłoty iglaste tnie się zwykle po 3-5 latach od posadzenia. Krzewy rosnące w formie zwartej w połączeniu z drzewami tworzą zieleń osłonową. Zapobiegają przed rozprzestrzenianiem się pożarów, chronią przed silnymi wiatrami i zamieciami śnieżnymi. Pasy zieleni chronią przed przykrymi zapachami i pyłami nawiewanymi z dróg i pól. Zadrzewienie dróg i podwórzy gospodarskich w upalne dni lata daje cień tak bardzo pożądany dla ludzi i zwierząt. Drzewa wysokie należy sadzić w odległości 5-7 metrów od budynku lub ogrodzenia, a krzewy w odległości 1,5 metra. W okresie letnim znaczna część życia codziennego w zagrodzie odbywa się w najbliższym otoczeniu domu mieszkalnego. W związku z tym w jego pobliżu powinien być gustownie i praktycznie zaprojektowany ogród rekreacyjno - wypoczynkowy.
Jak zorganizować miejsce wypoczynku, aby było zaciszne i dobrze wkomponowane w pozostałą część działki? Jeśli jest ono zlokalizowane od strony ulicy wiejskiej, bądź przy granicy sąsiedniej działki to wydaje się słuszne wprowadzenie osłony z roślin ozdobnych. Doskonale nadają się do tego niskie żywopłoty lub krzewy sadzone w niewielkiej odległości od 1,5 do 2 metrów. Najkorzystniej jeśli ich terminy kwitnienia są różne, a więc wiosną - forsycja, tawuła drobnolistna i migdałek, w ciągu lata - lilaki, niskie jaśminowce i pigwowce, późnym latem - hortensja i ogniki. Podstawową częścią ogrodu jest trawnik - zielony dywan koszony przynajmniej raz na tydzień, ogrodowe meble w postaci stoliczka z krzesłami oraz ławeczka umieszczona w cieniu. Nie należy zapominać o oczku wodnym, skalniaku, rabacie bylinowej, pergoli itd. itp.
Zagroda wiejska jest dziełem indywidualnym, dlatego jej zabudowa, kształt, różne rozwiązania architektoniczne i estetyczne zależą tylko od naszej wyobraźni i kieszeni.
Opracowała: Ewa Tuliszka