Mijający okres budżetowy Unii Europejskiej ma zawsze do siebie to, iż w ostatnim roku kończy się pula dostępnych pieniędzy. Poza tym jak to zwykle bywa chętnych jest dużo więcej niż pieniędzy, a zainteresowanie dotacjami na inwestycje prowadzone na terenie obszarów wiejskich rośnie. Toteż zaczynają liczyć się działania, o których mniej słyszano, a dzięki którym można jednak zrealizować zaplanowane inwestycje.

Przykładem takiego działania jest Program Operacyjny Ryby na lata 2007-2013. Jego zasadnicza część została skierowana dla rybactwa, osób pracujących w rybactwie oraz osób odchodzących z rybactwa oraz terenów objętych działaniem Lokalnych Grup Rybackich. Końcowymi beneficjentami tych projektów są społeczności rybackie, zatrudnieni w sektorze rybackim lub ci, którzy poprzez swoją pracę mają związek z sektorem, społeczności lokalne, publiczne lub prywatne organizacje zaangażowane w lokalny rozwój wybranego obszaru (organizacje pozarządowe, fundacje, stowarzyszenia, lokalne rady, społeczność obywatelska). Wnioskować mogą obok osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej także sektor gospodarczy, przedsiębiorstwa już funkcjonujące oraz osoby fizyczne podejmujące działalność.

W przypadku osób prowadzących lub podejmujących działalność gospodarczą ważnym jest wsparcie finansowe w ramach osi 4, które obejmuje Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich, w tym działanie 4.1.3: „Podnoszenie wartości produktów rybactwa, rozwoju usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa”

Za wybór projektów, które będą finansowane w ramach strategii odpowiadają Lokalne Grupy Rybackie (LGR), które prowadzą nabór i selekcję wniosków. W Polsce mamy 48 LGR, w tym 40 grup śródlądowych oraz 8 nadmorskich. Pomoc finansowa jest przyznawana na realizację operacji, która:

 

·         jest zgodna z opracowywaną przez każdą grupę Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich (LSROR)

·         będzie realizowana na obszarze gmin objętych LSROR

·         została wybrana przez LGR

 

Dla przedsiębiorców szczególnie interesującym jest działanie 4.1.3, w ramach którego możliwe jest:

1) tworzenie i rozwój systemów sprzedaży bezpośredniej produktów rybactwa

2) podejmowanie i rozwój działalności gospodarczej w zakresie:

- konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli,

- naprawy i konserwacji statków i łodzi,

- handlu detalicznego, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi,

- działalności usługowej związanej z wyżywieniem,

- działalności związanej z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalności powiązanej,

- działalności prawniczej, rachunkowo-księgowej i doradztwa podatkowego,

- działalności w zakresie architektury i inżynierii, badań i analiz technicznych,

- opieki zdrowotnej,

- działalności sportowej, rozrywkowej i rekreacyjnej,

- naprawy i konserwacji komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego,

- wykonywania robót budowlanych wykończeniowych

- działalności związanej z zakwaterowaniem lub usługami gastronomicznymi.

Pomoc finansową przyznaje się w formie zwrotu kosztów kwalifikowanych w wysokości do 60% tych kosztów. Przyznaje się ją do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi 400 000 zł na jednego beneficjenta, z tym że pomoc na jedną operację nie może przekroczyć 300 000 zł.

KOSZTY KWALIFIKOWALNE:

Koszty kwalifikowane obejmują większość kosztów związanych z prowadzeniem prac budowlanych oraz zakupem maszyn, urządzeń (także używanych !!!) i wyposażenia oraz dokumentacji potrzebnej do realizacji przedsięwzięcia. Obowiązuje ogólna zasada, iż są to koszty faktycznie poniesione przez wnioskodawcę, bezpośrednio związane z realizacją operacji i poniesione nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa precyzyjnie definiuje czego do kosztów kwalifikowanych nie zalicza się:

1) Zakupu używanych maszyn, urządzeń lub innego sprzętu, jeżeli:

- zostały zakupione z udziałem środków publicznych w okresie 5 lat poprzedzających rok ich nabycia,

- ich wartość rynkowa przewyższa wartość  nowych,

- nie spełniają wymagań technicznych;

2) Nabycia gruntów, budynków, budowli lub prawa do dysponowania nimi, jeżeli:

- Nabycie ich nie miało bezpośredniego związku z operacją,

- Ich wartość przewyższa wartość rynkową lub odtworzeniową ustaloną w drodze wyceny w operacie szacunkowym,

- Podmiot zbywający w okresie 5 lat poprzedzających ich zbycie , otrzymał pomoc na ich zakup ze środków publicznych,

- powyżej 10% wartości wszystkich kwalifikujących się wydatków na daną operację

3) Nakładów rzeczowych niemających bezpośredniego związku z operacją

4) Amortyzacji środków trwałych, jeżeli beneficjent nie przedstawił pisemnego oświadczenia, że dokonał odpisów amortyzacyjnych

5) Pracy własnej wykonywanej przez wnioskodawcę będącego osoba fizyczną i pracy wolontariuszy

6) Kosztów ogólnych operacji, w tym kosztów połączeń telefonicznych, opłat za zużytą wodę, energię elektryczną i nośniki energii, składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne wnioskodawcy i osób przez niego zatrudnionych:

- powyżej 10% wartości netto operacji,

- które nie miały bezpośredniego związku z operacją

- które zostały naliczone niezgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie

7) Kosztów poniesionych poza obszarem LSROR

Do wniosku o dofinansowanie załącza się szereg dokumentów, zależnie od rodzaju działalności i wnioskodawcy:

·         Opis operacji pod kątem spełniania lokalnych kryteriów wyboru

·         Aktualny odpis z KRS albo zaświadczenie o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej,

·         Pełnomocnictwo- jeśli zostało udzielone,

·         Kopia dokumentu tożsamości (osoba fizyczna),

·         Kopia dokumentu potwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cel związany z realizacją operacji,

·         Dokument potwierdzający planowane koszty operacji (kosztorys inwestorski lub oferty związane z realizacją operacji),

·         Uproszczony plan biznesowy,

·         Pozwolenia budowlane lub zgłoszenie zamiaru wykonania robót - gdy jest wymagane,

·         Pozwolenie wodnoprawne – gdy jest wymagane,

·         Studium wykonalności – w przypadku braku pozwoleń lub zgłoszenia

·         Zezwolenie na prowadzenie chowu lub hodowli ryb w polskich obszarach morskich - gdy jest wymagane,

·         Kosztorys inwestorski – w przypadku gdy do kosztów kwalifikowalnych zalicza się  wniesione nakłady rzeczowe dotyczące robót budowlanych lub prac konstrukcyjnych

·         Operat szacunkowy - w przypadku gdy do kosztów kwalifikowalnych zalicza się  wniesione nakłady rzeczowe w postaci nieruchomości,

·         Decyzja w sprawie, spełniania wymagań weterynaryjnych określonych dla prowadzenia danego rodzaju działalności

·         Szczegółowy opis operacji z podaniem specyfiki kosztów oraz wskazaniem źródeł finansowania – gdy wymaga tego specyfika operacji,

·         Opis projektu kampanii, targów, wystawy, badania, wdrażanego systemu lub szkolenia z podaniem specyfiki kosztów oraz wskazaniem źródeł finansowania – gdy wymaga tego specyfika operacji,

Wybór projektów do dofinansowania dokonywany jest przez Komitet LGR do wysokości limitu dostępnych środków, w terminie 45 dni  od ostatniego dnia składania wniosków. LGR dokonuje sprawdzenia zgodności z Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich (Projekt musi przyczynić się do osiągnięcia co najmniej jednego celu ogólnego, celu szczegółowego oraz może być realizowana w ramach co najmniej jednego środka)

PROCEDURA OCENY WNIOSKÓW:

Ocena złożonych wniosków następuje według określonych przez LGR kryteriów wyboru operacji. Po selekcji LGR sporządza listę rankingową projektów, która wraz z uchwałą Komitetu LGR w sprawie wyboru operacji wraz ze złożonymi wnioskami o dofinansowanie przekazywana jest do samorządu województwa

Wniosek nie jest rozpatrywany tylko w wypadku gdy nie został złożony w terminie lub gdy we wniosku nie wskazano adresu wnioskodawcy i nie można go ustalić  na podstawie posiadanych danych. W pozostałych przypadkach wnioskodawca jest wzywany do usunięcia braków lub złożenia wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania

Właściwy organ samorządu województwa rozpatruje wniosek w terminie 3 miesięcy od dnia przekazania tego wniosku przez LGR.

W przypadku niezachowania tego terminu organ samorządu województwa zawiadamia wnioskodawcę o przyczynach zwłoki, określając nowy termin rozpatrzenia wniosku, nie dłuższy jednak niż 30 dni.

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o dofinansowanie organ samorządu wyznacza wnioskodawcy termin podpisania umowy nie dłuższy niż 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia.

Organ samorządu województwa po pozytywnej ocenie wniosku o płatność przekazuje zlecenie płatności do ARiMR, która dokonuje tej płatności

Tak więc cała procedura do momentu podpisania umowy trwa  8 miesięcy począwszy ukazania się komunikatu o ogłoszeniu naboru  lub 6 miesięcy licząc od złożenia wniosku

Na realizacje przedsięwzięcia może na wniosek beneficjenta zostać wypłacona zaliczka. Zaliczka może być udzielana do 100% kosztów kwalifikowanych operacji o ile zostanie to zapisane w umowie o dofinansowanie. Zaliczka wypłacana będzie w transzach (warunkiem wypłaty kolejnej zaliczki jest rozliczenie co najmniej 70% poprzedniej transzy zaliczki). Jeżeli wartość zaliczki nie przekracza 10 mln zł zabezpieczeniem zaliczki będzie weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, przy kwotach wyższych jedynym dopuszczalnym zabezpieczeniem jest gwarancja bankowa.

Umowa o dofinansowanie może zawierać zobowiązania beneficjenta dotyczące:

·         Osiągnięcia celu operacji i zachowania go przez 5 lat

·         Niefinansowania realizacji projektu z udziałem innych środków publicznych

·         Ograniczeń lub warunków obowiązujących przez 5 lat w zakresie:

·         Przenoszenia własności rzeczy lub sposobu ich wykorzystania

·         Sposobu lub miejsca prowadzenia działalności związanej z przyznaną pomocą

·         Umożliwienia przeprowadzania kontroli przez 5 lat

·         Przechowywania dokumentów przez 5 lat

·         Informowania instytucji pośredniczącej o okolicznościach mogących mieć wpływ na wykonanie umowy przez 5 lat.

·         Pięcioletni okres liczy się od dnia dokonania płatności końcowej

UWAGA! POMOC PODLEGA ZWROTOWI W CAŁOŚCI JEŻELI BENEFICJENT:

·         Nie osiągnął celu operacji lub nie zachował go przez 5 lat

·         Uniemożliwił przeprowadzenie kontroli w okresie 5 lat

·         Zaprzestał realizacji operacji

·         Naruszył przepisy o zamówieniach publicznych

Tak jak widać mimo wyczerpywania środków są jeszcze możliwości skorzystania z dotacji unijnych. Wystarczy zainteresować się i sprawdzić czy jesteśmy zameldowani lub nasza firma została zarejestrowana na terenie działań jakiejś Lokalnej Grupy Rybackiej. Aktualne informacje o naborach można znaleźć na stronie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a wykazy LGR należy szukać na stronach Urzędów Marszałkowskich.

Opracował: Krzysztof Graf