System podatkowy w rolnictwie obejmuje między innymi: podatek rolny, podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, podatek od towarów i usług, podatek od działów specjalnych produkcji rolnej.

PODATEK ROLNY

Opodatkowanie gospodarstw podatkiem rolnym regulują przepisy:

• Ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2006r. Nr 143, z późn.zmian.),
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001r. w sprawie zaliczania gmin oraz miast do czterech okręgów podatkowych (Dz.U. Nr 143, poz. 1614).
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 17 października 2012 roku w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów 2012roku; dla każdego roku podatkowego wydawany jest odrębny komunikat Prezesa GUS.

Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi:

• dla gruntów gospodarstw rolnych – liczna hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego. 
• dla pozostałych gruntów – liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.

Ustala się następujące przeliczniki powierzchni użytków rolnych:

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku rolnego są:

- właściciele gruntów,

- posiadacz samoistny gruntów,

- użytkownik wieczysty gruntów,

- posiadacz gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,

- dzierżawca gruntów gospodarstwa rolnego, które zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał tytuł prawny do gruntów lub objęcie gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek rolny za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał ten obowiązek.

Stawka podatku rolnego dla gruntów gospodarstwa rolnego wynosi równowartość pieniężną 2,5 q żyta od 1 ha przeliczeniowego. Liczbę ha przeliczeniowych ustala się na podstawie powierzchni, rodzaju i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczania do okręgu podatkowego (4 okręgi podatkowe w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych).

Grunty o powierzchni poniżej 1 ha, sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzaczone na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza są opodatkowane podatkiem rolnym według stawki wynoszącej równowartość pieniężną 5q żyta od 1 ha, obliczonej według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. Tak jest do końca 2013 roku. Od roku 2014 na podstawie nowelizacji ustawy o podatku rolnym, która weszła w życie 1 października 2013 roku zmieniła się metoda obliczania podatku. Przewiduje się wydłużenie tego okresu do 11 kwartałów (3 pierwsze kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy oraz 8 kwartałów bezpośrednio poprzedzających rok poprzedzający rok podatkowy). Podstawę naliczania podatku rolnego za 2014 rok będzie stanowiła średnia cena skupu żyta z 11 kwartałów poprzedzających rok 2014 i cena ta została ustalona na poziomie 69,28 zł za 1 dt.

Rady gminy, w drodze uchwały może obniżyć cenę skupu żyta przyjmowaną jako podstawę obliczania podatku rolnego na obszarze gmin.

Zwolnienia i ulgi od podatku rolnego reguluje art.12, art,.13, art.13a-13d ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2006r. Nr 136, poz. 969 ze zm.).

Zgodnie z przepisami wyżej wymienionej ustawy od podatku rolnego zwolnione są:

- użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych,

- grunty położone w pasie drogi granicznej,

- grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją – w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich,

- grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego  lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha,

- grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia – na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów,

- grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20% powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha – na okres dłuższy niż 3 lata, w stosunku do tych samych gruntów,

- użytki ekologiczne,

- grunty zajęte pod zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę,

- grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywalach,

- grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

- grunty stanowiące działki  przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy: osiągnęli wiek emerytalny, są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy, są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym oraz niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.

Terminy i sposoby płatności składek.

Podatek rolny na rok podatkowy ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów. Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada roku podatkowego.

Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku rolnego jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Rada Gminy stosownie do art.13e ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi przedmiotowe niż określone w ustawie. 

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI 

Podatek od nieruchomości regulują przepisy ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm).

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są: 

- związane z prowadzeniem działalności gospodarczej bez względu na sposób  zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków,

- pod jeziorami, zajęte na zbiorniki wodne lub elektrownie wodne,

- pozostałe, w tym zajęte na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego:

b) budynki lub ich części:

- mieszkalne,

- związane z prowadzeniem działalności  gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,

- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym,

- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych,

- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego.

c)  budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – 2% ich wartości określonej na podstawie art.4 ust.1 pkt 3 i ust.3-7 w/w ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od nieruchomości są : 

• właściciel,
• użytkownik wieczysty,
• samoistny posiadacz,
• w niektórych przypadkach – posiadacz zależny nieruchomości lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejścia w jego posiadanie. Jeżeli okolicznością , od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Stawki podatku.

Wysokość stawek podatku określa, w drodze uchwały rada gminy, z uwzględnieniem górnych stawek ogłaszanych przez Ministra Finansów w drodze obwieszczenia.

Zwolnienia od podatku od nieruchomości.

Zwolnienie z podatku od nieruchomości normuje art.7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Zwolnione z podatku są między innymi:

• budynki gospodarcze lub ich części:
  • służące działalności leśnej lub rybackiej,
  • położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej,
  • zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej;

• grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,
• grunty położone na obszarach objętych ochroną ścisła, czynną lub krajobrazową, a także budynki i budowle trwale związane z gruntami,
• grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,
• budynki położone na terenie rodzinnych ogródków działkowych, nieprzekraczające norm powierzchni, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą,
• nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego,
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową,
• prowadzący zakład pracy chronionej zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych,
• instytuty badacze, z wyjątkiem  przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą,
• przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo-rozwojowego.

Ponadto Rada Gminy może wprowadzić inne niż wymienione zwolnienia przedmiotowe od podatku od nieruchomości.

Terminy i sposoby płatności podatku od nieruchomości:

• osoby fizyczne – w 4 ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego,
• osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej – za poszczególne miesiące w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 dnia każdego miesiąca, a za styczeń do 31 stycznia,
• przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku osób fizycznych również w drodze inkasenta.

Ponadto Rada Gminy może wprowadzić inne niż wymienione zwolnienia przedmiotowe od podatku od nieruchomości.

PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

Podatek od środków transportowych regulują przepisy ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportu podlegają:

• samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton,
• samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton,
• ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów  od 3,5 tony i poniżej 12 ton,
• ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton,
• przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzona przez podatnika podatku rolnego,
• przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzona przez podatnika podatku rolnego,
• autobusy.

Corocznych obliczeń nowych stawek podatku od środków transportowych obowiązujących od następnego roku podatkowego dokonuje się zgodnie z procentowym wskaźnikiem kursu euro na pierwszy dzień roboczy października danego roku w stosunku do kursu euro w roku poprzedzającym dany rok podatkowy.

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG 

Podatnikiem podatku od towaru i usług są – zgodnie z postanowieniami wynikającymi z art.15 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 :

• osoby prawne,
• jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,
• osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, złożyła zgłoszenie rejestracyjne.

Zgodnie z art.2 pkt. 6 ustawy o podatku od towarów i usług:

„Towarami” są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

„Usługi” natomiast, których świadczenie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji.

Warunki przejścia na zasady ogólne.

Przejście na zasady ogólne opodatkowania VAT rolnika ryczałtowego, może nastąpić, kiedy spełnione zostaną łącznie następujące warunki.

• rolnik ryczałtowy dokona zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym,
• rozpocznie prowadzenie ewidencji kupna i sprzedaży towarów i usług umożliwiających sporządzenie deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług.

Zgłoszenie rejestracyjne należy dokonać najpóźniej dzień przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwa rolne, leśne lub rybackie lub działalność rolniczą w innych niż te przypadkach, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób na którą będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i która będzie wystawiała faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

W tym samym czasie wnioskodawca deklaruje, czy będzie rozliczał podatek VAT co miesiąc, bądź co kwartał.

Zgłoszenia rejestracyjnego należy dokonać w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce prowadzenia działalności. Jeżeli działalność rolnicza prowadzona jest na terenie dwóch lub więcej urzędów skarbowych – w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę rolnika, a jeżeli rolnik nie ma siedziby – w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rolnika.

Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako „podatnika VAT czynnego” lub jako „podatnik VAT zwolniony”.

Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny jest obowiązany umieszczać numer identyfikacji podatkowej na fakturach oraz w ofertach.

Jeżeli podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on zobowiązany zgłosić zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Jeżeli zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostało zgłoszone zgodnie z tymi zasadami, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Wykreślenie podatnika z rejestru ma miejsce także wtedy gdy w wyniku podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub mimo prób nie można się z nim skontaktować.

Obowiązki rolnika VAT-owca.

Rolnik na zasadach ogólnych w zakresie prowadzonej działalności rolniczej jest zobowiązany do:

• opodatkowania dokonywanych przez siebie sprzedaży określonymi stawkami podatku VAT,
• określenia na fakturze symbolu PKWiU sprzedawanego towaru,
• dokumentowania sprzedaży fakturami VAT,
• prowadzenia ewidencji kupna i sprzedaży,
• rozliczania podatku VAT w ramach deklaracji podatkowej,
• przechowywania oryginałów faktur VAT przez okres 5 lat, licząc od końca roku w którym wystawiono fakturę.

W przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji sprzedaży lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określa wartość niezaewidencjonowanej sprzedaży w drodze oszacowania i ustala podatek przy zastosowaniu stawki 23% bez prawa obniżenia kwoty podatku należnego.

PODATEK DOCHODOWY Z DZIAŁÓW SPECJALNYCH

Podatek dochodowy z działów specjalnych produkcji rolnej jest regulowany przepisami:

• Ustawy z dnia 26 lipca 1992r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r Nr 14, poz 176 z późn. zm.),
• Ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.),
• Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2008r. w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (Dz.U. Nr 173, poz. 1073).

Zgodnie z ww. ustawami o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, dochód uzyskiwany ze źródła dochodów jakim są działy specjalne produkcji rolnej stanowi podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Przy czym zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze porozumienia z Ministrem właściwym do spraw rolnictwa ogłasza w drodze rozporządzenia normy szacunkowe, zmieniając je corocznie w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarowej produkcji rolniczej, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Źródło: Internet, Prasa, materiały szkoleniowe