PROPOZYCJE
NA PODSTAWIE MATERIALÓW Z MINISTERSTWA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
OPRACOWAŁ:
mgr inż. Krzysztof Graf
KE przedstawiła projekt reformy Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020
Komisja Europejska ogłaszając. projekt reformy Wspólnej Polityki Rolnej UE na lata 2014 - 2020 podkreśliła, że jej celem będzie podniesienie konkurencyjności europejskiego rolnictwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego Europy, wraz z jednoczesną promocją wysokiej jakości produktów, ochroną środowiska i rozwojem obszarów wiejskich.
Jak proponuje KE:
I FILAR
- Podstawą WPR mają pozostać dopłaty bezpośrednie do hektara, jednak Komisja proponuje wprowadzenie wielu zmian w systemie ich przyznawania oraz stopniowe zrównanie ich poziomu we wszystkich państwach Unii Europejskiej.
- Projekt budżetu przewidywał dla naszych rolników dopłaty w wysokości 210 euro na hektar, ale wprowadzony nowy zapis o możliwości przesunięcia środków z II do I filaru WPR pozwoli podnieść dopłaty do wysokości 230-240 euro na hektar.
- Ponadto dopłaty mają otrzymywać jedynie aktywni rolnicy, czyli tacy, których przychód z płatności bezpośrednich rocznie przekracza bądź jest równy 5% łącznej sumy przychodów z działalności nierolniczej (nie dotyczy rolników którzy otrzymali poniżej 5 tys. euro).
- Projekt zakłada też, że jeden beneficjent nie będzie mógł dostać dopłat wyższych niż 300 tysięcy euro.
- Specjalnie premiowani będą rolnicy, którzy będą spełniać tzw. trzy "zielone" warunki ochrony środowiska. Chodzi o:
- dywersyfikację kultur,
- zabezpieczenie ziemi pod pastwiska oraz
- przekazanie 5% upraw na infrastrukturę ekologiczną.
Mogą wtedy liczyć na otrzymanie należnych dopłat w pełnej wysokości.
Natomiast rolnik, który nie będzie spełniał tych warunków otrzyma jedynie 70% należnych mu dopłat.
- Nowy projekt WPR zakłada też, że małe kilkuhektarowe gospodarstwa będą mogły zamiast "tradycyjnych" dopłat otrzymywać jednorazowo od 500 do 1000 euro rocznie. Dokładne kwoty wsparcia dla nich ustali każde państwo w ramach tzw. narodowej koperty. To zwolni takich rolników z "niepotrzebnych obciążeń administracyjnych" i kontroli, które teraz muszą spełniać, ubiegając się o "tradycyjne" dopłaty. Każde małe gospodarstwo rolnicze będzie mogło wybrać tę formę jednorazowej rocznej dopłaty, ale tylko na początku perspektywy finansowej (czyli w 2014 roku). Ma to zapobiec sztucznemu mnożeniu się gospodarstw.
- Komisja zapowiedziała zrównywanie dopłat w całej Unii, ale mimo starań nowych państw UE, nie zaproponowała jednakowej we wszystkich krajach podstawowej stawki dopłat. Ci, którzy dostają teraz najwięcej, będą otrzymywać stopniowo nieco mniej (ale nie więcej, niż 10 proc. mniej wobec obecnych dopłat). To zmniejszanie różnic ma następować stopniowo do 2018 roku, ale i wtedy dopłaty w UE nie będą jeszcze równe. Na jednakowe wysokości dopłaty nie zgodzili się m.in. główni płatnicy netto do budżetu UE, czyli Niemcy i Francja.
II FILAR
KE zaproponowała również zmiany w II filarze nowej Wspólnej Polityki Rolnej. Mają one
- premiować rolników aktywnych, prowadzących intensywną produkcję. Ich zadaniem jest także wspieranie tych, którzy chcą w swoich gospodarstwach prowadzić innowacyjne metody produkcji.
- Nowością są zachęty dla młodych rolników (poniżej 40 lat) i dopiero rozpoczynających działalność. Według propozycji KE, przez pięć lat mieliby obowiązkowo dostawać o 25 proc. dopłat więcej niż średnia krajowa, pod warunkiem, że posiadają mniej niż 25 hektarowe gospodarstwa. Komisja Europejska podkreśla, że wspieranie rolnictwa wśród młodych jest konieczne, gdyż tylko 7 proc. rolników ma mniej niż 40 lat, a dwie trzecie ma ponad 55 lat. W Polsce te proporcje są dużo korzystniejsze , gdyż aż 16% naszych rolników jest w wieku poniżej 40 lat i pod tym względem Polska jest unijnym liderem.
Jednym z nowych priorytetów II filaru jest wspieranie tworzenia przez rolników grup. Kraje będą zobowiązane rejestrować je i z nimi negocjować.
Zdecydowanie niedobrą wiadomością dla Polski jest to, że KE zaproponowała zamrożenie wydatków na Wspólną Politykę Rolną na poziomie z 2013 roku, czyli około 418 mld euro (w tym 317 mld euro na I filar, a 101 mld euro na II filar) w latach 2014-2020. Ponadto KE przewiduje około 17 miliardów euro do ewentualnego wykorzystania jeśli wystąpią np. sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym, na pomoc żywieniową dla najuboższych, na badania i innowacje, czy na walkę ze skutkami globalizacji.
Budżet na Wspólną Politykę Rolną UE na lata 2014 - 2020 przyjęty dla całej Unii będzie ogólnie mniejszy o 10% w stosunku do okresu 2007-2013, ale Polska ma otrzymać teraz więcej niż poprzednio o 1,6 mld euro.
Z kwoty 28,6 mld euro - 18,8 mld euro przeznaczone zostanie na dopłaty bezpośrednie, czyli I filar WPR, a pozostałe - 9,8 mld euro na rozwój obszarów wiejskich - czyli II filar.
Możliwe będzie przesunięcie do 25% środków z rozwoju obszarów wiejskich (II filar WPR), na dopłaty bezpośrednie (I filar WPR). Pieniądze na rozwój obszarów wiejskich mogą zostać uzupełnione z budżetu krajowego.
Propozycję dotyczącą zmian pomiędzy PROW 2007-2013 a PROW 2014-2020 w zakresie nowych działań oraz nowego nazewnictwa przedstawiają zamieszczone poniżej tabele.
Podkreślić należy, iż podane informacje mają charakter propozycji. Ministerstwo Rolnictwa cały czas pracuje nad nową formą przyszłego PROW. O ostatecznej formie poszczególnych działań decydować będą akty legislacyjne, które stanowią o faktycznym zakresie i warunkach pomocy. Tak więc chcąc podejmować decyzje mające związek z przyszłym okresem budżetowym UE od 2014 roku należy obserwować na bieżąco pojawiające się akty prawne i na ich podstawie wyciągać wnioski dotyczące własnych działań.